قیام متصل به رکوع
 | این مقاله فقط بر پایهٔ یک منبع نوشته شده است یا اینکه تا حد زیادی به یک منبع وابسته است. |
قیام متصل به رکوع از ارکان نماز است و نمازگزار باید پیش از رفتن به رکوع در حالت قیام باشد. ترک سهوی یا عمدی این عمل، باعث باطل شدن نماز می‌شود.
موضوع شناسی
قیام متصل به رکوع یعنی نمازگزار باید پیش از رفتن به رکوع، در حالت ایستاده (قیام) باشد، این قیام از ارکان نماز به شمار می‌آید و انجام (اتیان) آن بر نمازگزار، واجب است، و اگر به صورت سهوی یا عمدی ترک شود نماز باطل است.[۱] قیام متّصل به رکوع، به معنای مَکث و درنگ کردن قبل از رکوع نیست بلکه به معنای ایستادن کامل قبل از رکوع است.[۲]
شرایط قیام متصل به رکوع
شخص نمازگزار باید هر یک از قیام‌های واجب نماز از جمله قیام متصل به رکوع را با شرایط خاصی انجام دهد تا قیام صدق کند و نماز صحیح واقع شود، آن شرایط عبارتند از:
- شخص نمازگزار نباید در حال قیام راه برود و جابه جا شود.[۳]
- بدن در حال آرامش باشد و حرکت و خم شدن بدن و تکیه دادن در حال قیام اشکال دارد مگر در موارد اضطرار یا فراموشی و سهو.[۴] البته برخی از علما بر این نظر هستند در قیام متصل به رکوع خم شدن و حرکت بدن و تکیه دادن اگر از روی فراموشی باشد، بنابر احتیاط واجب، باید نماز را تمام کند و دوباره بخواند.[۵]
- باید در موقع ایستادن، هر دو پا روی زمین باشد،ولی لازم نیست سنگینی بدن روی هر دو پا باشد و اگر روی یک پا هم باشد اشکال ندارد.[۶]
- کسی که می‌تواند درست بایستد، اگر پاها را خیلی گشاد بگذارد که به حال ایستادن معمولی نباشد نمازش باطل است.[۷] و در قیام باید بر روی هر دو قدم باشد و قیام بر یک قدم و انگشتان و پاشنه پا جایز نیست.[۸]
- امام خمینی در جواب سوالی از قیام متصل به رکوع شخصی که نشسته نماز می‌خواند نوشته‌است باید از حالت نشسته به رکوع برود.[۹]
احکام قیام متصل به رکوع
علما احکام قیام متصل به رکوع را در رساله های عملیه خود بیان کرده اند که در اینجا به چندین مورد از آنها اشاره می شود:
- کسی که تکلیف او خواندن نماز به صورت ایستاده است؛ یعنی عذری برای نشسته یا خوابیده خواندن نماز ندارد؛ باید پیش از رکوع، در حالت قیام باشد.[۱۰]
- کسی که خوابیده یا نشسته نماز می‌خواند، اگر بعد از خواندن حمد و سوره بتواند بایستد باید قیام کند و به رکوع برود.[۱۱]
- مستحب است در حال ایستادن، بدن را راست نگه‌دارد و سنگینی بدن را به طور مساوی روی دو پا بیاندازد، شانه‌ها را پایین بیاندازد و دست‌ها را روی ران پا قرار داده و انگشت‌ها را به هم بچسباند و جای سجده را نگاه کند. اگر مرد است پاها را از سه انگشت تا یک وجب از هم باز بگذارد و اگر زن است پاها را به هم بچسباند.[۱۲]
- در قیام متصل به رکوع، اگر از روی فراموشی، بدن را حرکت دهد یا به جایی تکیه کند، بنا بر احتیاط واجب، باید نماز را تمام کند و دوباره بخواند.[۱۳]
- اگر نمازگزار رکوع را فراموش کند و بعد از حمد و سوره یا تسبیحات اربعه، بنشیند و متوجه شود رکوع را انجام نداده باید به صورت کامل بایستد و به رکوع برود تا قیام متصل به رکوع صدق کند و اگر به حالت خمیدگی به رکوع برود چون قیام متصل به رکوع را انجام نداده است نماز او باطل است.[۱۴]
- اگر نمازگزار در حالی که خم شده تا به سجده برود و یا قبل از رسیدن به رکوع یادش بیاید رکوع انجام نداده و بدون اینکه قیام کامل انجام دهد و با حالت خمیده به رکوع برود نمازش باطل است هر چند از روی سهو باشد.[۱۵]
پانویس
- ↑ طباطبائی یزدی، عروة الوثقی، ۱۴۱۹ق، ج۲، ص۴۷۳. امام خمینی، توضیح المسائل،۱۳۹۲ش، ص۱۷۲، مسئله ۹۵۸.
