نماز غفیله

نماز غُفَیله از نمازهای مستحبی است که بین نماز مغرب و عِشا خوانده می‌شود. بر اساس روایات، این نماز برای برآورده شدن حاجات و آمرزش گناهان مؤثر است. نماز غفیله جزء نافله‌های روزانه نیست و شیوه انجام آن توسط امام صادق‌‌(ع) بیان شده است.

نامگذاری و ثواب نماز غفیله

بر اساس روایتی از پیامبر(ص)، زمان بین مغرب و عشا زمان غفلت از یاد خدا است به همین مناسبت، نمازی که در این ساعت خوانده می‌شود را «نماز غُفَیله» نامیده‌اند.

روایتی از امام صادق به نقل از پیامبر(ص) نقل شده که نماز غفیله را ترک نکنید. بر پایه روایتی که از امام صادق(ع) نقل شده است: هر کس این دو رکعت را بین نماز مغرب و عشاء بخواند و به این دعا تبرّک جوید و حاجت خود را طلب نماید خداوند حاجت او را بر آورده نماید و آن چه را خواهد به او کرامت فرماید. سند این حدیث را صحیح دانسته‌اند.

برخی مراجع تقلید نماز غفیله مشهور را نمازی مستقل از نافله‌های نماز مغرب ندانسته و فتوا داده‌اند می‌توان آن را با دو رکعت از نافلۀ مغرب با هم در یک نماز نیت کرد.

چگونگی خواندن نماز غفیله

وقت این نماز دو رکعتی، بین نماز مغرب و عشا و قبل از از بین رفتن سرخی آسمان در سمت مغرب است. نحوه خواندن نماز غفیله این‌گونه است:

در رکعت اول بعد از سوره حمد به جای سوره این آیه خوانده می‌شود: «وَ ذَا النُّونِ إِذْ ذَهَبَ مُغَاضِباً فَظَنَّ أَنْ لَنْ نَقْدِرَ عَلَیهِ فَنَادَی فِی الظُّلُمَاتِ أَنْ لاَ إِلَهَ إِلاَّ أَنْتَ سُبْحَانَک إِنِّی کُنْتُ مِنَ الظَّالِمِینَ فَاسْتَجَبْنَا لَهُ وَ نَجَّینَاهُ مِنَ الْغَمِّ وَ کذَلِکَ نُنْجِی الْمُؤْمِنِینَ» عبارت «لا إِلهَ إِلَّا أَنْتَ سُبْحانَک إِنِّی کنْتُ مِنَ الظَّالِمِینَ؛ معبودی جز تو نیست، منزّهی تو، راستی که من از ستمکاران بودم) که به ذکر یونسیه مشهور است دعایی است که حضرت یونس(ع) زمانی که در شکم ماهی بود خواند و برای نجات خود از خدا کمک خواست.

در رکعت دوم بعد از حمد به جای سوره، آیه ۵۹ سوره انعام («وَ عِنْدَهُ مَفَاتِحُ الْغَیبِ لایعْلَمُهَا إِلاَّ هُوَ وَ یعْلَمُ مَا فِی الْبَرِّ وَ الْبَحْرِ وَ مَا تَسْقُطُ مِنْ وَرَقَةٍ إِلاَّ یعْلَمُهَا وَ لا حَبَّةٍ فِی ظُلُمَاتِ الْأَرْضِ وَ لا رَطْبٍ وَ لا یابِسٍ إِلاَّ فِی کتَابٍ مُبِینٍ») خوانده می‌شود.

در قنوت ابتدا این دعا خوانده می‌شود: «اَللَّهُمَّ إِنِّی أَسْأَلُکَ بِمَفَاتِحِ الْغَیبِ الَّتِی لایَعْلَمُهَا إِلاَّ أَنْتَ أَنْ تُصَلِّیَ عَلَی مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ وَ أَنْ تَفْعَلَ بی‌ کذا و کذا» به جای «أَنْ تَفْعَلَ بی کذا و کذا»، حاجت‌های خود را گفته و سپس این دعا خوانده می‌شود: «اَللَّهُمَّ أَنْتَ وَلِیُّ نِعْمَتِی وَ الْقَادِرُ عَلَی طَلِبَتِی تَعْلَمُ حَاجَتِی فَأَسْأَلُکَ بِحَقِّ مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ عَلَیهِ وَ عَلَیهِمُ السَّلاَمُ لَمَّا قَضَیتَهَا لِی».

امام صادق(ع) شیوه این نماز مستحبی را به هشام بن سالم یاد داده و در مفاتیح الجنان آورده شده است.

ماجرای نماز غفیله و توبه یزید

برخی مدعی شده‌اند که یزید بن معاویه پس از به شهادت رساندن امام حسین(ع) و مشاهده نارضایتی عمومی، از امام سجاد(ع) سؤال کرد آیا راه توبه و نجاتی از این کار وجود دارد. امام به او فرمود اگر نماز غفیله بخوانی خداوند تو را نجات خواهد داد. حضرت زینب(س) از امام می‌پرسد آیا راه توبه را به قاتل پدر خویش یاد می‌دهید؟ امام سجاد(ع) در پاسخ فرمود: عمه جان او موفق به انجام این نماز نخواهد شد. این نقل در منابع معتبر حدیثی وجود نداشته و به مضمون آن هم ایراداتی وارد شده است.