آب باران
| بخشی از احکام عملی و فقهی |
|---|
 |
 | این مقاله یک نوشتار توصیفی درباره یک مفهوم فقهی است و نمیتواند معیاری برای اعمال دینی باشد. برای اعمال دینی به منابع دیگر مراجعه کنید. |
آب باران به آب حاصل از ریزش باران گفته می‌شود و احکام فقهی آن در باب طهارت و اطعمه و اشربه آمده است. از باران با تعابیر مختلف در قرآن یاد شده و پاک گننده‌گی یکی از ویژگی‌هایش برشمرده شده است.
آب باران از اقسام آب مطلق است.[۱] این آب در حال بارش در حکم آب جاری است از این‌رو در برخورد با نجاست، نجس نمی‌شود، مگر آنکه رنگ، بو یا مزه آن تغییر کند.[۲]
احکام
- بنا به روایات نوشیدن آب باران برای تمیزشدن بدن و برطرف کردن بیماری‌ها[۳] و نیز باز کردن کام نوزاد با آن در صورت نبودن آب فرات، مستحب است.[۴]
- اگر به چیز نجسی که عین نجس در آن نیست یک مرتبه باران ببارد جایی که باران به آن برسد پاک می‌شود و در فرش و لباس و مانند اینها فشار لازم نیست البته باریدن دو سه قطره فایده ندارد، بلکه باید طوری باشد که بگویند باران می‌آید.
- اگر باران به عین نجس ببارد و به جای دیگر ترشح کند، چنانچه عین نجاست همراه آن نباشد و بو یا رنگ یا مزه نجاست نگرفته باشد پاک است.
- اگر بر سقف عمارت یا روی بام عین نجاست باشد، تا وقتی باران به بام می‌بارد آبی که به چیز نجس رسیده و از سقف یا ناودان می‌ریزد پاک است. و بعد از قطع شدن باران اگر معلوم باشد آبی که می‌ریزد به چیز نجس رسیده است، نجس می‌باشد.
- زمین نجسی که باران بر آن ببارد پاک می‌شود و اگر باران بر زمین جاری شود و به جای نجسی که زیر سقف است برسد، آن را نیز پاک می‌کند.
- خاک نجسی که به واسطه باران گِل شود و آب آن را فرا گیرد پاک است. اما اگر فقط رطوبت به آن برسد پاک نمی‌شود.
- هرگاه آب باران در جایی جمع شود اگر چه کمتر از کُر باشد، چنانچه موقعی که باران می‌آید چیز نجسی را در آن بشویند و آب بو یا رنگ یا مزه نجاست نگیرد، آن چیز نجس پاک می‌شود.
- اگر بر فرش پاکی که روی زمین نجس است باران ببارد، و بر زمین نجس جاری شود، فرش نجس نمی‌شود و زمین هم پاک می‌گردد.[۵]
باران در قرآن
در آیات قرآن برای باران از تعابیر مختلفی استفاده شده است . مَطَرْ و هم ریشه‌های آن پانزده بار، «غَیْث» و هم‌ریشه‌های آن به معنای باران‌های نافع و مفید، شش بار [۶]، «وابِل» به معنای باران درشت و سنگین دوبار و «طَلّ» به معنای باران سبک و کم یک بار، «وَدْق» به معنای باران مستمر یا گردو غباری که موقع بارندگی بوجود می‌آید؛ دوبار [۷]، «صَیِّب» به معنای باران شدید و زیاد از ابرهای متراکم و انبوه [۸] یا ابر باران زا یک بار، «ماء» بیش از سی بار، و نیز سحاب بیش از شش بار، «مُزْن» به معنای ابر یا ابر باران زا یا ابر سفید یک بار و «مُعصِرات» به معنای بادهای برانگیزاننده ابر (الرّیاح التّی تُثیرُالسَّحاب) یا ابر یک بار.
پانویس
- ↑ نجفی، جواهر الکلام، ۱۳۶۲-۱۳۶۹ش، ج۶، ص۱۳؛ یزدی، العروة الوثقی، ۱۴۰۹ق، ج ۱، ص۲۶.
- ↑ نجفی، جواهر الکلام، ۱۳۶۲-۱۳۶۹ش، ج۱۶، ص۲۹۷-۳۰۰.
- ↑ کلینی، الکافی، ۱۳۶۷ش، ج ۶، ص۳۸۷؛ بنی‌هاشمی، توضیح المسائل مراجع، ج۲، ص۵۹۷، مسئله ۲۶-۲۷.
- ↑ نجفی، جواهر الکلام، ۱۳۶۲-۱۳۶۹ش، ج ۳۱، ص۲۵۳.
- ↑ بنی‌هاشمی، توضیح المسائل مراجع، از مسئله ۳۷ تا ۴۳.
- ↑ هاشمی رفسنجانی، فرهنگ قرآن، مرگز فرهنگ ومعارف قرآن، ج۶، ص۷.
- ↑ راغب، المفردات، ۱۴۰۴ق، ص۵۱۷.
- ↑ ابن عاشور، التحریر والتنویر،۱۹۸۴م، ج۱، ص۳۱۷.
منابع
- ابن عاشور، محمدطاهر، نفسیر التحریر و التنویر..، بی‌جا، بی‌نا، ۱۴۲۰ق.
- بنی‌هاشمی، محمدحسن، توضیح المسائل مراجع، مطابق با فتاوای دوازده نفر از مراجع معظم تقلید، دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، ۱۳۷۸ش.
- راغب اصفهانی، حسین بن محمد، الفردات فی قریب القرآن، بیروت، دارالمعرفه، ۱۴۲۲ق.
- کلینی، محمد بن یعقوب، الکافی، تهران٬ دارالکتب الاسلامیه، ۱۳۶۷ش.
- هاشمی رفسنجانی، علی اکبر، فرهنگ قرآن، قم، دفتر تبلیغات اسلامی، ۱۳۷۹ش.
- نجفی، محمدحسن، جواهر الکلام فی شرح شرایع الاسلام، تهران، دارالکتب الاسلامیة و المکتبة الاسلامیة، ۱۳۶۲-۱۳۶۹ش.
- يزدى، سيدمحمدكاظم طباطبايى، العروة الوثقى فيما تعم به البلوى، مؤسسة الأعلمی للمطبوعات، بيروت، چاپ دوم، ۱۴۰۹ق.