تورک
تَوَرُّک، از آداب نماز در فقه شیعه، به شیوهای خاص از نشستن اشاره دارد که در آن نمازگزار بر ران چپ مینشیند و پای راست را بر کف پای چپ قرار میدهد.[۱] فقیهان این عمل را در تشهد[۲] و بین دو سجده،[۳] مستحب میدانند. البته از نظر صاحب جواهر این استحباب مختص مردان است و شامل زنان نمیشود.[۴]
بنا بر روایتی، این روشِ نشستن در نماز را امام صادق(ع) انجام داد و در پاسخ حَمّاد بن عیسیٰ که از کراهت آن پرسید، کراهت آن را به بنیاسرائیل نسبت داد.[۵]
عبدالله جوادی آملی، از فقیهان شیعه، با استناد به روایت «اللّهمّ أمِتِ الباطل و أقمِ الحق»،[۶] تورک را نماد غلبه حق بر باطل تفسیر کرده است. از نظر او پای راست نماد حق و پای چپ نماد باطل است.[۷]
برخی از مذاهب اهلسنت در تشهد، اِفتراش (نشستن با پای چپِ خمیده و پای راست عمودی) را مستحب میدانند.[۸] برخی دیگر نیز در تشهد اول افتراش و در تشهد دوم تورک را.[۹]
تورّک در قیام نماز بهمعنای تکیه دادن یا انتقال وزن بدن بین پاها[۱۰] و نیز به معنای تکیهدادن دستها بر رانها در منابع فقهی، مکروه شمرده شده است.[۱۱]
پانویس
- ↑ طباطبائی یزدی، العروة الوثقى، ۱۴۱۹ق، ج۲، ص۵۷۴.
- ↑ محقق حلی، المعتبر فی شرح المختصر، ۱۴۰۷ق، ج۲، ص۲۱۴و ۲۲۸؛ خویی، شرح عروة الوثقی، ۱۴۱۸ق، ص ۱۷۷ و ۳۴۳.
- ↑ علامه حلی، تذکرة الفقهاء، ۱۴۱۴ق، ج۳، ص۱۹۷.
- ↑ نجفی، جواهر الکلام، ۱۳۶۲ش، ج۱۰، ص۱۸۲.
- ↑ حر عاملی، وسائل الشیعه، مؤسسة آل البيت عليهم السلام لإحياء التراث، ج۱۲، ص۱۰۷.
- ↑ شیخ صدوق، من لا يحضره الفقيه، ۱۴۱۳ق، ج۱، ص۳۲۰.
- ↑ جوادی آملی، رازهای نماز، ۱۳۸۹ش، ص۱۴۳.
- ↑ نووی، المجموع، شرح المهذب، دارالفکر، ج۳، ص۴۵۰؛ محقق حلی، المعتبر فی شرح المختصر، ۱۴۰۷ق، ج۲، ص۲۲۸.
- ↑ محقق حلی، المعتبر فی شرح المختصر، ۱۴۰۷ق، ج۲، ص۲۲۸.
- ↑ نجفی، جواهر الکلام، ۱۳۶۲ش، ج۱۱، ص۹۱؛ شهید اول، الألفية والنفلية، ۱۴۰۸ق، ص۱۱۴؛ طباطبایی یزدی، العروة الوثقی،۱۴۲۰ق، ج۳، ص۳۸.
- ↑ علامه حلی، تذکرة الفقهاء، ۱۴۱۴ق، ج۳، ص۲۹۸ و ۲۹۹.
منابع
- شیخ صدوق، محمد بن على، من لا يحضره الفقيه، قم، دفتر انتشارات اسلامى وابسته به جامعه مدرسين حوزه علميه قم، ۱۴۱۳ق.
- شهید اول، محمد بن مکی، الألفية والنفلية، قم، مكتب الإعلام الإسلامي، ۱۴۰۸ق.
- جوادی آملی، عبدالله، رازهای نماز، تحقیق: حسین شفیعی، قم، اسراء، چاپ شانزدهم، ۱۳۸۹ش.
- خویی، سید ابوالقاسم، شرح عروة الوثقی، تحقیق محمدرضا موسوی خلخالی، قم، نشر توحید، ۱۴۱۸ق/۱۹۹۸م.
- حر عاملی، محمد بن حسن، وسائل الشیعه، قم، مؤسسة آل البيت عليهم السلام لإحياء التراث، بیتا.
- طباطبایی يزدی، سيد محمدكاظم، العروة الوثقى، تحقيق: مؤسسة النشر الإسلامی، جماعة المدرسین، الطبعة الأولى، ۱۴۲۰ق.
- علامه حلی، حسن بن یوسف، تذکرة الفقهاء، قم، موسسة آل البیت علیهم السلام،۱۴۱۴ق.
- محقق حلی، جعفر بن حسن، المعتبر فی شرح المختصر، قم، موسسه سيدالشهداء(ع)، چاپ اول، ۱۴۰۷ق.
- نجفی، محمدحسن، جواهر الکلام، بیروت، دار إحياء التراث العربی، چاپ هفتم، ۱۳۶۲ش.
- نووی، یحیی بن شرف، المجموع شرح المهذب، بیروت، دارالفکر، بیتا.