جلسه استراحت
| بخشی از احکام عملی و فقهی |
|---|
 |
جلسه استراحت یا جِلْسَةُ الاستراحة به نشستن همراه با آرامش بدن بعد از سجده دومِ نماز و قبل از قیام در رکعت‌های بدون تشهد گفته می‌شود.[۱]
علامه حلی[۲] و صاحب جواهر،[۳] استحباب این عمل در نماز را بین عالمان شیعه مشهور برشمرده‌اند. به گفته سید مرتضی، جلسه استراحت، بنا بر اجماع و اصل احتیاط، واجب است.[۴] این نظر سید مرتضی با تکیه به روایات و اصل برائت مورد مناقشه قرار گرفته است.[۵] صاحب عروة الوثقی نیز انجام جلسه استراحت را مطابق احتیاط قلمداد کرده و احتمال وجوب آن را قوی دانسته است.[۶]
برخی از فقیهان شیعه، انجام جلسه استراحت را احتیاط واجب و بعضی دیگر احتیاط مستحب دانسته‌اند:[۷] از نظر امام خمینی، سید محمدرضا گلپایگانی، لطف‌الله صافی گلپایگانی، سید علی سیستانی و حسین نوری همدانی انجام جلسه استراحت مطابق با احتیاط واجب است؛[۸] فقیهانی چون سید ابوالقاسم خویی، میرزا جواد تبریزی، محمد فاضل لنکرانی، محمدتقی بهجت، ناصر مکارم شیرازی و سید موسی شبیری زنجانی، انجام جلسه استراحت را مطابق با احتیاط مستحب می‌دانند.[۹] در متون فقهی، در هنگام جلسه استراحت، تورک برای مرد[۱۰] و تربع ( یعنی نهادن باسن و كف پاها بر زمين و بلند كردن ران‌ها و ساق‌ها یا چهار زانو نشستن) [۱۱]برای زن[۱۲] یا هم برای زن و هم برای مرد،[۱۳] مستحب دانسته شده است. همچنین، اقعاء (بر زمين نهادن سينه پا و قرار دادن باسن بر پاشنه یا نشستن بر روى باسن و بالا آوردن ساق‌هاى پا و تكيه‌كردن بر پشت مانند نشستن سگ)[۱۴] مکروه شمرده شده است.[۱۵]
پانویس
- ↑ نجفی، جواهر الکلام، ۱۴۲۱ق، ج۵، ص۴۶۶؛ بنی‌هاشمی خمینی و اصولی، رساله توضیح المسائل مراجع، ۱۳۹۲ش، ج۱، ص۵۸۴.
- ↑ علامه حلی، مختلف الشیعه، ۱۴۱۳ق، ج۲، ص۱۷۱.
- ↑ نجفی، جواهر الکلام، ۱۴۲۱ق، ج۵، ص۴۶۶.
- ↑ سید مرتضی، الانتصار، ۱۴۴۱ق، ج۱، ص۳۱۲.
- ↑ علامه حلی، مختلف الشیعه، ۱۴۱۳ق، ج۲، ص۱۷۲.
- ↑ طباطبایی یزدی، العروة الوثقی، ۱۴۱۹ق، ج۲، ص۵۷۶.
- ↑ بنی‌هاشمی خمینی و اصولی، رساله توضیح المسائل مراجع، ۱۳۹۲ش، ج۱، ص۵۸۴.
- ↑ بنی‌هاشمی خمینی و اصولی، رساله توضیح المسائل مراجع، ۱۳۹۲ش، ج۱، ص۵۸۴.
- ↑ بنی‌هاشمی خمینی و اصولی، رساله توضیح المسائل مراجع، ۱۳۹۲ش، ج۱، ص۵۸۴.
- ↑ نجفی، جواهر الکلام، ۱۴۲۱ق، ج۵، ص۴۶۳.
- ↑ فرهنگ فقه فارسی، موسسه دايرة المعارف فقه اسلامی،۱۴۲۱ق، ج۲، ص۴۳۶.
- ↑ نجفی، جواهر الکلام، ۱۴۲۱ق، ج۵، ص۴۶۵.
- ↑ خویی، المستند، ۱۴۲۱ق، ج۱۴، ص۲۶۱.
- ↑ فرهنگ فقه فارسی، موسسه دایرة المعارف فقه اسلامی، ج ۱، ص۶۵۶.
- ↑ طباطبایی یزدی، العروة الوثقی، ۱۴۱۹ق، ج۲، ص۵۷۵.
منابع
- بنی‌هاشمی خمینی، محمدحسن و احسان اصولی، توضیح المسائل مراجع (مطابق با فتاوای سیزده نفر از مراجع معظم تقلید)، قم، دفتر انتشارات اسلامی، ۱۳۹۲ش.
- خویی، سید ابوالقاسم، المستند فی شرح العروة الوثقی، تحقیق مرتضی بروجردی، قم: مؤسسة احياء آثارالامام الخوئی، ۱۴۲۱ق.
- سید مرتضی، علی بن حسین، الإنتصار لما إنفردت به الإمامیة، تحقیق حسین موسوی بروجردی، مشهد، مجمع البحوث الإسلامیة، ۱۴۴۱ق.
- طباطبایی یزدی، سید محمدکاظم، العروة الوثقی، قم، مؤسسة النشر الإسلامی، ۱۴۱۹ق.
- علامه حلی، حسن بن یوسف، مختلف الشیعة فی أحکام الشریعة، قم، دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، ۱۴۱۳ق.
- نجفی، محمدحسن بن باقر، جواهر الکلام فی شرح شرائع الإسلام، تحقیق مؤسسه دایرة‌المعارف فقه اسلامی بر مذهب اهل‌بیت(ع)، قم، مؤسسه دایرة‌المعارف فقه اسلامی بر مذهب اهل‌بیت(ع)، ۱۴۲۱ق.