غلامحسین ابراهیمی دینانی

غلامحسین ابراهیمی دینانی

فیلسوف و نویسنده شیعه
اطلاعات کلی
مذهب	شیعه
زادروز	۵ دی سال ۱۳۱۳ش
زادگاه	اصفهان (روستای دینان از توابع دُرچه)
محل زندگی	اصفهان • قم • تهران
اطلاعات علمی
تحصیلات	حوزوی و دانشگاهی
محل تحصیل	حوزه علمیه اصفهان • حوزه علمیه قم • دانشگاه تهران
استادان	سید حسین بروجردی • سید محمد محقق داماد • سید روح‌الله خمینی • علامه طباطبایی
آثار	دفتر عقل و آیت عشق • ماجرای فکر فلسفی در جهان اسلام • قواعد کلی فلسفی در فلسفه اسلامی
اطلاعات دیگر
تخصص	فلسفه اسلامی • فلسفه غرب
پیشه	استاد دانشگاه
زمینه فعالیت	حکمت متعالیه • فلسفه اشراق • فلسفه مشاء
جوایز	چهره ماندگار در رشته فلسفه سال ۱۳۸۰ش و برگزیده چهار دوره جایزه کتاب سال ایران.
وبگاه	http://ebrahimi-dinani.com

غلامحسین ابراهیمی دینانی (زاده ۱۳۱۳ش) فیلسوف، از شاگردان علامه طباطبایی و استاد فلسفه دانشگاه تهران است. وی تحصیلات خود را در حوزه علمیه اصفهان و سپس حوزه علمیه قم گذراند. دینانی در درس خارج اساتیدی از جمله سید حسین بروجردی، سید محمد محقق داماد و سید روح‌الله خمینی شرکت کرد. وی همزمان با تحصیلات فقه و اصول در درس فلسفه علامه طباطبایی حاضر شده و در جلسات فلسفی علامه طباطبایی با هانری کربن که در تهران برگزار می‌شد حضور داشت.

ابراهیمی دینانی تحصیلات خود در دانشگاه تهران در رشته فلسفه را با درجه دکترا به پایان رساند و در دانشگاه فردوسی در مشهد به تدریس مشغول شد. در سال ۱۳۶۲ش عضو هیئت علمی دانشگاه تهران شد. دینانی دارای تألیفات متعددی از جمله «قواعد کلی فلسفی در فلسفه اسلامی» و «ماجرای فکر فلسفی در جهان اسلام» است. چهار اثر وی در دوره‌های مختلف جایزه کتاب سال ایران برگزیده شده‌اند. دینانی در سال ۱۳۸۰ش نیز به عنوان چهره ماندگار فلسفه مورد تقدیر قرار گرفت.

زندگی و تحصیلات

غلامحسین ابراهیمی دینانی در ۵ دی سال ۱۳۱۳ش در محله دینان از توابع دُرچۀ اصفهان به دنیا آمد. وی پس پایان تحصیلات ابتدایی وارد مدرسه نیم‌آورد در حوزه علمیه اصفهان شد. دینانی پس از پایان مقدمات و سطح برای تکمیل تحصیلات وارد حوزه علمیه قم شد. وی هم‌زمان با تحصیل فقه و اصول، فلسفه را در اصفهان نزد حکیم ضیاءپور و در قم نزد علامه طباطبایی آموخت و از شاگردان خاص علامه شد.

ایستاده از راست، نفر سوم-غلامحسین ابراهیمی دینانی

دینانی درس خارج فقه و اصول را در قم نزد اساتیدی همچون سید حسین بروجردی، محمدعلی اراکی، سید محمد محقق داماد، امام‌خمینی، سید محمدباقر سلطانی طباطبایی، حسینعلی منتظری و میرزا جواد تبریزی گذرانده است.

ابراهیمی دینانی در سال ۱۳۴۵ش در کارشناسی فلسفه از دانشگاه تهران فارغ‌التحصیل شد و به استخدام وزارت آموزش و پرورش درآمد. وی در سال ۱۳۵۲ش از رساله دکتری فلسفه خود در دانشگاه تهران دفاع کرد. او در سال ۱۳۵۳ش به تدریس فلسفه در دانشگاه فردوسی در مشهد مشغول شد و در سال ۱۳۶۲ش عضو هیئت علمی دانشگاه تهران شد.

