سید محمدحسین طباطبائی
 | برای اثباتپذیری کامل این مقاله به منابع بیشتری نیاز است. لطفاً با توجه به شیوهٔ ویکیشیعه برای ارجاع به منابع با ارایهٔ منابع معتبر این مقاله را بهبود بخشید. مطالب بیمنبع را می‌توان به چالش کشید و حذف کرد. |
| علامه طباطبایی | |
|---|---|
 | |
| شناسنامه | |
| نام کامل | سید محمد حسین قاضی طباطبایی |
| لقب | آیت الله، علامه |
| زادروز |
۲۳ اسفند ۱۲۸۱ آخرذی حجه ۱۳۲۱ ۲۴ سپتامبر ۱۹۰۴ |
| شهر تولد | تبریز |
| تاریخ درگذشت |
۲۴ آبان ۱۳۶۰ ۱۸ محرم ۱۴۰۲ قمری ۵ نوامبر ۱۹۸۱ (۷۷ سال) |
| آرامگاه | حرم حضرت معصومه، قم |
| نام همسر | قمر السادات مهدوی، روزبه |
| فرزندان | سید عبدالباقی، نجمه سادات |
| اطلاعات علمی و مذهبی | |
| اساتید |
محمد حسین نایینی محمد حسین غروی اصفهانی سید علی قاضی طباطبایی |
| شاگردان |
مرتضی مطهری سیدعزالدین حسینی زنجانی سیدمحمد حسینی بهشتی محمد صادقی تهرانی ابراهیم امینی محمد تقی مصباح یزدی حسن حسن زاده آملی عبدالله جوادی آملی جعفر سبحانی سیدموسی صدر حسین نوری همدانی ناصر مکارم شیرازی غلامحسین ابراهیمی دینانی سید محمد حسین حسینی تهرانی |
| تالیفات |
تفسیر المیزان شیعه در اسلام بدایة الحکمة نهایة الحکمة اصول فلسفه و روش رئالیسم رسالة الولایة تعلیقه بر بحار الانوار حاشیه بر اسفار و... |
سید محمدحسین طباطبایی(۱۲۸۱- ۱۳۶۰ش) مشهور به علامه طباطبایی مفسر، فلیسوف، اصولی، فقیه، عارف و اسلام‌شناس. وی از عالمان تأثیرگذار شیعه در فضای فکری و مذهبی ایران در قرن ۱۴ش بود. او نویسنده تفسیر المیزان و کتاب‌های فلسفی بدایة الحکمة، نهایة الحکمة و اصول فلسفه و روش رئالیسم است.
علامه طباطبایی در حوزه علمیه قم به جای اشتغال به فقه و اصول، درس تفسیر قرآن و فلسفه برقرار کرد. این کار او موجب رونق دانش تفسیر در حوزه علمیه قم شد. روش تفسیری او تفسیر قرآن به قرآن بود. در دوران تعطیلی درس فلسفه، با برقراری جلسات هفتگی با شاگردان خاص خود تدریس مبانی فلسفی ملاصدرا و حکمت متعالیه را ادامه داد. بسیاری از مدرسان بعدی فلسفه در حوزه علمیه قم شاگردان او بودند.
شاگردان او همچون شهید مطهری، شهید بهشتی، مصباح یزدی و جوادی آملی را می‌توان جزو مؤثرترین و معروف‌ترین روحانیان شیعه در ایران در چهار دهه پایانی قرن ۱۴ش دانست. نشست‌های علمی او با هانری کربن فیلسوف و شیعه‌شناس فرانسوی زمینه‌ساز معرفی تشیع به اروپاییان شد.
درباره شخصیت او کتاب‌های متعددی منتشر شده و چندین همایش برای معرفی اندیشه‌های او برگزار شده است. یک مجموعه مستند تلویزیونی با نام حدیث سرو نیز با هدف شناسایی شخصیت او ساخته شده است. در تهران یک دانشگاه به نام او نامگذاری شده است. شهید علی قدوسی از دامادهای اوست.
