خاکمالی
| بخشی از احکام عملی و فقهی |
|---|
 |
 | این مقاله یک نوشتار توصیفی درباره یک مفهوم فقهی است و نمیتواند معیاری برای اعمال دینی باشد. برای اعمال دینی به منابع دیگر مراجعه کنید. |
خاکمالی یا تَعْفیر، مالیدن خاک به ظرفی که دهان سگ با آن برخورد داشته است.
برای تطهیر ظرفی که سگ آن را لیسیده و یا در آن آب یا مایعی دیگر خورده است، باید آن را خاک‌مال کرد.[۱] برخی فقها، خاکمالی ظرفی که خوک در آن آب خورده را نیز لازم دانسته‌اند.[۲]
برخی از احکام خاکمالی عبارتند از:
- به اعتقاد مشهور فقها، تعفیر باید با خاک باشد و با خاکستر، صابون یا مایع ظرف‌شویی و... صحیح نیست.[۳][یادداشت ۱]
- به فتوای برخی فقها، خاک در خاکمالی باید پاک باشد.[۴]
- خاکی که در خاکمالی استفاده می‌شود، به فتوای برخی مراجع تقلید باید با آب ترکیب شود؛[۵] بدین صورت که ابتدا باید در ظرف خاک ریخت، سپس با ریختن آب در خاک، ظرف را خاکمالی کرد.[۶]
- پس از خاک‌مال کردن، باید ظرف را با آب نیز تطهیر کرد. در تعداد دفعات تطهیر با آب بین فقها اختلاف است. بنابر مشهور باید دو بار شست.[۷]
- ظرفی که امکان خاک‌مال کردن آن وجود ندارد، پاک نمی‌شود.[۸]
تعفیر به معنای برخاک‌نهادن پیشانی نیز به کار می‌رود.[۹] تعفیر به این معنا(به خاک مالیدن پیشانی یا گونه) در سجده شکر مستحب است[۱۰] و به آن تعفیر الجبین گفته می‌شود.[۱۱]
جستارهای وابسته
پانویس
- ↑ نجفی، جواهرالکلام، دار الکتب الاسلامیة، ج۶، ص۳۶۱.
- ↑ طوسی، الخلاف، مؤسسة النشر الإسلامی، ج۱، ص۱۸۶-۱۸۷.
- ↑ نجفی، جواهر الکلام، دار الکتب الاسلامیة، ج۶، ص۳۶۳-۳۶۴.
- ↑ بحرانی، الحدائق الناضرة، مؤسسة النشر الإسلامی، ج۵، ص۴۸۰.
- ↑ نجفی، جواهر الکلام، دار الکتب الاسلامیة، ج۶، ص۳۶۱-۳۶۳.
- ↑ خوئی، توضیح المسائل، ۱۴۲۲ق، ص۲۷.
- ↑ نجفی، جواهر الکلام، دار الکتب الاسلامیة، ج۶، ص۳۶۱.
- ↑ شیخ انصاری، صراط النجاة، ۱۴۱۵ق، ص۵۲؛ بهجت، استفتائات، ۱۴۲۸ق، ج۱، ص۱۰۴.
- ↑ طریحی، مجمع البحرین، ۱۴۱۶ق، ج۳، ص۴۰۷.
- ↑ هاشمی شاهرودی، فرهنگ فقه، ۱۳۸۸ش، ج۲، ص۵۳۸.
- ↑ طریحی، مجمع البحرین، ۱۳۷۵ش، ج۳، ص۴۰۸.
یادداشت
- ↑ در جواهر الکلام آمده که بجای خاکمالی کردن استفاده از اشنان جایز نیست. اشنان (حرض؛ غاسول) گیاهی شور و خوش‌بو برای شست و شوی دست و لباس می‌باشد.
منابع
- بحرانی، یوسف، الحدائق الناضرة فی أحکام العترة الطاهرة، قم، مؤسسة النشر الإسلامی، چاپ اول، ۱۴۰۵-۱۴۰۹ق.
- بهجت، محمد تقی، استفتائات، قم، دفتر حضرت آیت‌الله بهجت، ۱۴۲۸ق.
- خوئی، سید ابوالقاسم، توضیح المسائل، قم، مؤسسة أحیاء الآثار الامام الخوئی، چاپ دهم، ۱۴۲۲ق.
- شیخ انصاری، مرتضی بن محمد امین، صراط النجاة(محشّٰی)، قم، کنگره جهانی بزرگداشت شیخ اعظم انصاری، ۱۴۱۵ق.
- طریحی، فحرالدین، مجمع البحرین، تحقق سید احمد حسینی، تهران، کتابفروشی، ۱۴۱۶ق.
- طوسی، محمد بن حسن، الخلاف فی الاحکام، قم، مؤسسة النشر الإسلامی، چاپ اول، ۱۴۰۷-۱۴۲۰ق.
- نجفی، محمدحسن، جواهر الکلام فی شرح شرائع الإسلام، تهران، دار الکتب الإسلامیة، ۱۳۶۲-۱۳۶۹ش.
- هاشمی شاهرودی، سید محمود، فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت علیهم السلام، قم، مؤسسه دایرة المعارف فقه اسلامی، چاپ دوم، ۱۳۸۸ش.