 | این مقاله یک نوشتار توصیفی درباره یک مفهوم فقهی است و نمیتواند معیاری برای اعمال دینی باشد. برای اعمال دینی به منابع دیگر مراجعه کنید. |
وُضوی اِرتِماسی از شیوه‌های وضو که پس از نیت،[۱] صورت و سپس دست‌ها به قصد وضو، داخل در آب می‌شود.[۲] همچنین جایز دانسته‌اند که وضوگیرنده اعضای وضو را در آب فرو برده، نیت وضو کند و سپس از آب بیرون آورد.[۳] در وضوی ارتماسی پس از فرو بردن صورت و دست‌ها در آب، مسح سر و پا انجام می‌شود.[۴]
ارتماس اصطلاحی فقهی به‌معنای فرو کردن سر یا دیگر اعضا در آب است.[۵] ترتیب در وضوی ارتماسی مانند وضوی غیرارتماسی است که ابتدا صورت، سپس دست راست و بعد دست چپ شسته می‌شود.[۱]
در وضوی ارتماسی صورت و دست‌ها از بالا به پایین شسته می‌شود؛ صورت از طرف پیشانی و دست‌ها از آرنج در آب فرو می‌رود. البته اگر هنگام بیرون آوردن دست و صورت از آب، قصد وضو کند باید صورت را از طرف پیشانی و دست‌ها را از طرف آرنج بیرون آورد.[۶]
به فتوای امام خمینی در وضوی ارتماسی تنها دو بار می‌توان دست و صورت را در آب فرو کرد؛ مرتبه اول واجب، و مرتبه دوم جایز است و بیش از آن جایز نیست.[۷] شستن برخی از اعضا به‌صورت ارتماسی و بعضی دیگر به‌صورت ترتیبی جایز دانسته شده است.[۸]
برخی فقیهان برای اینکه مسح سر و پاها در وضوی ارتماسی با آب وضو باشد، شرط‌هایی را قرار داده‌اند که در صورت نبود آنها، وضوی ارتماسی صحیح نیست:
- امام خمینی معتقد بود برای آنکه مسح سر و پاها با آب وضو انجام گیرد، وضوی ارتماسی تنها زمانی است که دست‌ها در آب قرار گرفته و سپس نیت وضو کند و بعد دست‌ها را از آب بیرون بیاورد.[۹]
- سید ابوالقاسم خوئی و میرزا جواد تبریزی از فقیهان شیعه، معتقد بودند دست چپ را نمی‌توان به‌صورت ارتماسی شست.[۱۰]
- سید علی سیستانی از مراجع تقلید مسح با خیسی دستی که به‌صورت ارتماسی شسته شده را دارای اشکال نمی‌داند، ولی آن را خلاف احتیاط دانسته است.[۱۱]
- ناصر مکارم شیرازی از مراجع تقلید معتقد است وضوگیرنده بعد از خارج کردن دست‌ها از آب، باید قصد کند که تا وقتی که آب روی دست‌ها جریان دارد، جزو وضو باشد.[۱۲]
جستارهای وابسته
پانویس
- ↑ ۱٫۰ ۱٫۱ میرزای قمی، جامع الشتات، ۱۴۱۳ق، ج۱، ص۳۲.
- ↑ بهجت، رساله توضیح المسائل، ۱۴۲۸ق، ص۵۳.
- ↑ امام خمینی، توضیح المسائل، ۱۴۲۶ق، ص۶۱.
- ↑ خامنه‌ای، اجوبة الاستفتائات، ۱۴۲۴ق، ص۲۱.
- ↑ موسسه دائره المعارف فقه اسلامی، فرهنگ فقه، ۱۴۲۶ق، ج۱، ص۳۴۶.
- ↑ مکارم شیرازی، رساله توضیح المسائل، ۱۴۲۹ق، ص۶۰.
- ↑ امام خمینی، توضیح المسائل (محشی)، ۱۴۲۴ق، ج۱، ص۱۹۹.
- ↑ موسسه دائره المعارف فقه اسلامی، فرهنگ فقه، ۱۴۲۶ق، ج۱، ص۳۴۷.
- ↑ امام خمینی. رساله نجاة العباد، ۱۳۸۵ش، ص۲۰.
- ↑ امام خمینی، توضیح المسائل (محشی)، ۱۴۲۴ق، ج۱، ص۱۶۰.
- ↑ امام خمینی، توضیح المسائل (محشی)، ۱۴۲۴ق، ج۱، ص۱۶۰.
- ↑ امام خمینی، توضیح المسائل (محشی)، ۱۴۲۴ق، ج۱، ص۱۶۱.
منابع
- امام خمینی، سید روح‌الله، توضیح المسائل (محشی)، (همراه با فتاوای فقهای بزرگ)، قم، جامعه مدرسین، ۱۴۲۴ق.
- امام خمینی، سید روح‌الله، توضیح المسائل، محقق، مسلم قلی‌پور گیلانی، بی‌جا، بی‌نا، ۱۴۲۶ق.
- امام خمینی، سید روح‌الله، رساله نجاة العباد، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، چاپ دوم، ۱۳۸۵ش.
- بهجت، محمدتقی، رساله توضیح المسائل، قم، انتشارات شفق، ۱۴۲۸ق.
- خامنه‌ای، علی، اجوبة الاستفتاءات، قم، مرکز نشر آیت الله خامنه‌ای، ۱۴۲۴ق.
- مکارم شیرازی، ناصر، رساله توضیح المسائل، قم، انتشارات مدرسه امام علی بن ابی‌طالب، ۱۴۲۹ق.
- میرزای قمی، ابوالقاسم بن محمدحسن، جامع الشتات فی اجوبة السؤالات، تهران، کیهان، ۱۴۱۳ق.
- موسسه دائره المعارف فقه اسلامی، فرهنگ فقه مطابق با مذاهب اهل بیت، زیرنظر: محمود هاشمی شاهرودی، قم، مؤسسة دائرة المعارف اسلامی، ۱۴۲۶ق.