زندگی نامه
تولد و نسب
سید محمدحسین طباطبائی در ۲۹ ذی‌القعده ۱۳۲۱ق[۱] مصادف با ۱۲۸۱ش در تبریز به دنیا آمد. اجداد پدری وی از فرزندان امام حسن مجتبی (ع) و ابراهیم بن اسماعیل دیباج[۲] و تا ۱۴ پشت او همگی دانشمند و عالم بودند.[۳] علامه از طرف مادر نیز از اولاد امام حسین(ع) بود.[۴] سید محمدحسین، در ۵ سالگی، مادر، و در ۹ سالگی پدرش را از دست داد.[۵] برادر کوچکتر او سید محمدحسن معروف به سید محمدحسن الهی، عارف و فیلسوف بود.[۶]
ازدواج و فرزندان
همسر علامه، قمرالسادات مهدوی، از خانواده سادات طباطبایی بود.[۷] سه فرزند اولی علامه در کودکی و در نجف از دنیا رفتند. فرزند بعدی آن‌ها، پسری بود که طباطبایی، به سفارش استادش سید علی قاضی طباطبایی، اسم او را عبدالباقی گذاشت.[۸] سید عبدالباقی طباطبائی دارای تحصیلات فنی بود و در حوزه ریاضیات و هندسه از علامه طباطبایی بهره برده بود.[۹]
نجمه سادات طباطبائی، فرزند دیگر او و قمرالسادات مهدوی است. همسر او شهید علی قدوسی، از شاگردان علامه طباطبائی بود.[۱۰] جواد مناقبی داماد دیگر علامه طباطبایی بود.
دوران تحصیل و تدریس
سید محمدحسین به مدت شش سال (۱۲۹۰ تا ۱۲۹۶ش) پس از آموزش قرآن که در روش درسی آن روزها قبل از هر چیز تدریس می‌شد، آثاری چون گلستان، بوستان و … را فراگرفت.[۱۱] سپس وارد مدرسه طالبیه تبریز شد و به فراگیری ادبیات عرب، علوم نقلی، فقه و اصول پرداخت و از سال ۱۲۹۷ تا ۱۳۰۴ش مشغول فراگیری دانش‌های مختلف اسلامی گردید.[۱۲] او زیر نظر میرزا علینقی خطاط به یادگیری فنون خوشنویسی پرداخت و در تعلیم خط به مقام استادی رسید.[۱۳]
علامه طباطبایی بعد از تحصیل در مدرسه طالبیه تبریز، همراه برادرش به نجف رفت و از سال ۱۳۰۴ تا ۱۳۱۴ش به تحصیل علوم دینی پرداخت.[۱۴] در ۱۳۱۴ش به تبریز برگشت و تا ۱۳۲۵ش که در آنجا ساکن بود، به کشاورزی مشغول شد و در کنار کار کشاورزی به تألیف و تحقیق می‌پرداخت.[۱۵] علامه در ۱۳۲۵ش به قم رفت و تا پایان عمر، آنجا ماند و مشغول تدریس، تحقیق و تألیف شد.[۱۶]
درگذشت
وی یکشنبه، ۲۴ آبان سال ۱۳۶۰ش (۱۸ محرم ۱۴۰۲ق) از دنیا رفت.[۱۷] جنازه‌اش، فردای آن روز از مسجد امام حسن عسکری تا حرم حضرت معصومه، تشییع شد. آیت الله سید محمدرضا گلپایگانی بر پیکرش نماز خواند و در حرم حضرت معصومه به خاک سپرده شد.[۱۸]
زندگی علمی
در نجف
علامه طباطبائی پس از اتمام دروس مقدماتی در تبریز، در سال ۱۳۰۴ش/۱۳۴۴ق راهی نجف شد[۱۹] و ۱۰ سال در حوزه علمیه نجف به تکمیل معلومات خود در شاخه‌های مختلف علوم اسلامی پرداخت. وی فقه و اصول را نزد میرزای نایینی، محمدحسین غروی اصفهانی و سید ابوالحسن اصفهانی، علم رجال را نزد سید محمد حجت کوه‌کمری، فلسفه را نزد سید حسین بادکوبه‌ای، ریاضیات را نزد آقا سید ابوالقاسم خوانساری و اخلاق و عرفان را از سید علی قاضی طباطبایی آموخت.[۲۰]
