موالات
| بخشی از احکام عملی و فقهی |
| فروع دین |
|---|
 |
| نماز |
|
نماز واجب • نمازهای یومیه • نماز مستحبی • نماز جمعه • نماز عید • نماز جماعت • نماز آیات • نماز میت • ارکان نماز • واجبات نماز |
| دیگر عبادت‌ها |
|
روزه • خمس • زکات • حج • جهاد امر به معروف و نهی از منکر • تولی • تبری |
| احکام طهارت |
|
وضو • غسل • تیمم نجاسات • مطهرات |
| احکام مدنی |
| وکالت • وصیت • ضمانت • کفالت • ارث |
| احکام خانواده |
| ازدواج • ازدواج موقت • تعدد زوجات • نشوز • محارم • طلاق • مهریه • شیردادن • آمیزش • استمتاع • صیغه ازدواج • ام ولد • ظهار • لعان • ایلاء • خلع و مبارات |
| احکام قضائی |
| قضاوت • دیات • حدود • قصاص • تعزیرات |
| احکام اقتصادی |
| عقود: (تجارت • مضاربه • اجاره) • محرمات (رشوه • ربا • احتکار • مکاسب محرمه) • احکام وابسته (مجهول المالک، وجوهات شرعی • کفاره • جزیه) |
| احکام دیگر |
| حجاب • صدقه • نذر • تقلید • خوردنی‌ها و آشامیدنی‌ها • وقف • قسم • فسخ • ابراء • اقاله • وقف |
| جستارهای وابسته |
| بلوغ • فقه • احکام شرعی • توضیح المسائل • واجب • حرام • مستحب • مباح • مکروه • نیت • قصد قربت • مسائل مستحدثه |
 | این مقاله یک نوشتار توصیفی درباره یک مفهوم فقهی است و نمیتواند معیاری برای اعمال دینی باشد. برای اعمال دینی به منابع دیگر مراجعه کنید. |
مُوالات فاصله نینداختن بین اجزای یک کار است. رعایت موالات در وضو و نماز از شرایط صحیح بودن آن‌هاست اما در غسل رعایت آن واجب نیست. برخی فقیهان رعایت موالات بین اجزای صیغه شرعی عقود(ایجاب و قبول) را نیز لازم دانسته‌اند. ملاک در تشخیص موالات عرف است.
واژه‌شناسی
موالات به‌معنای پشت سر هم و پی در پی آمدن دو چیز است.[۱] دراصطلاح فقهی، پشت سر هم و بدون فاصله انجام دادن اجزای عباداتی چون نماز و وضو، موالات نامیده می‌شود.[۲] فقها ملاک در موالات را به تشخیص عرف واگذار کرده‌اند.[۳]
موارد وجوب
رعایت موالات از شرایط صحیح بودن برخی از عبادات دانسته شده است از جمله:
- نماز: اجزای نماز مانند قرائت، رکوع و سجود باید پشت سر هم انجام شوند. رعایت نکردن موالات به گونه‌ای که در نظر عُرف گفته نشود در حال نماز خواندن است نماز را باطل می‌کند.[۴] البته طولانی کردن رکوع و سجده یا خواندن سوره‌های طولانی موالات را به هم نمی‌زند.[۵]
- وضو: در هنگام وضوی نباید در بین شستن و مسح اعضای وضو فاصله ایجاد شود. به گونه‌ای که به هنگام شستن یا مسح عضوی رطوبت عضو قبلی خشک شود.[۶]
- اذان و اقامه: به فتوای فقیهان شیعه از شرایط صحیح بودن اذان و اقامه رعایت موالات بین فرازهای آن‌ها است.[۷]
- عقود شرعی: به فتوای برخی از فقیهان رعایت موالات میان اجزای عقود شرعی لازم است. مانند خرید و فروش و ازدواج که دارای دو جزء ایجاب و قبول هستند و اعلام رضایت هر دو طرف با صیغه‌ای خاص انجام می‌شود.[۸]
استحباب در غسل
به گفته فیض کاشانی به فتوای فقیهان امامیه رعایت موالات در غسل واجب نیست؛[۹] اگرچه رعایت آن را در غسل مستحب دانسته است.[۱۰]
پانویس
- ↑ ابن منظور، لسان العرب، ۱۴۱۴ق، ج۱۵، ص۴۱۲(ذیل واژه ولی).
- ↑ بصمه‌جی، معجم مصطلحات الفاظ الفقه الاسلامی، ۲۰۰۹م، ص۵۵۶.
- ↑ مشکینی، مصطلحات الفقه، ۱۴۲۸ق، ص۵۱۸.
- ↑ کاشف الغطاء، سؤال و جواب، مؤسسه کاشف الغطاء، ص۷۶؛ بنی‌هاشمی خمینی، توضیح المسائل مراجع، ۱۳۸۳ش، ج۱، ص۶۰۲، م۱۱۱۴.
- ↑ بنی‌هاشمی خمینی، توضیح المسائل مراجع، ۱۳۸۳ش، ج۱، ص۶۰۳، م۱۱۱۶.
- ↑ بنی‌هاشمی خمینی، توضیح المسائل مراجع، ۱۳۸۳ش، ج۱، ص۱۷۳، م۲۸۳ و ۲۸۴.
- ↑ طباطبایی یزدی، العروة الوثقی، مؤسسة النشر الاسلامی، ج۲، ص۴۲۵.
- ↑ شیخ انصاری، کتاب المکاسب، ۱۴۱۵ق، ج۳، ص۱۵۷-۱۶۱.
- ↑ فیض کاشانی، معتصم الشیعه، ۱۴۲۹ق، ج۱، ص۴۲۳.
- ↑ فیض کاشانی، معتصم الشیعه، ۱۴۲۹ق، ج۱، ص۴۲۳.
منابع
- ابن منظور، محمد بن مکرم، لسان العرب، تصحیح احمد فارس، بیروت، دارالفکر للطباعه، ۱۴۱۴ق.
- بصمه‌جی، سایر، معجم مصطلحات الفاظ الفقه الاسلامی، دمشق، صفحات للدراسات و النشر، ۲۰۰۹م.
- بنی‌هاشمی خمینی، سید محمدحسن، توضیح المسائل مراجع، تهران، دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، ۱۳۸۳ش.
- شیخ انصاری، مرتضی بن محمدامین، کتاب المکاسب و البیع و الخیارات، قم، کنگره جهانی بزرگداشت شیخ اعظم انصاری، ۱۴۱۵ق.
- طباطبایی حکیم، سید محسن، مستمسک العروة، بیروت، دار احیاء التراث العربی.
- طباطبایی یزدی، سید محمدکاظم، العروة الوثقی (محشی)، قم، مؤسسة النشر الاسلامی، ۱۴۱۹ق.
- فیض کاشانی، محمدمحسن بن شاه‌مرتضی، معتصم الشیعه فی احکام الشریعه، تهران، مدرسه عالی شهید مطهری، ۱۴۲۹ق.
- کاشف الغطاء، محمدحسین بن علی، سؤال و جواب، مؤسسه کاشف الغطاء، بیتا.
- مشکینی، میرزاعلی، مصطلحات‌الفقه، قم، الهادی، ۱۴۲۸ق.