دینانی از کسانی است که در جلسات فلسفی علامه طباطبایی و هانری کربن به همراه سید حسین نصر شرکت داشت و از نزدیک شاهد مباحثات فلسفی آنها بود.

مراسم تقدیر و بزرگداشت غلامحسین ابراهیمی دینانی

او را از دوستان صمیمی و هم‌حجره‌ای‌ سید علی خامنه‌ای، رهبر جمهوری اسلامی، در مدرسه حجتیه قم و در دوران تحصیل در حوزه علمیه قم گفته‌اند.

دینانی در برنامه تلویزیونی به نام معرفت حضور می‌یابد و در آن اندیشه‌های فلسفی و عرفانی خود را بیان می‌کند. همچنین دینانی در سال ۱۳۹۶ش در مراسمی که با عنوان بزرگداشت نیم قرن فعالیت فلسفی دینانی در انجمن آثار و مفاخر فرهنگی برگزار گردید، مورد تقدیر قرار گرفت.

دینانی عضو پیوسته فرهنگستان علوم جمهوری اسلامی و عضو ثابت انجمن حکمت و فلسفه ایران است.

برخی از آراء دینانی

عمده شهرت دینانی به جهت احیاگری فلسفه اشراق و بازخوانی حکمت ایران باستان دانسته شده است. دینانی میزان سنجش و درک هر چیزی حتی درک انسان از خدا را عقل می‌داند. وی را فیلسوفی عقل‌گرا دانسته‌اند که به اشراق معتقد است و در عین حال فیلسوفی مُتَألِّه و اهل حکمت متعالیه و آشنا به تمامی جوانب عرفان است.

دینانی در کتاب «دفتر عقل و آیت عشق» به جایگاه عقل در حکمت و فلسفه پرداخته و از عقل در برابر عقاید اشاعره دفاع کرده است. به عقیده دینانی بین عشق و درک عقلی تعارضی نیست و هیچ یک دیگری را نفی نمی‌کند. به دینانی القابی همچون سرباز عقل نیز نسبت داده می‌شود.

آثار

ماجرای فکر فلسفی در جهان اسلام

دینانی بیش از سی کتاب و بیش از یکصد مقاله در زمینه فلسفه دارد که به نقد و تبیین آرای فلسفی فلاسفه شرق و غرب پرداخته و در ذیل آنها به ارائه نظرات خاص فلسفی خود پرداخته است. برخی از کتاب‌های وی عبارتند از:

• قواعد کلی فلسفی در فلسفه اسلامی (دو مجلد)
• ماجرای فکر فلسفی در جهان اسلام (سه جلد). این کتاب در سال ۱۳۷۸ش جایزه کتاب سال ایران را دریافت کرد.
• دفتر عقل و آیت عشق (سه جلد). در سال ۱۳۸۴ش برگزیده جایزه کتاب سال شد.
• وجود رابط و مستقل در فلسفه اسلامی
• شعاع اندیشه و شهود در فلسفه سهروردی
• منطق و معرفت در نظر غزالی
• درخشش ابن‌رشد در حکمت مشاء. این کتاب نیز در سال ۱۳۸۵ش به عنوان کتاب سال تقدیر شد.
• خواجه نصیرالدین طوسی فیلسوف گفتگو. در سال ۱۳۸۷ش جایزه کتاب سال را دریافت کرد.
• اختیار در ضرورت هستی
• فراز و فرود فکر فلسفی.

ابراهیمی دینانی در اولین دوره چهره‌های ماندگار در سال ۱۳۸۰ش، به عنوان چهره برتر رشته فلسفه مورد تقدیر قرار گرفت.

کتاب «ژرفای اندیشه» درباره زندگی‌نامه و دغدغه‌ها و آرای دینانی به قلم علی اوجبی نگارش شده است.