در تبریز
علامه طباطبایی هنگامی که در نجف مشغول تحصیل بود، به علت تنگی معیشت و نرسیدن مقرری که از ملک زراعی‌اش در تبریز بدست می‌آمد، در سال ۱۳۱۴ش، مجبور به بازگشت به زادگاهش تبریز شد و ۱۰ سال در روستای شادآباد تبریز به زراعت و کشاورزی مشغول شد.[۲۱] وی این دوره از زندگی خود را به جهت بازماندن از تدریس و تفکر علمی، دوره خسارت روحی دانسته است.[۲۲] تعدادی از کتاب‌ها و رساله‌های او همچون رساله «اثبات ذات»، «اسماء و صفات»، «ولایت»، «نبوت»، «الا نسان قبل الدنیا»، «الا نسان فی الدنیا» و «الانسان بعد الدنیا»، حاصل تفکرات این دوره است.[۲۳] همچنین تفسیر مختصری از ابتدای قرآن تا سوره اعراف در این دوران گزارش شده است.[۲۴]
در قم
علامه طباطبایی از سال ۱۳۲۵ش در قم ساکن شد و فعالیت علمی خود را از سرگرفت.[۲۵] او درس تفسیر و فلسفه را در قم آغاز کرد[۲۶] و به تدریج، دروس اساسی حکمت مانند کتاب شفاء و اسفار رابا تمام موانعی که وجود داشت متداول ساخت و شاگردان فراوانی نیز تربیت کرد.[۲۷] وی را احیاگر علوم عقلی و تفسیر قرآن در حوزه علمیه قم دانسته‌اند.[۲۸]
گفته شده شهرت علامه طباطبایی در تهران و حوزه‌های علمی ایران، هنگامی آغاز شد که از تبریز به قم مهاجرت کرد و درس تفسیر و فلسفه و بحث و گفتگوهای علمی را شروع کرد.[۲۹]
جلسات علمی تهران
در دوران سکونت در قم، یکی از فعالیت‌های علامه طباطبایی شرکت در جلساتی علمی و فلسفی در تهران بود.[۳۰] این جلسات با حضور هانری کربن، سید حسین نصر، داریوش شایگان و... با محوریت علامه طباطبایی درباره مسائل فلسفی، عرفانی، ادیان و اسلام‌شناسی برگزار می‌شد. او در سفرهای پیاپی به تهران، با علاقه‌مندان به حکمت و معارف اسلامی تماس داشت و گاه با مخالفان دین و حکمت نیز بحث و مناظره می‌کرد.[۳۱]
جلسات علامه با کُربَن به مدت ۲۰ سال (۱۳۷۸ تا ۱۳۹۹ق)[۳۲] هر پاییز با حضور جمعی از اهالی فلسفه تشکیل می‌شد و در آن مباحث اساسی دین و فلسفه و... مطرح می‌شد.[۳۳] به گفته دکتر سید حسین نصر چنین جلساتی در سطح بالا و با افقی وسیع در جهان اسلام امروز بی‌نظیر بوده است و حتی می‌توان گفت که از دوره قرن وسطی که تماس فکری و معنوی اصیل بین اسلام و مسیحیت قطع شد، چنین تماسی بین شرق اسلامی و غرب حاصل نشده است.[۳۴]
گفتگوهای علمی علامه طباطبایی با هانری کربن، در سال ۱۳۳۹ش به کوشش محمدجواد باهنر و اکبر هاشمی رفسنجانی با عنوان «مکتب تشیع» به چهار زبان فارسی، عربی، فرانسه و انگلیسی منتشر شد.[۳۵]
شاگردان
