پرش به محتوا

عبقات الانوار فی امامة الائمة الاطهار (کتاب): تفاوت میان نسخه‌ها

از ویکی شیعه
Shaker (بحث | مشارکت‌ها)
Shaker (بحث | مشارکت‌ها)
خط ۶۳: خط ۶۳:


* [[حدیث طیر مشوی|حدیث طیر]]: حدیثی که حضرت علی را محبوب‌ترین افراد در نزد [[خدا]] دانسته است.
* [[حدیث طیر مشوی|حدیث طیر]]: حدیثی که حضرت علی را محبوب‌ترین افراد در نزد [[خدا]] دانسته است.
* [[حدیث باب مدینة العلم]]: در این حدیث امام علی(ع) به عنوان دروازه ورود به شهر عِلم پیامبر معرفی شده است.
* [[حدیث باب مدینة العلم|حدیث مدینة العلم]]: در این حدیث امام علی(ع) به عنوان دروازه ورود به شهر عِلم پیامبر معرفی شده است.
* [[حدیث ثقلین]] و [[حدیث سفینه]]: دو حدیثی که [[اهل‌بیت(ع)|اهل‌بیت]] پیامبر(ص) را راه نجات از گمراهی و هلاکت معرفی می‌کند.
* [[حدیث ثقلین]] و [[حدیث سفینه]]: دو حدیثی که [[اهل‌بیت(ع)|اهل‌بیت]] پیامبر(ص) را راه نجات از گمراهی و هلاکت معرفی می‌کند.


خط ۸۰: خط ۸۰:
کتاب عبقات الانوار ابتدا در شهر [[لکهنو]] هند به چاپ رسید.<ref>هندی، عبقات الانوار، ۱۴۰۴ق، ج، ص۵۹ و ص۷۱.</ref> سپس جلد اول کتاب عبقات الانوار در سال ۱۳۷۳ق، در [[تهران]] به چاپ رسید.<ref>هندی، عبقات الانوار، ۱۴۰۴ق، ج، ص۶۰ و ص۷۱.</ref> بخش [[حدیث ثقلین]] طی ۶ جلد در سال ۱۳۸۰ق، در [[اصفهان]] چاپ گردید.<ref>هندی، عبقات الانوار، ۱۴۰۴ق، ج، ص۶۰.</ref> بخش‌هایی از این کتاب با تحقیق و تصحیح غلامرضا بروجردی طی سال‌های ۱۴۰۴ق تا ۱۴۱۱ق، در شهر [[قم]] و در قالب ۲۳ جلد به چاپ رسیده است.<ref>صحتی سردرودی، «[https://library.tebyan.net/fa/Viewer/Text/91833/1 عبقات الانوار کاری کارستان]»، کتابخانه‌های دیجیتال تبیان؛ «[https://noorlib.ir/book/info/2338 عبقات الانوار فی امامة الائمة الاطهار]»، کتابخانه دیجیتال نور.</ref>
کتاب عبقات الانوار ابتدا در شهر [[لکهنو]] هند به چاپ رسید.<ref>هندی، عبقات الانوار، ۱۴۰۴ق، ج، ص۵۹ و ص۷۱.</ref> سپس جلد اول کتاب عبقات الانوار در سال ۱۳۷۳ق، در [[تهران]] به چاپ رسید.<ref>هندی، عبقات الانوار، ۱۴۰۴ق، ج، ص۶۰ و ص۷۱.</ref> بخش [[حدیث ثقلین]] طی ۶ جلد در سال ۱۳۸۰ق، در [[اصفهان]] چاپ گردید.<ref>هندی، عبقات الانوار، ۱۴۰۴ق، ج، ص۶۰.</ref> بخش‌هایی از این کتاب با تحقیق و تصحیح غلامرضا بروجردی طی سال‌های ۱۴۰۴ق تا ۱۴۱۱ق، در شهر [[قم]] و در قالب ۲۳ جلد به چاپ رسیده است.<ref>صحتی سردرودی، «[https://library.tebyan.net/fa/Viewer/Text/91833/1 عبقات الانوار کاری کارستان]»، کتابخانه‌های دیجیتال تبیان؛ «[https://noorlib.ir/book/info/2338 عبقات الانوار فی امامة الائمة الاطهار]»، کتابخانه دیجیتال نور.</ref>


