نماز زیارت
| نیایش |
|
نماز زیارت نمازی مستحبی که هنگام زیارت معصومان خوانده می‌شود. خواندن سوره یس در رکعت اول و خواندن سوره رحمن در رکعت دوم بعد از سوره حمد، مستحب دانسته شده است.
شیخ عباس قمی در کتاب مفاتیح الجنان بهترین مکان برای نماز زیارت پیامبر اکرم(ص) را روضه حرم وی و برای سایر معصومان قسمت بالای سر آنها دانسته است. به فتوای مراجع تقلید، خواندن نماز زیارت در حالت پشت به قبر، اگر در عُرف مردم بی‌احترامی به شخص معصوم باشد، حرام است.
در روایات، برای غیرمعصوم، نمازی به عنوان نماز زیارت بیان نشده؛ بنابراین خواندن چنین نمازی درست نیست؛ اما می‌توان پس از زیارت، نمازی مستحبی خواند و ثواب آن را به صاحب قبر هدیه داد.
شیوه خواندن نماز زیارت
نماز زیارت، نمازی دو رکعتی است که هنگام زیارت معصومان، خوانده می‌شود.[۱] در نماز زیارتی که خواندن سوره خاصی در آن بیان نشده است، بهتر است سوره یس در رکعت اول و سوره رحمن در رکعت دوم خوانده شود.[۲]
در زیارت پیامبر اکرم(ص) از راه دور، چهار رکعت نماز زیارت (دو نماز دو رکعتی) نقل شده است.[۳] برای زیارت سایر معصومان از راه دور نیز می‌توان چند نماز دو رکعتی خواند.[۴]
برخی فقیهان معتقدند چنانچه زیارت در کنار بارگاه یا قبر معصوم انجام می‌شود، نماز زیارت پس از آن خوانده شود و اگر زیارت از راه دور خوانده می‌شود، نماز بر زیارت مقدم شود.[۵]
بهترین مکان نماز زیارت
شیخ عباس قمی در مفاتیح الجنان بهترین مکان را برای نماز زیارت پیامبر اکرم(ص)، روضه حرم وی و برای سایر معصومان قسمت بالای سر آنها بیان کرده است.[۶] به فتوای مراجع تقلید، خواندن نماز زیارت در حالت پشت به قبر، اگر در عُرف مردم بی‌احترامی به شخص معصوم باشد، حرام است.[۷]
دعوای بالاسری و پشت‌سری
در قرن سیزدهم قمری جنجالی به نام دعوای بالاسری و پشت‌سری به وجود آمد. فرقه شیخیه هنگام خواندن نماز در حرم امامان(ع)، به گونه‌ای پشت سر امام می‌ایستادند که قبر امام میان آنها و قبله قرار می‌گرفت. آنها با این کار به «پشت‌سری» معروف و متّهم شدند که قبر را قبله قرار داده‌اند. در مقابلِ آنها، شیعیانی که چنین چیزی را غلو می‌دانستند، عمداً در بالاسر امام (سمت راست مرقد امام) به نماز می‌ایستادند. ازاین‌رو به آنها «بالاسری» می‌گفتند.[۸]
نماز زیارت امامزادگان
در روایات، برای غیر معصوم نمازی به عنوان نماز زیارت بیان نشده است. اما گفته شده می‌توان پس از خواندن زیارت، نماز مستحبی خواند و ثواب آن را به صاحب قبر هدیه داد.[۹]
نماز زیارت نیابتی
زیارت و نماز زیارت مستحب را می‌توان به نیابت از زندگان و درگذشتگان انجام داد.[۱۰]همچنین می‌توان زیارت و نماز را به نیابت از همه یا برای هر فرد به صورت جداگانه انجام داد.[۱۱] برطبق برخی روایات، ثواب اعمال مُستَحَبّی‌ای که به نیابت از دیگران انجام می‌شود، هم برای خود شخص و هم برای کسی که به نیابت از او خوانده شده است، ثبت می‌گردد؛ بدون اینکه از پاداش خواننده کم شود.[۱۲]
پانویس
- ↑ شیخ عباس قمی، مفاتیح الجنان، ۱۳۸۷ش، ذیل «آداب زیارت»، ص۴۲۹.
- ↑ شیخ عباس قمی، مفاتیح الجنان، ۱۳۸۷ش، ذیل «آداب زیارت»، ص۴۳۰.
- ↑ شیخ عباس قمی، مفاتیح الجنان، ۱۳۸۷ش، ذیل «زیارت حضرت رسول»، ص۴۴۷.
- ↑ شیخ عباس قمی، مفاتیح الجنان، ۱۳۸۷ش، ذیل «زیارت حُجَج طاهره در روز جمعه»، ص۴۴۷.
- ↑ علوی عاملی، «تقدیم نماز زیارت در زیارت از بعید»، ص۳۳۹تا۳۴۵.
- ↑ مفاتیح الجنان، آداب زیارت، ادب هفدهم، چاپ مشعر، ص۴۴۷
- ↑ امام خمینی، توضیح المسائل مراجع، ۱۳۹۲ش، ج۱، ص۶۲۹تا۶۳۳.
- ↑ حائری‌نیا «فرقه شیخیه»، وب‌گاه شیعه‌نیوز، ۱۸ فروردین ۱۳۹۱ش، دیده‌شده در ۹ اردیبهشت ۱۳۹۷ش.
- ↑ «سؤالاتی در مورد نماز زیارت»، وب‌گاه گفتگوی دینی.
- ↑ امام خمینی، توضیح المسائل مراجع، ۱۳۹۲ش، ج۱، ص۱۰۴۹تا۱۰۵۱.
- ↑ شیخ عباس قمی، مفاتیح الجنان، ۱۳۸۷ش، ذیل «آداب زیارت به نیابت»، ص۸۰۳.
- ↑ شیخ عباس قمی، مفاتیح الجنان، ۱۳۸۷ش، ذیل «آداب زیارت به نیابت»، ص۸۰۴.
منابع
- امام خمینی، توضیح المسائل مراجع مطابق با فتاوای شانزده نفر از مراجع معظم تقلید، تنیظم سیدمحمدحسن بنی‌هاشمی خمینی، قم، دفتر انتشارات اسلامی، چاپ اول، ۱۳۹۲ش.
- حائری‌نیا «فرقه شیخیه»، وب‌گاه شیعه‌نیوز، ۱۸ فروردین ۱۳۹۱ش، دیده‌شده در ۹ اردیبهشت ۱۳۹۷ش.
- «سؤالاتی در مورد نماز زیارت»، وب‌گاه گفتگوی دینی.
- شیخ عباس قمی، مفاتیح الجنان، تهران، مشعر، چاپ اول، ۱۳۸۷ش.
- علوی عاملی، «تقدم نماز زیارت در زیارت از بعید»، تحقیق و تصحیح محمد جواد نورمحمدی، میراث حوزه اصفهان، دفتر پنجم، اصفهان، مرکز تحقیقات رایانه‌ای حوزه علمیه اصفهان، چاپ اول، ۱۴۲۹ق.