- سید عزالدین حسینی زنجانی
- مرتضی مطهری[یادداشت ۱]
- عبدالله جوادی آملی
- محمد فاضل لنکرانی
- حسینعلی منتظری
- نعمت‌الله صالحی نجف‌آبادی[۳۶]
- سید موسی شبیری زنجانی
- محمدتقی مصباح یزدی
- جعفر سبحانی
- غلامحسین ابراهیمی دینانی
- حسن حسن‌زاده آملی
- سید محمد حسین حسینی تهرانی
- سید علی حسینی خامنه‌ای
- ابراهیم امینی
- سید جلال الدین آشتیانی
- ناصر مکارم شیرازی
- احمد احمدی
- سید حسن طاهری خرم‌آبادی
- علی قدوسی
- علی‌اکبر غفاری [۳۷]
- محمد محمدی گیلانی
- یحیی انصاری شیرازی
- سید محمد حسینی بهشتی
- محمد مفتح
- محمدجواد باهنر
- سید عبدالکریم موسوی اردبیلی
- حسین نوری همدانی
- ابوطالب تجلیل
- سید موسی صدر
- سید محمدباقر موحد ابطحی
- سید محمدعلی موحد ابطحی
- سید مهدی روحانی
- علی احمدی میانجی
- عباس ایزدی
- محمد صادقی تهرانی
- عزیزالله خوشوقت
- علی سعادت‌پرور.[۳۸]
آثار
از ایشان آثار علمی بسیار به جا مانده که قسمتی از آن‌ها بدین قرار است:
- تفسیر المیزان
- اصول فلسفه و روش رئالیسم
- شیعه در اسلام
- سنن النبی (ص)
- حاشیه بر اسفار صدرالدین شیرازی
- بدایة الحکمة
- نهایة الحکمة
- شيعه: مجموعه مذاكرات با پروفسور كربن (بخش اول مذاکرات در سال ۱۳۳۸ش)
- رسالت تشيع در دنياى امروز(بخش دوم مذاكرات با پروفسور كربن در سال ۱۳۴۰ش)
- حاشیه بر کفایه الاصول
- رساله در حکومت اسلام
- رساله در قوه و فعل
- رساله در اثبات ذات
- رساله در صفات
- رساله در افعال
- رساله در وسائط
- الانسان قبل الدنیا
- الانسان فی الدنیا
- الانسان بعد الدنیا
- رساله در نبوت
- رساله در ولایت
- رساله در مشتقات
- رساله در برهان
- رساله در مغالطه
- رساله در تحلیل
- رساله در ترکیب
- رساله در اعتباریات
- رساله در نبوت و منامات
- منظومه در رسم خط نستعلیق
- علی والفلسفة الالهیه (به فارسی ترجمه شده است)
- قرآن در اسلام
- مقالات متعددی که در نشریات گوناگون مانند مکتب تشیع و درس‌هایی از مکتب اسلام و راهنمای کتاب و... به انتشار رسیده است.[۳۹]
تفسیر المیزان
علامه طباطبایی از حدود سال ۱۳۳۳ش/۱۳۷۴ق نوشتن تفسیر المیزان را آغاز کرد و تا سال ۱۳۵۰ش/۱۳۹۲ق آن را در ۲۰ جلد به زبان عربی به اتمام رساند. در این تفسیر از روش تفسیر قرآن به قرآن استفاده شده است و علاوه بر تفسیر آیات و بحث‌های لغوی در بخش‌هایی جداگانه با توجه به موضوع آیات مباحث روایی، تاریخی، کلامی، فلسفی، علمی و اجتماعی نیز دارد.[۴۰] ترجمه این اثر به دو شکل منتشر شده است. نخست در ۴۰ جلد و سپس در ۲۰ جلد. این اثر با توصیه علامه طباطبایی توسط سید محمدباقر موسوی همدانی به فارسی ترجمه شده است.وبرخی مجلدات آن هم توسط دیگران ترجمه شده است.