[[شیخ عباس قمی]]، در کتابی تحت عنوان فیض القدیر فی حدیث الغدیر، بخش [[خطبه غدیر|حدیث غدیر]] کتاب عبقات را به طور خلاصه به زبان عربی ترجمه کرده است. محمدسعید، نوه مؤلف نیز [[حدیث باب مدینة العلم]] را به طور خلاصه به عربی ترجمه کرده است.<ref>حسینی میلانی، نفحات الازهار، ۱۴۱۶ق، ج۱، ص۱۲۵.</ref> الثمرات نام کتابی به قلم سید محسن نواب لکهنوی است که حدیث باب، [[حدیث تشبیه]]، [[حدیث منزلت]] و بخشی از حدیث غدیر را خلاصه و به عربی ترجمه کرده است.<ref>آقابزرگ تهرانی، الذریعه، ۱۴۰۸ق، ج۵، ص۱۲.</ref> نفحات الازهار فی خلاصه عبقات الانوار تألیف سیدعلی میلانی، خلاصه‌ای از مجموعه عبقات الانوار است که به زبان عربی تألیف گردیده است.<ref>حسینی میلانی، نفحات الازهار، ۱۴۱۶ق، ج۱، ص۷-۸.</ref> سید هاشم امین عاملی بخش‌های از این کتاب را بدون تلخیص، به عربی برگردانده است.<ref>«[https://tazkereh.kateban.com/post/2270 تبار و ایستار کتاب شریف عبقات]»، وبگاه تذکره.</ref>
[[شیخ عباس قمی]]، در کتابی تحت عنوان فیض القدیر فی حدیث الغدیر، بخش [[خطبه غدیر|حدیث غدیر]] کتاب عبقات را به طور خلاصه به زبان عربی ترجمه کرده است. محمدسعید، نوه مؤلف نیز [[حدیث باب مدینة العلم|حدیث مدینة العلم]] را به طور خلاصه به عربی ترجمه کرده است.<ref>حسینی میلانی، نفحات الازهار، ۱۴۱۶ق، ج۱، ص۱۲۵.</ref> الثمرات نام کتابی به قلم سید محسن نواب لکهنوی است که حدیث باب، [[حدیث تشبیه]]، [[حدیث منزلت]] و بخشی از حدیث غدیر را خلاصه و به عربی ترجمه کرده است.<ref>آقابزرگ تهرانی، الذریعه، ۱۴۰۸ق، ج۵، ص۱۲.</ref> نفحات الازهار فی خلاصه عبقات الانوار تألیف سیدعلی میلانی، خلاصه‌ای از مجموعه عبقات الانوار است که به زبان عربی تألیف گردیده است.<ref>حسینی میلانی، نفحات الازهار، ۱۴۱۶ق، ج۱، ص۷-۸.</ref> سید هاشم امین عاملی بخش‌های از این کتاب را بدون تلخیص، به عربی برگردانده است.<ref>«[https://tazkereh.kateban.com/post/2270 تبار و ایستار کتاب شریف عبقات]»، وبگاه تذکره.</ref>


==پانویس==
==پانویس==

نسخهٔ ‏۲۵ نوامبر ۲۰۲۳، ساعت ۱۱:۵۵

عبقات الانوار فی امامة الائمة الاطهار
اطلاعات کتاب
نویسندهمیر حامدحسین هندی
موضوعکلام
سبکردیه و استدلالی
زبانفارسی
اطلاعات نشر
ناشرکتابخانه امام امیرالمؤمنین(ع)
تاریخ نشر۱۳۶۶ش


عَبَقاتُ الأنوار فی إمامَة الأئمةِ الأطهار اثری علمی و تحقیقی به زبان فارسی، به قلم میر حامدحسین هندی در پاسخ به بخشی از کتاب تحفه اثنا عشریه. در این کتاب، آیات و روایاتی که بر امامت امام علی(ع) و ائمه شیعه دلالت دارند و عبدالعزیز دهلوی آنها را انکار کرده است، مطرح گردیده است و به چگونگی دلالت آنها بر اعتقاد شیعه درباره امامت پرداخته شده است. حدیث غدیر، حدیث منزلت و حدیث ثقلین از جمله این احادیث است. در کتاب عبقات از سخنان، احادیث و منابع اهل‌سنت بهره گرفته شده است. این کتاب مورد استقبال و تحسین علمای شیعه قرار گرفت.