- ↑ سیستانی، توضیح المسائل، مسئله ۱۲۵۲.
- ↑ خمینی، تحریرالوسیلة،۱۳۸۵ش، ج۱، ص۱۷۰، کتاب الصلاة، القول فی القیام، مسالة۲. خمینی، توضیح المسائل،۱۳۹۲ش، ص۱۷۳، مسئله ۹۶۱. توضیح المسائل آیت الله سیستانی مسئله ۱۲۵۳.
- ↑ خمینی، تحریرالوسیلة، ۱۳۸۵ش، ج۱، ص۱۷۰، کتاب الصلاة، القول فی القیام، مسالة۲. خمینی، توضیح المسائل،۱۳۹۲ش، ص۱۷۳، مسئله ۹۶۱. سیستانی، توضیح المسائل، مسئله ۱۲۵۳.
- ↑ خمینی، توضیح المسائل،۱۳۹۲ش، ص۱۷۳، مسئله ۹۶۲.
- ↑ امام خمینی، توضیح المسائل،۱۳۹۲ش، ص۱۷۳، مسئله ۹۶۳.
- ↑ خمینی، تحریرالوسیلة،۱۳۸۵ش، ج۱، ص۱۷۲، کتاب الصلاة، القول فی القیام، مسالة۳. خمینی، توضیح المسائل،۱۳۹۲ش، ص۱۷۳، مسئله ۹۶۴.
- ↑ خمینی، تحریرالوسیلة، ۱۳۸۵ش، ج۱، ص۱۷۱، کتاب الصلاة، القول فی القیام، مسالة۴.
- ↑ خمینی، استفتائات امام خمینی (س)، ج۲، ص۱۲۰.
- ↑ رجوع کنید به: امام خمینی، توضیح المسائل، ۱۳۹۲ش، مسئله ۹۵۸.
- ↑ امام خمینی، توضیح المسائل، ۱۳۹۲ش، مسئله ۹۷۲ و ۹۷۳.
- ↑ خمینی، توضیح المسائل، ۱۳۹۲ش، مسئله ۹۷۷.
- ↑ امام خمینی، توضیح المسائل، ۱۳۹۲ش، مسئله۹۶۱ و ۹۶۲.
- ↑ توضیح المسایل سیزده مرجع، ج۱،ص۵۳۴، مسئله۹۶۰.
- ↑ خمینی، تحریرالوسیلة،۱۳۸۵ش، ج۱، ص۱۷۰، کتاب الصلاة، القول فی القیام، مسالة۱.
منابع
- خمینی، روح الله، تحریر الوسیله، تهران، موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، ۱۳۸۵ش.
- خمینی، سید روح الله، توضیح المسائل، قم، موسسه نشر و تنظیم آثار امام خمینی، ۱۳۹۲.
- سیستانی، سید علی، توضیح المسائل، مشهد، دفتر حضرت آيه الله العظمي سيستاني، ۱۳۹۳ش.
- طباطبائی یزدی، سید محمد کاظم، عروة الوثقی، قم، موسسه نشر اسلامی، ۱۴۱۹ق.