تفسیر روایی البیان
علامه طباطبایی قبل از نوشتن تفسیر المیزان، در تبریز اقدام به نوشتن تفسیری با محوریت احادیث کردند. نام این تفسیر نیمه تمام تفسیر البیان فی الموافقة بین الحدیث و القرآن است و چنان‌که از یادداشت‌های مؤلف به دست می‌آید، ایشان در فاصله سال‌های ۱۳۶۴ ق تا ۱۳۶۹ق مشغول نوشتن این تفسیر بوده است. و احتمالا به علت ورود ارتش روسیه به تبریز و بحران‌های بعد ازآن این کتاب ناتمام مانده است.[۴۱] این تفسیر چند سال بعد از درگذشت علامه منتشر شده و از اول قرآن تا پایان سوره یونس را دربرمی گیرد.
تعلیقه بر بحار الانوار
علامه طباطبایی معتقد بود که بحار الانوار بهترین دائرة‌المعارف شیعه در زمینه احادیث و دارای یک فصل‌بندی مطلوب و توضیحات مناسب در ذیل احادیث است. ولی از آنجا که علامه مجلسی در مسائل فلسفی مسلط نبوده، گاه در توضیحاتی که درباره احادیث نوشته دچار اشتباه شده است. به همین دلیل بنا شد علامه طباطبایی در چاپ جدید بحارالانوار نکاتی را در حاشیه بیافزاید. این کار تا اوایل جلد هفتم بحار انجام شد و کتاب با توضیحات او منتشر شد. ولی به دلیل این که نقدهای علامه بر نظریات علامه مجلسی خوشایند عده‌ای نبود و از طرفی علامه طباطبایی حاضر نشد از مواضع خود صرف‌نظر کند، این حاشیه‌نویسی ناتمام ماند.[۴۲] موسسه الوفاء بیروت این تعلیقات را به همراه بحار الانوار چاپ کرده است.[۴۳]
ذوق شعری
علامه، دارای ذوق شعری بوده و اشعاری سروده که بعدها خودش آن‌ها را از بین برده است. پاره‌ای از اشعار باقی‌مانده‌اش در کتابی با نام «ز مهر افروخته» چاپ شده است. در برخی از سروده‌های او،(گذر ز دانه و دام جهان و خویش مباز) واژه غیر فارسی به کار نرفته است. معروف‌ترین غزل علامه طباطبایی «کیش مهر» است. این شعر در ۱۳۶۵ ه.ش توسط شهرام ناظری، به آواز درآمد.
| همی گویم و گفته‌ام بارها | بود کیش من مهر دلدارها | |
| پرستش به مستی است در کیش مهر | برون‌اند زین جرگه هشیارها | |
| به شادی و آسایش و خواب و خور | ندارند کاری دل افگارها | |
| به جز اشک چشم و به جز داغ دل | نباشد به دست گرفتارها | |
| کشیدند در کوی دلدادگان | میان دل و کام، دیوارها | |
| چه فرهادها مرده در کوهها | چه حلاجها رفته بر دارها | |
| چه دارد جهان جز دل و مهر یار | مگر توده هایی ز پندارها | |
| ولی رادمردان و وارستگان | نبازند هرگز به مردارها | |
| مهین مهر ورزان که آزاده‌اند | بریزند از دام جان تارها | |
| به خون خود آغشته و رفته‌اند | چه گلهای رنگین به جوبارها | |
| بهاران که شاباش ریزد سپهر | به دامان گلشن ز رگبارها | |
| کشد رخت، سبزه به هامون و دشت | زند بارگه، گل به گلزارها | |
| نگارش دهد گلبن جویبارها | در آیینۀ آب، رخسارها | |
| رود شاخ گل در برنیلفر | برقصد به صد ناز گلنارها | |
| درد پردۀ غنچه را باد بام | هزار آورد نغز گفتارها | |
| به آوای نای و به آهنگ چنگ | خروشد ز سرو و سمن، تارها | |
| به یاد خم ابروی گل رخان | بکش جام در بزم می‌خوارها | |
| گره را ز راز جهان باز کن | که آسان کند باده، دشوارها | |
| جز افسون و افسانه نبود جهان | که بستند چشم خشایارها | |
| به‌اندوه آینده خود را مباز | که آینده خوابی است چون پارها | |
| فریب جهان را مخور زینهار | که در پای این گل بود خارها | |
| پیاپی بکش جام و سرگرم باش | بهل گر بگیرند بیکارها |
آثار مربوط به طباطبائی
همایش
پس از درگذشت علامه طباطبائی همایش‌های متعددی با هدف مطالعه و معرفی زندگی و اندیشه‌های او برگزار شده است. مهم‌ترین این همایش‌ها با نام میزان حکمت از سوی صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران در سال ۱۳۸۳ برگزار شد.