بخش‌هایی از کتاب عبقات در هند و سپس در ایران به چاپ رسید. بخش‌هایی از این کتاب به صورت خلاصه و در برخی موارد به صورت کامل زبان عربی ترجمه شده است.

درباره نویسنده کتاب

میر حامدحسین هندی (درگذشت: ۱۳۰۶ق) از متکلمان بزرگ و از مدافعان اسلام و مذهب شیعه به شمار رفته است.[۱] احاطه او بر احادیث و میزان مطالعه و دامنه اطلاعات و میزان پژوهشش را ستوده‌اند.[۲] کتاب‌هایی در دفاع از عقیده شیعه و نیز کتاب‌هایی در زمینه فقه از او به جا مانده است. میرحامد برخی از آثار خود از جمله عبقات الانوار را به زبان فارسی نگاشته است.[۳] تألیفات وی را به بیش از ۲۰۰ جلد گزارش کرده‌اند.[۴]

درباره تحفه اثناعشریه

کتاب تحفه اثناعشریه، کتابی به زبان فارسی است که علیه عقائد شیعه و با هدف ممانعت از گرایش مردم به این مذهب نوشته شده است.[۵] این کتاب دارای دوازده بخش است که بخش هفتم آن با عنوان باب امامت، به نقد اعتقاد شیعه درباره امامت اختصاص یافته است. در این بخش، برخی از آیات و روایاتی که شیعه امامت حضرت علی(ع) با آنها به اثبات رسانده است، مورد نقد قرار گرفته است.[۶] کتاب عبقات الانوار در پاسخ به شبهات این بخش از کتاب تحفه اثناعشریه، تألیف شده است.[۷]

کتاب تحفه اثناعشریه، به قلم عبدالعزیز دهلوی مشهور به «سراج الهند»، از علمای اهل‌سنت، ساکن هند نگاشته شده است[۸] که میر حامدحسین در کتاب خود از او با عنوان شاه‌صاحب یاد می‌کند.[۹] این کتاب، ترجمه‌ای از کتاب صواقع موبقه متعلق به خواجه نصرالله کابلی و نوعی سرقت علمی به شمار رفته است.[۱۰] در این کتاب در برخی موارد اتهاماتی به شیعه نسبت داده شده است که به‌دور از واقعیت بوده است.[۱۱] به گفته محمدرضا حکیمی، انتشار این کتاب موجب بروز کینه و نفرت بین مسلمانان گردید.[۱۲]

توصیف و جایگاه

به راستی کتاب عبقات، عظیم است. آن اقیانوس بی‌کران و آن دریای ژرف، این کتاب است. این چنین کتابی، در دیگر آفاق بشری و فرهنگ ملت ها نیز همانند ندارد... این همه آگاهی و عمق، این همه معرفت و استقصا، این وسعت دامنه اطلاع، این خبرویت و تبحر… این قوام و ماده، این ها همه به راستی اعجاز است در عالم فکر و تالیف و در عرصه قدرت های انسانی.
«معرفی کتاب عبقات الابرار»، وبگاه ثقلین.

کتاب عبقات الانوار در پاسخ به شبهات مطرح شده در باب هفتم تحفه اثناعشریه با موضوع امامت حضرت علی(ع) و در اثبات عقیده شیعه در این زمینه نگاشته شده است.[۱۳] این کتاب، مهمترین نوشته در زمینه امامت قلمداد شده است.[۱۴] در کتاب عبقات مباحث علمی در زمینه اعتقادات، تفسیر، حدیث، درایه، تاریخ، رجال، ادبیات و... مطرح شده است.[۱۵] گرویدن برخی از افراد به مذهب شیعه، از جمله آثار این کتاب قلمداد شده است.[۱۶] کتاب عبقات متناسب با کتاب تحفه اثناعشریه، به زبان فارسی تألیف شده است.[۱۷]

