امام راتب
| مناصب شرعی | |
| پیامبر | |
| امام | |
| قاضی | |
| حاکم شرع | |
| امام جمعه | |
| امام جماعت | |
| ولی فقیه | |
| مرجع تقلید | |
| امیر الحاج | |
| نایب خاص | |
| نایب عام | |
اِمامِ راتِب فردی که به صورت مستمر و ثابت امام جماعت مسجد یا مکان دیگری را برعهده دارد.[۱]
بر اساس برخی از منابع فقهی امام راتب در امامت نماز جماعت بر دیگران(جز بر امام معصوم) اولویت دارد اگرچه دیگران از او برتر باشند.[۲] اما برخی از مراجع تقلید شیعه این اولویت را مستحب میدانند.صاحب عروه براین نظراست که بهتر است امام راتب مسجد کسی را که افضل است برای جماعت مقدم بدارد.[۳] دیدگاه سومی نیز وجود دارد که پیشی گرفتن امام غیر راتب بر امام راتب را خلاف اخلاق و مُروَّت[یادداشت ۱] و مکروه میداند.[۵] برخی از فقها امامتِ جماعتِ امام راتب غیرروحانی با وجود روحانی را دارای اشکال دانستهاند.[۶]
- امام راتب میتواند مربوط به دورهای خاص باشد. به عنوان نمونه فردی که در هر ماه رمضان امام جماعت مسجدی را برعهده دارد او امام راتبِ ماه رمضان است.[۷]
- اقامه نماز جماعت بدون اذن از امام راتب صحیح است ولی نباید امام غیر راتب مزاحمتی ایجاد بکند.[۸]
- درخواست مأمومین از امام جماعت غیر راتب برای امامت به دلیل تأخیر امام راتب، به منظور استفاده از فیض اول وقت نماز ، اگر هتک امام راتب است؛ انجام نشود. [۹]
- امام جماعت راتب توسط واقف، متولی مسجد و فرد دیگری قابل عزل و نصب نیست و در صورتی که عدهای از نمازگزاران امام راتب را عادل نمیدانند، نمیتوانند از امامت وی بر سایر نمازگزاران که او را عادل میدانند ممانعت کنند.[۱۰]
- ترک اقتداء به امام راتب و اقتدا به دیگری به لحاظ برخی از امتیازات امام غیر راتب به صورتی که عنوان هتک و تفسیق امام راتب را نداشته باشد جایز است. [۱۱]
پانویس
- ↑ هاشمى شاهرودى، فرهنگ فقه، ۱۳۸۲ش، ج۱، ص۶۵۰؛ صافی گلپایگانی، استفتائات، شبکه اجتهاد؛ بانک جامع استفتائات مراجع تقلید.
- ↑ بحرانی، الحدائق الناضرة، ۱۳۶۳ش، ص۱۹۶-۱۹۸؛ نجفی، جواهر الکلام، ۱۴۰۴ق. ج۱۳، ص۳۴۸.
- ↑ یزدی طباطبایی، العروة الوثقی، ۱۴۲۰ق، ج۳، ص۱۹۳-۱۹۱؛ امام خمینی، تحریرالوسیله، ۱۳۷۹ش، ج۱، ص۲۷۷.
- ↑ مؤسسه دائرةالمعارف فقه اسلامی، فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت، ج۵، ص۳۲۹.
- ↑ امام خمینی، تحریرالوسیله، ۱۳۷۹ش، ج۱، ص۲۷۷؛مکارم شیرازی، استفتائات، پایگاه اطلاعرسانی آیت الله مکارم شیرازی.
- ↑ مکارم شیرازی، استفتائات، پایگاه اطلاعرسانی آیت الله مکارم شیرازی.
- ↑ آیت الله العظمی گلپایگانی، استفتائات، بخش نماز جماعت سؤال ۵۹، پورتال انهار..
- ↑ الخمینی، موسوعة الامام الخمینی، ۱۳۹۲ش، ج۳، ص۳۰۹
- ↑ الخمینی، موسوعة الامام الخمینی، ۱۳۹۲ش، ج۳، ص۳۰۸
- ↑ صافی گلپایگانی، استفتائات؛ سوال ۳۱۴، پورتال انهار.
- ↑ پایگاه اطلاع رسانی دفتر آیت الله العظمی صافی گلپایگانی، تاریخ مراجعه: ۷ آبان ۱۴۰۴ش.https://www.saafi.ir/%D8%A7%D9%85%D8%A7%D9%85-%D8%B1%D8%A7%D8%AA%D8%A8/
یادداشت
- ↑ مروّت در لغت به معناى جوانمردى، مردانگى يا كمال آن آمده و مراد از آن در فقه، ملازمت عادات پسنديده و پرهيز از عادات و كارهاى مباح ناپسند و تنفرانگيز است؛ كارهايى كه ارتكاب آنها بيانگر فرومايگى و پستى فرد يا بىمبالاتى او در دين است، مانند غذا خوردن در خيابان در حال راه رفتن...خلاف مروّت بودن کارها بر حسب زمان، مكان و افراد متفاوت خواهد بود. [۴]
منابع
- الخمینی، روح الله، موسوعة الامام الخمینی، ناشر: موسسه تنظيم و نشر آثار امام خمينى( س)، تهران چاپ اول ، ۱۳۹۲ش.
- امام خمینی، سید روحالله، تحریر الوسیله، قم، دارالعلم، ۱۳۷۹ش.
- بحرانی، یوسف بن احمد، الحدائق الناضره فی احکام العترة الطاهره، تحقیق: محمدتقی ایروانی، شیخ علی آخوندی، قم، جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، ۱۳۶۳ش.
- صافی گلپایگانی، لطفالله، استفتائات؛ سوال ۳۱۴، پرتال انهار، تاریخ بازدید: ۲۴ تیر ۱۳۹۶ش.
- صافی گلپایگانی، لطفالله، استفتائات، شبکه اجتهاد؛ بانک جامع استفتائات مراجع تقلید، تاریخ بازدید: ۳۰ خرداد ۱۳۹۶ش.
- فرهنگ فقه مطابق مذهب اهلبیت(ع)، زیر نظر آیتاللّه سید محمود هاشمی شاهرودی، قم، مؤسسه دائرة المعارف فقه اسلامی، چاپ اول، ۱۳۸۲ش.
- مکارم شیرازی، ناصر، استفتائات، پایگاه اطلاعرسانی آیت الله مکارم شیرازی، بازدید: ۳۰ خرداد ۱۳۹۶ش.
- نجفی، محمدحسن، جواهر الکلام فی شرح شرایع الاسلام، بیروت، دار احیاء الثراث العربی، ۱۴۰۴ق.
- یزدی طباطبایی، محمدکاظم، العروة الوثقی، ۱۴۲۰ق، تحقيق: مؤسسة النشر الإسلامي، قم چاپ اول.