فیلم مستند
مجموعه تلویزیونی حدیث سرو که درباره زندگی و شخصیت علمای شیعه است، یک سری از این مجموعه را به زندگی علامه اختصاص داد.[۴۴]
کتاب‌ها
کتاب‌های متعددی درباره علامه طباطبایی نگاشته شده است که برخی فقط یادنامه و مشتمل بر مقالات علمی هستند و برخی دیگر، به زندگی و احوالات علامه پرداخته‌اند.
- یادها و یادگارها نوشته علی تاجدینی
- مهر تابان نوشته سید محمد حسین طهرانی
- ز مهر افروخته
- شناخت نامه علامه طباطبایی
- جرعه‌های جان بخش، نوشته غلامرضا گلی زواره
- شمس الوحی تبریزی، نوشته آیت الله جوادی آملی
- علامه طباطبایی، فیلسوف علوم انسانی ـ اسلامی(۲ جلد)
- آرای اخلاقی علامه طباطبایی، نوشته رضا رمضانی
در ایران چندین مرکز آموزشی و تحصیلی به نام علامه طباطبائی نامگذاری شده‌اند که مهم‌ترین آن‌ها دانشگاه علامه طباطبائی در تهران است.
پانویس
- ↑ حسینی طهرانی، مهر تابان، ۱۴۲۶ق، ص۲۵.
- ↑ حسینی طهرانی، مهر تابان، ۱۴۲۶ق، ص۳۲.
- ↑ حسینی طهرانی، مهر تابان، ۱۴۲۶ق، ص۳۵.
- ↑ شمس، سیری در سیره علمی و عملی علامه طباطبایی از نگاه فرزانگان، ۱۳۸۷ش، ص۴۲.
- ↑ طباطبائی، بررسی های اسلامی، ۱۳۸۸ش، ج۱، ص۱۹.
- ↑ حسینی طهرانی، مهر تابان، ۱۴۲۶ق، ص۳۷-۴۰.
- ↑ حسینی طهرانی، مهر تابان، ۱۴۲۶ق، ص۴۱.
- ↑ نگاه کنید به: تاجدینی، علی، یادها و یادگارها، ۱۳۷۴ش، ص۲۸.
- ↑ «عبدالباقی طباطبایی فرزند ارشد علامه طباطبایی(ره) به دیار باقی شتافت»، خبرگزاری مهر.
- ↑ رجایی نژاد، «یارقدوسیان و بانی نظم نوین حوزه»، وبگاه مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی.
- ↑ طباطبائی، بررسی های اسلامی، ۱۳۸۸ش، ج۱، ص۱۹.
- ↑ غیاثی کرمانی، «اقیانوس حکمت: زندگی نامه علامه سید محمدحسین طباطبائی»، ص۸۰و۸۱.
- ↑ تاجدینی، یادها و یادگارها، ۱۳۷۴ش، ص۱۰و۱۱.
- ↑ غیاثی کرمانی، «اقیانوس حکمت: زندگی نامه علامه سید محمدحسین طباطبائی»، ص۸۱ و۸۲.
- ↑ غیاثی کرمانی، «اقیانوس حکمت: زندگی نامه علامه سید محمدحسین طباطبائی»، ص۸۲.
- ↑ تاجدینی، یادها و یادگارها، ۱۳۷۴ش، ص۱۱.