به گفته برخی محققان، کتاب عبقات با رعایت آداب مناظره، و رعایت امانتداری در نقل مطالب کتاب تحفه اثناعشریه، در پاسخ به شبهات مطرح شده از دلائلی استفاده کرده است که مورد قبول طرف مقابل بوده است.[۱۸] در این کتاب برای اثبات اعتقادات شیعه از طریق احادیث، ابتدا به بررسی اسناد حدیث پرداخت شده است و پس از اثبات معتبر بودن آن، چگونگی دلالت آن بر اثبات امامت امام علی(ع) و ائمه معصومین تبیین شده است.[۱۹] عبقات با استفاده از منابع روایی اهل‌سنت، و با استفاده از فهم صحابه از معنای حدیث و با استفاده از قواعد مورد پذیرش اهل‌سنت به اثبات ولایت ائمه می‌پردازد.[۲۰] این کتاب برای پاسخ به شبهات با استناد به کتب اهل‌سنت و با استناد به سخنان بزرگان این مذهب در علوم مختلف، اقدام به پاسخ‌گویی می‌کند. در برخی موارد نیز با استفاده از مطالبی که در کتاب تحفه اثناعشری یا دیگر کتب مؤلف آمده است، اقدام به رد ادعاهای این کتاب می‌کند.[۲۱]

انتشار کتاب عبقات الانوار، تحسین علمای شیعه را برانگیخت. فقها و محدثان شیعه با ارسال نامه، از مؤلف و این کتاب و دیگر تألیفاتش تجلیل کردند. از جمله این افراد میرزای شیرازی، زین العابدین مازندرانی، محدث نوری و سید محمدحسین شهرستانی است بر این کتاب تقریظاتی نوشتند.[۲۲] عباس انصاری هندی شیروانی، در کتابی به نام سواطع الانوار فی تقریضات عبقات الانوار، بیست و هفت تقریظ گردآوری کرده است.[۲۳] میرزا ابوالفضل طهرانی، سید محسن حکیم، شیخ عباس قمی و دیگران در توصیفات خود از کتاب عبقات، آن را کتابی بی‌همتا دانسته‌اند.[۲۴]

محتوای کتاب

کتاب عبقات الانوار از دو بخش اصلی تشکیل شده است؛ بخش اول درباره دلالت آیاتی است که شیعه برای اثبات امامت به آنها استدلال کرده است. این بخش از کتاب به چاپ نرسیده است؛ اما گفته شده است نسخه‌ای از آن در کتابخانه مؤلف و کتابخانه رجب‌علی خان در هند موجود است.[۲۵] در این بخش، آیه ولایت، آیه تطهیر، آیه مودت، آیه مباهله، آیه هادی و آیه السابقون مطرح شده است.[۲۶]

بخش دوم کتاب به دلالت روایاتی که از آن‌ها برای اثبات امامت استفاده شده است پرداخته شده است و شبهاتی که تحفه اثناعشریه درباره این روایات مطرح کرده است، پاسخ داده شده است.[۲۷] این روایات به شرح ذیل است:

این بخش از کتاب به قلم میر حامدحسین هندی نگاشته شده است.[۲۸]

این بخش از مجموعه عبقات، به قلم سید ناصر، فرزند حامدحسین و پس از درگذشت مؤلف، نوشته شد.[۲۹]

  • حدیث مناصبه: روایتی که دشمن علی را کافر معرفی کرده است.
  • حدیث رایت: حدیثی که حضرت علی(ع) را محبوب خدا و پیامبرش توصیف کرده است.

این قسمت از مجموعه عبقات توسط محمدسعید، نوه حامدحسین تألیف شد.[۳۰]

سند و متن این احادیث، در دو بخش جداگانه مورد بررسی قرار گرفته است. در بخش مربوط به سند این روایات، متواتر بودن اسناد حدیث ثابت شده است و در بخش دیگر دلالت حدیث بر امامت امام علی(ع) و ائمه شیعه به اثبات رسیده است.[۳۱] حدیث خیبر (حدیث رایت) تنها مورد بررسی سندی قرار گرفته است. همچنین حدیث حق (حدیثی که امام علی(ع) را محور حق معرفی می‌کند) به طور کامل نانوشته مانده است.[۳۲]

