آب جاری

آب جاری به آب روانِ جوشیده از زمین، مانند آب چشمه و قنات گفته می‌شود که یکی از پاک‌کننده‌های نجاسات است. از احکام این آب در باب طهارت و زکات سخن گفته شده است.

جوشش از زمین

بیشتر فقیهان، جوشش از زمین را شرط عنوان «آب جاری» می‌دانند. برخی نیز اتصال به منبعی زیرزمینی یا کُر به‌همراه جریان داشتن آب را کافی می‌دانند؛ عده‌ای نیز جریان‌داشتن را نیز شرط این عنوان نمی‌دانند.^[۱]برخی اتصال آب جاری به منبع طبیعی مانند یخ‌های موجود در کوه‌ها را کافی می‌دانند. ^[۲]

احکام

آب جاری هرچند کمتر از کرّ باشد در برخورد با نجاست نجس نمی‌شود، مگر آنکه بو، رنگ یا مزه آن بر اثر نجاست تغییر کند.^[۳]
آب جاری در صورت نجاست، با از بین رفتن بو، رنگ و مزه نجاست، پاک می‌شود؛ به شرط اینکه با آب تازه که از زمین (یا منبع کُر طبق برخی مبانی) خارج می‌شود، مخلوط و آمیخته گردد. در حصول طهارت بدون آمیختگی، اختلاف است.^[۴] حکم آب راکدِ متّصل به جاری نیز چنین است مانند حوضی که متصل به رود است.^[۵]
آبی که از زمین می‌جوشد امّا جریان ندارد، بنابر مشهور مانند آب جاری در برخورد با نجاست نجس نمی شود، هرچند کمتر از کرّ باشد.^[۶]
چشمه‌ای که فقط در فصل زمستان می جوشد در همان فصل حکم آب جاری را دارد. ^[۷]
اگر قسمتی از آب جاری تغییر کرد قسمتی که متصل به منبع است هرچند قلیل باشد با ملاقاتِ نجس، نجس نمی‌شود.^[۸]

پانویس

↑ غروی تبریزی، التنقیح، ۱۴۱۰ق، ج۱، ص۱۱۲.
↑ سیستانی در تعلیقه بر طباطبایی یزدی، العروة الوثقی، الناشر مكتب آية الله العظمى السيد السيستاني، ج۱، ص۳۳.
↑ نجفی، جواهر الکلام، تهران، ج۱، ص۷۵ و ۸۴ـ۸۵.
↑ نجفی، جواهر الکلام، تهران، ج۱، ص۹۰؛ طباطبائی یزدی، العروة الوثقی، قم، ج۱، ص۳۲.
↑ طباطبایی یزدی، العروة الوثقی، الناشرمكتب آية الله العظمى السيد السيستاني، ج۱، ص۳۴.
↑ طباطبائی یزدی، العروة الوثقی، قم، ج۱، ص۳۲ و ۳۴؛ حسین، دلیل العروة، ۱۳۷۹ق، ج۱، ص۶۵.
↑ طباطبایی یزدی، العروة الوثقی، الناشر مكتب آية الله العظمى السيد السيستاني، ج۱، ص۳۴.
↑ طباطبایی یزدی، العروة الوثقی، الناشرمكتب آية الله العظمى السيد السيستاني، ج۱، ص۳۴.

منابع

منبع: فرهنگ فقه مطابق با مذهب اهل بیت علیهم السلام، ج۱، ص۹۵ـ۹۴.
نجفی، محمد حسن، جواهر الکلام فی شرح شرایع الاسلام، تهران، دارالکتب الاسلامیه و المکتبة الاسلامیه، ۱۳۶۲-۱۳۶۹ش.
طباطبائی یزدی، محمد کاظم، العروة الوثقی، قم، موسسة النشر الاسلامی التابعه لجماعة المدرسین، ۱۴۱۷-۱۴۲۰ق.
غروی تبریزی، علی، التنقیح فی شرح العروة الوثقی (الطهارة)، تقریر: خوئی، ابوالقاسم، قم، دارالهادی للمطبوعات، ۱۴۱۰ق.
حسین، حلی، دلیل العروة الوثقی، نجف، مطبعة النجف، ۱۳۷۹ق.

[1] غروی تبریزی، التنقیح، ۱۴۱۰ق، ج۱، ص۱۱۲.

[2] سیستانی در تعلیقه بر طباطبایی یزدی، العروة الوثقی، الناشر مكتب آية الله العظمى السيد السيستاني، ج۱، ص۳۳.

[3] نجفی، جواهر الکلام، تهران، ج۱، ص۷۵ و ۸۴ـ۸۵.

[4] نجفی، جواهر الکلام، تهران، ج۱، ص۹۰؛ طباطبائی یزدی، العروة الوثقی، قم، ج۱، ص۳۲.

[5] طباطبایی یزدی، العروة الوثقی، الناشرمكتب آية الله العظمى السيد السيستاني، ج۱، ص۳۴.

[6] طباطبائی یزدی، العروة الوثقی، قم، ج۱، ص۳۲ و ۳۴؛ حسین، دلیل العروة، ۱۳۷۹ق، ج۱، ص۶۵.

[7] طباطبایی یزدی، العروة الوثقی، الناشر مكتب آية الله العظمى السيد السيستاني، ج۱، ص۳۴.

[8] طباطبایی یزدی، العروة الوثقی، الناشرمكتب آية الله العظمى السيد السيستاني، ج۱، ص۳۴.

[۱]

[۲]

[۳]

[۴]

[۵]

[۶]

[۷]

[۸]