- ↑ حسینی طهرانی، مهر تابان، ۱۴۲۶ق، ص۱۳۱.
- ↑ حسینی طهرانی، مهر تابان، ۱۴۲۶ق، ص۱۳۱.
- ↑ حسینی طهرانی، مهر تابان، ۱۴۲۶ق، ص۲۵.
- ↑ حسینی طهرانی، مهر تابان، ۱۴۲۶ق، ص۲۱؛ شمس، سیری در سیره علمی و عملی علامه طباطبایی از نگاه فرزانگان، ۱۳۸۷ش، ص۳۴، ۵۱، ۶۵ و ۶۶؛ طباطبايى، شيعه در اسلام، ۱۳۷۸ش، پیش‌گفتار، ص۱۳.
- ↑ حسینی طهرانی، مهر تابان، ۱۴۲۶ق، ص۳۹؛ شمس، سیری در سیره علمی و عملی علامه طباطبایی از نگاه فرزانگان، ۱۳۸۷ش، ص۳۴ و۳۵.
- ↑ شمس، سیری در سیره علمی و عملی علامه طباطبایی از نگاه فرزانگان، ۱۳۸۷ش، ص۳۴ و۳۵.
- ↑ شمس، سیری در سیره علمی و عملی علامه طباطبایی از نگاه فرزانگان، ۱۳۸۷ش، ص۸۰.
- ↑ حسینی طهرانی، مهر تابان، ۱۴۲۶ق، ص۶۳.
- ↑ شمس، سیره علمی و علمی علامه طباطبایی از نگاه فرزانگان، ۱۳۸۷ش، ص۳۵.
- ↑ طباطبايى، شيعه در اسلام، ۱۳۷۸ش، پیش‌گفتار، ص ۱۳
- ↑ طباطبايى، شيعه در اسلام، ۱۳۷۸ش، پیش‌گفتار، ص۱۴.
- ↑ طباطبايى، شيعه در اسلام، ۱۳۷۸ش، پیش‌گفتار، ص۱۴.
- ↑ طباطبايى، شيعه در اسلام، ۱۳۷۸ش، پیش‌گفتار، ص ۱۳.
- ↑ طباطبائی، شیعه در اسلام، ۱۳۷۸ش، پیش‌گفتار، ص۱۳.
- ↑ طباطبائی، شیعه در اسلام، ۱۳۷۸ش، پیش‌گفتار، ص۱۳.
- ↑ حسینی طهرانی، مهر تابان، ۱۴۲۶ق، ص۷۶.
- ↑ طباطبائی، شیعه در اسلام، ۱۳۷۸ش، پیش‌گفتار، ص۱۳ و۱۴.
- ↑ طباطبائی، شیعه در اسلام، ۱۳۷۸ش، پیش‌گفتار، ص۱۴.
- ↑ حسینی طهرانی، مهر تابان، ۱۴۲۶ق، ص۷۸؛ شمس، سیری در سیره علمی و عملی علامه طباطبایی از نگاه فرزانگان، ۱۳۸۷ش، ص۲۱۴ و ۲۱۵.
- ↑ فراتی، روحانیت و تجدد، ص۴۱۷
- ↑ استاد علی اکبر غفاری احیاگر میراثی از تشیع»، ص۳-۱۰.
- ↑ نگاه کنید به: شمس، سیره علمی و علمی علامه طباطبایی از نگاه فرزانگان، ۱۳۸۷ش، ص۲۴۹.
- ↑ طباطبايى، شيعه در اسلام، ۱۳۷۸ش، پیش‌گفتار، ص۱۵-۱۷؛ حسن‌زاده آملی، «آثار قلمی جناب علامه طباطبایی از نظم و نثر»، ص۱۸و۱۹.
- ↑ حسینی طهرانی، مهرتابان، ۱۴۲۶ق، ص۶۳-۶۵.
- ↑ رک: طباطبائی، تفسیر البیان فی الموافقة بین الحدیث و القرآن، ج۱، ص۲۴-۲۷.