تصویر روی جلد نفحات‌الازهار

چاپ و ترجمه

کتاب عبقات الانوار ابتدا در شهر لکهنو هند به چاپ رسید.[۳۳] سپس جلد اول کتاب عبقات الانوار در سال ۱۳۷۳ق، در تهران به چاپ رسید.[۳۴] بخش حدیث ثقلین طی ۶ جلد در سال ۱۳۸۰ق، در اصفهان چاپ گردید.[۳۵] بخش‌هایی از این کتاب با تحقیق و تصحیح غلامرضا بروجردی طی سال‌های ۱۴۰۴ق تا ۱۴۱۱ق، در شهر قم و در قالب ۲۳ جلد به چاپ رسیده است.[۳۶]

شیخ عباس قمی، در کتابی تحت عنوان فیض القدیر فی حدیث الغدیر، بخش حدیث غدیر کتاب عبقات را به طور خلاصه به زبان عربی ترجمه کرده است. محمدسعید، نوه مؤلف نیز حدیث مدینة العلم را به طور خلاصه به عربی ترجمه کرده است.[۳۷] الثمرات نام کتابی به قلم سید محسن نواب لکهنوی است که حدیث باب، حدیث تشبیه، حدیث منزلت و بخشی از حدیث غدیر را خلاصه و به عربی ترجمه کرده است.[۳۸] نفحات الازهار فی خلاصه عبقات الانوار تألیف سیدعلی میلانی، خلاصه‌ای از مجموعه عبقات الانوار است که به زبان عربی تألیف گردیده است.[۳۹] سید هاشم امین عاملی بخش‌های از این کتاب را بدون تلخیص، به عربی برگردانده است.[۴۰]

پانویس

  1. امین، اعیان الشیعه، ۱۴۰۳ق، ج۴، ص۳۸۱.
  2. امین، اعیان الشیعه، ۱۴۰۳ق، ج۴، ص۳۸۱.
  3. امین، اعیان الشیعه، ۱۴۰۳ق، ج۴، ص۳۸۱.
  4. مدرس تبریزی، ریحانة الادب، ۱۳۶۹ش، ج۳، ص۳۷۹.
  5. حسینی میلانی، قادتنا کیف نعرفهم، ۱۴۲۸، ج۵، ص۳۲۲.
  6. حسینی میلانی، نفحات الازهار، ۱۴۱۶ق، ج۱، ص۲۷.
  7. حسینی میلانی، نفحات الازهار، ۱۴۱۶ق، ج۱، ص۲۷.
  8. حسینی میلانی، قادتنا کیف نعرفهم، ۱۴۲۸، ج۵، ص۳۲۲.
  9. هندی، عبقات الانوار، ۱۴۰۴ق، ج، ص۵۴.
  10. حسینی میلانی، نفحات الازهار، ۱۴۱۶ق، ج۱، ص۱۵۶.
  11. هندی، عبقات الانوار، ۱۴۰۴ق، ج، ص۵۴.
  12. «معرفی کتاب عبقات الابرار»، وبگاه ثقلین.
  13. آقابزرگ تهرانی، الذریعه، ۱۴۰۸ق، ج۱۵، ص۲۱۴.
  14. حسینی میلانی، نفحات الازهار، ۱۴۱۶ق، ج۱، ص۱۱.
  15. حسینی میلانی، نفحات الازهار، ۱۴۱۶ق، ج۱، ص۷۸.
  16. مدرس تبریزی، ریحانة الادب، ۱۳۶۹ش، ج۳، ص۳۷۸.
  17. حسینی میلانی، نفحات الازهار، ۱۴۱۶ق، ج۱، ص۳۰.
  18. حسینی میلانی، نفحات الازهار، ۱۴۱۶ق، ج۱، ص۳۰-۳۱.
  19. حسینی میلانی، نفحات الازهار، ۱۴۱۶ق، ج۱، ص۳۳-۳۷.
  20. حسینی میلانی، نفحات الازهار، ۱۴۱۶ق، ج۱، ص۳۷-۵۶.
  21. حسینی میلانی، نفحات الازهار، ۱۴۱۶ق، ج۱، ص۵۷.
  22. حسینی میلانی، نفحات الازهار، ۱۴۱۶ق، ج۱، ص۱۱۰-۱۱۶.
  23. حسینی میلانی، نفحات الازهار، ۱۴۱۶ق، ج۱، ص۱۱۰-۱۱۱.
  24. حسینی میلانی، نفحات الازهار، ۱۴۱۶ق، ج۱، ص۱۱۸-۱۲۰.
  25. آقابزرگ تهرانی، الذریعه، ۱۴۰۸ق، ج۱۵، ص۲۱۴.
  26. حسینی میلانی، نفحات الازهار، ۱۴۱۶ق، ج۱، ص۲۷-۲۸.
  27. آقابزرگ تهرانی، الذریعه، ۱۴۰۸ق، ج۱۵، ص۲۱۴.
  28. حسینی میلانی، نفحات الازهار، ۱۴۱۶ق، ج۱، ص۲۸ و ص۱۲۲.
  29. حسینی میلانی، نفحات الازهار، ۱۴۱۶ق، ج۱، ص۲۸-۲۹ و ص۱۲۲.
  30. حسینی میلانی، نفحات الازهار، ۱۴۱۶ق، ج۱، ص۲۸-۲۹ و ص۱۲۲.
  31. حسینی میلانی، نفحات الازهار، ۱۴۱۶ق، ج۱، ص۱۲۱.
  32. حسینی میلانی، نفحات الازهار، ۱۴۱۶ق، ج۱، ص۲۹ و ص۱۲۲-۱۲۳.
  33. هندی، عبقات الانوار، ۱۴۰۴ق، ج، ص۵۹ و ص۷۱.
  34. هندی، عبقات الانوار، ۱۴۰۴ق، ج، ص۶۰ و ص۷۱.
  35. هندی، عبقات الانوار، ۱۴۰۴ق، ج، ص۶۰.
  36. صحتی سردرودی، «عبقات الانوار کاری کارستان»، کتابخانه‌های دیجیتال تبیان؛ «عبقات الانوار فی امامة الائمة الاطهار»، کتابخانه دیجیتال نور.
  37. حسینی میلانی، نفحات الازهار، ۱۴۱۶ق، ج۱، ص۱۲۵.
  38. آقابزرگ تهرانی، الذریعه، ۱۴۰۸ق، ج۵، ص۱۲.
  39. حسینی میلانی، نفحات الازهار، ۱۴۱۶ق، ج۱، ص۷-۸.
  40. «تبار و ایستار کتاب شریف عبقات»، وبگاه تذکره.

