دماء ثلاثة
| بخشی از احکام عملی و فقهی |
|---|
 |
 | این مقاله یک نوشتار توصیفی درباره یک مفهوم فقهی است و نمی‌تواند معیاری برای اعمال دینی باشد. برای اعمال دینی به منابع دیگر مراجعه کنید. |
دِماء ثَلاثَة یا خون‌های سه‌گانه، سه خون حیض، نفاس و استحاضه که از مجرای تناسلی زنان خارج می‌شود. در احکام اسلامی حیض و نفاس مانع انجام عباداتی مثل نماز، روزه، حج، حضور در مساجد و نیز رابطه جنسی هستند. بعد از قطع شدن این خون‌ها زنان باید غُسل کنند. استحاضه مانع عبادت نیست ولی برای انجام این عبادات باید با شرایطی خاص غسل کنند یا وضو بگیرند.
خون‌های سه‌گانه
در احکام اسلامی خون‌هایی که از مجرای تناسلی زنان خارج می‌شود به سه دسته تقسیم شده‌اند که در اصطلاح فقهی به آن‌ها دماء ثلاثه گفته می‌شود.[۱] در کتاب‌های فقهی این موضوع بیشتر در کتاب الطهارة مورد بحث قرار می‌گیرد. در رساله‌های توضیح المسائل بیشتر این احکام در بخش غسل‌های واجب درج شده‌اند.
تفاوت خون‌های سه‌گانه
خون حیض خونی است که پس از بلوغ به صورت عادت ماهانه در ایامی خاص از رَحِم زن خارج می‌شود. این خون غالبا تیره رنگ و غلیظ است و با حرارت و سوزش خارج می‌شود. زن در روزهای حیض حائض نامیده می‌شود.[۲]
نفاس خونی است که هنگام زایمان از زن و با خروج اولین جزء بچه از رحم مادر، از مجرای تناسلی زن خارج می‌شود.[۳] زن در زمانی که خون نفاس می‌بیند نُفَساء خوانده می‌شود.
استحاضه خونی است که نفاس و حیض و ناشی از جراحت و زخم، و خون از بین رفتن بکارت نیست. این خونْ سرد، زرد و روان است و بدون سوزش و فشار خارج می‌شود. به زن در روزهایی که خون استحاضه می‌بیند مُستَحاضَه گفته می‌شود. مقدار خونی که در استحاضه خارج می‌شود بر اساس افراد و شرایط متفاوت است و به همین دلیل آن را به سه قسم استحاضه قلیله، استحاضه متوسطه و استحاضه کثیره تقسیم کرده‌اند.[۴]
احکام فقهی
- عبادات مشروط به طهارت مانند نماز، روزه، طواف، اعتکاف، حضور در مسجد،حضور در حرم پیامبر(ص) و امامان(ع)، خواندن سوره‌های سجده‌دار برای زن در حال حیض و نفاس صحیح نیست.[۵]
- زنی که از خون حیض و نفاس پاک شده است برای روزه گرفتن باید حتما تا قبل از طلوع فجر غسل یا تیمم کند و اگر عمدا غسل نکند روزه‌اش باطل است.[۶]
- قرائت قرآن برای زن در حال حیض و نفاس و استحاضه اشکالی ندارد (به جز سوره‌های سجده‌دار).[۷]
- اگر یکی از خون‌های سه‌گانه در لباس یا بدن کسی باشد نمی‌تواند با آن نماز بخواند. ولی اگر خون دیگری باشد و مقدار آن از یک دِرْهَم کمتر باشد نماز با آن صحیح است.[۸][یادداشت ۱]
- انجام رابطه جنسی از قُبُل (جلو) با زن در حال حیض یا نفاس حرام است.[۹]
- انجام رابطه جنسی از دُبُر (پشت) با زن در حال حیض یا نفاس به فتوای برخی فقیهان حرام و به فتوای برخی دیگر کراهت شدید دارد.[۱۰]
پانویس
- ↑ هاشمی شاهرودی، فرهنگ فقه، ۱۳۹۰ش، ج۳، ص۶۵۲.
- ↑ هاشمی شاهرودی، فرهنگ فقه، ۱۳۹۰ش، ج۳، ص۳۹۳.
- ↑ یزدی، العروة الوثقی، ۱۴۱۷ق، ج۱، ص۶۳۹-۶۴۰.
- ↑ هاشمی شاهرودی، فرهنگ فقه، ۱۳۹۰ش، ج۱، ص۴۲۰.
- ↑ یزدی، العروة الوثقی، ۱۴۱۷ق، ج۱، ص۶۰۲-۶۰۴.
- ↑ یزدی، العروة الوثقی، ۱۴۱۷ق، ج۳، ص۵۶۵
- ↑ یزدی، العروة الوثقی، ۱۴۱۷ق، ج۱، ص۶۰۳.
- ↑ یزدی، العروة الوثقی، ۱۴۱۷ق، ج۱، ص۲۱۴-۲۱۵.
- ↑ یزدی، العروة الوثقی، ۱۴۱۷ق، ج۱، ص۶۰۵.
- ↑ یزدی، العروة الوثقی، ۱۴۱۷ق، ج۱، ص۶۰۵-۶۰۶.
یادداشت
- ↑ مراد از درهم در اين جا ـ بنابر قول معروف ميان فقها ـ درهم بَغلى است.(نوعى درهم رايج در عصر جاهلى و صدر اسلام.) در مساحت درهم بغلى سه نظر مطرح است: نزدیک به وسعتِ فرورفتگى كف دست؛ به اندازه بند بالاى انگشت شصت و به‌مقدار بند بالاى انگشت ميانى. برخى قدما ـ بنابر آنچه از ايشان نقل شده ـ مساحت آن را اندازه مساحت دينار دانسته‌اند.هاشمی شاهرودی، فرهنگ فقه فارسی،۱۳۹۰ش، ج۳، ص۶۰۸.
منابع
- هاشمی شاهرودی، سید محمود، فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت علیهم السلام، قم، مؤسسه دائره المعارف فقه اسلامی، ۱۳۹۰ش.
- یزدی، سید محمدکاظم، العروة الوثقی مع التعلیقات، قم، مؤسسه النشر الاسلامی، ۱۴۱۷ق.
پیوند به بیرون