- ↑ حسینی طهرانی، مهرتابان، ۱۴۲۶ق، ص۵۵-۵۷.
- ↑ بحارالانوار، جلد صفر(مقدمه)، ص۱۱.
- ↑ خبرگزاری مهر
- ↑ آیت الله مطهری در مورد شخصیت علامه طباطبایی می گوید: علامه طباطبایی سَلَّمَهُ اللَّه تعالی، این مرد بسیار بسیار بزرگ و ارزنده ... مردی است که صد سال دیگر باید بنشینند و آثار او را تجزیه و تحلیل کنند و به ارزش او پی ببرند. این مرد واقعاً یکی از خدمتگزاران بسیار بسیار بزرگ اسلام است. اولًا مجسمه تقوا و معنویت است. در تهذیب نفس و تقوا مقامات بسیار عالی را طی کرده است. من سالیان دراز از فیض محضر این مرد بزرگ بهره‌مند بوده‌ام. مجموعه‌آثار استاد شهید مطهری، ج۲۵، ص: ۴۲۹ ـ ۴۲۸
منابع
- رجایی نژاد، محمد، «یارقدوسیان و بانی نظم نوین حوزه»، هفته نامه حریم امام، شماره ۱۸۳، ۱۳۹۴ش.
- تاجدینی، علی، یادها و یاگارها، کانون انتشارات پیام نور، چاپ پنجم، ۱۳۷۴ش.
- حسن‌زاده آملی، حسن، «آثار قلمی جناب علامه طباطبایی از نظم و نثر»، کتاب ماه فلسفه، اسفند ۱۳۸۷، ش۱۸
- حسینی طهرانی، سید محمدحسین، مهر تابان، مشهد، نور ملكوت قرآن، چاپ هشتم، ۱۴۲۶ق.
- خبرگزای مهر.
- طباطبائی، سیدمحمدحسین، بررسی های اسلامی، قم، مؤسسه بوستان کتاب، ۱۳۸۸ش.
- طباطبائی، سید محمدحسين، تفسیر البیان فی الموافقه بین الحدیث و القرآن.
- طباطبايى، سید محمدحسين، شيعه در اسلام (طبع قديم)، قم، دفتر انتشارات اسلامى، چاپ ۱۳، ۱۳۷۸ش.
- «عبدالباقی طباطبایی فرزند ارشد علامه طباطبایی(ره) به دیار باقی شتافت»، خبرگزاری مهر، تاریخ درج مطلب: ۳ آذر ۱۳۸۹، تاریخ بازدید ۱۶ آذر ۱۳۹۹ش.
- غیاثی کرمانی، سيد محمدرضا، «اقیانوس حکمت: زندگی نامه علامه سید محمدحسین طباطبائی»، در مرزبان وحی و خرد: یادنامه علامه طباطبائی ره، قم، بوستان کتاب، ۱۳۸۱ش.
پیوند به بیرون
- مفسران شیعه قرن ۱۴ (قمری)
- مدفونان در حرم حضرت معصومه
- فیلسوفان شیعه قرن ۱۴ (قمری)
- فقیهان شیعه قرن ۱۴ (قمری)
- مفسران شیعه قرن ۱۴ (شمسی)
- شاگردان سید علی قاضی
- فیلسوفان شیعه قرن ۱۴ (شمسی)
- فقیهان شیعه قرن ۱۴ (شمسی)
- شاگردان محمدحسین نائینی
- فیلسوفان صدرایی
- شاگردان سید ابوالحسن اصفهانی
- سادات حسنی
- شاگردان سید محمد حجت کوه‌کمری
- مدرسان حوزه علمیه قم قرن ۱۴ (شمسی)
- مدرسان فلسفه قرن ۱۴ (شمسی)
- شاگردان سید ابوالقاسم خوانساری ریاضی
- متکلمان شیعه قرن ۱۴ (شمسی)
- دانشآموختگان حوزه علمیه نجف (پس از سال ۱۲۰۰ قمری)