منابع

  • آقابزرگ تهرانی، محمدمحسن، الذریعه الی تصانیف الشیعه، قم، اسماعیلیان، ۱۴۰۸ق.
  • امین، سید محسن، اعیان الشیعه، تصحیح حسن امین، بیروت، دار التعارف للمطبوعات، ۱۴۰۳ق.
  • «تبار و ایستار کتاب شریف عبقات»، وبگاه تذکره، تاریخ درج مطلب: ۲۴ اسفند ۱۳۹۳ش، تاریخ بازدید: ۴ آذر ۱۴۰۲ش.
  • حسینی میلانی، علی، نفحات الازهار فی خلاصة عبقات الانوار، قم، الحقائق، چاپ اول، ۱۴۱۶ق.
  • حسینی میلانی، محمدهادی، قادتنا کیف نعرفهم، تحقیق محمدعلی میلانی، قم، الحقائق، چاپ دوم، ۱۴۲۸ق.
  • صحتی سردرودی، محمد، «عبقات الانوار کاری کارستان»، کتابخانه‌های دیجیتال تبیان، تاریخ بازدید: ۲ آذر ۱۴۰۲ش.
  • «عبقات الانوار فی امامة الائمة الاطهار»، کتابخانه دیجیتال نور، تاریخ بازدید: ۲ آذر ۱۴۰۲ش.
  • لکنهوی، میرحامد حسین، عبقات الأنوار، اصفهان، کتابخانه عمومی امام امیرالمومنین، ۱۳۶۶ش.
  • مدرس تبریزی، محمدعلی، ریحانة الادب فی تراجم المعروفین بالکنیة او اللقب، تهران، خیام، چاپ سوم، ۱۳۶۹ش.
  • «معرفی کتاب عبقات الابرار»، وبگاه ثقلین، تاریخ درج مطلب: ۱۰ شهریور ۱۳۹۵ش، تاریخ بازدید: ۲ آذر ۱۴۰۲ش.
  • هندی، میر حامدحسین، عبقات الانوار فی امامة الائمة الاطهار، تصحیح غلامرضا بروجردی، قم، مؤسسة المعارف الاسلامیه، ۱۴۰۴ق.

پیوند به بیرون