حَسَنعَلی نِجابَت شیرازی (۱۲۹۶ - ۱۳۶۸ش) عارف، فقیه شیعه و از شاگردان سید علی قاضی طباطبایی بود.
| فقیه و عارف شیعه | |
 | |
| اطلاعات فردی | |
|---|---|
| تاریخ تولد | ۱۲۹۶ش |
| زادگاه | شیراز |
| تاریخ وفات | ۱۰ بهمن سال ۱۳۶۸ش (۳ رجب ۱۴۱۰ق) |
| محل دفن | حرم شاهچراغ |
| اطلاعات علمی | |
| استادان | سید ابوالحسن اصفهانی • عبدالهادی شیرازی • سید ابوالقاسم خویی • سید علی قاضی |
| محل تحصیل | مدرسه علمیه خان شیراز • حوزه علمیه نجف |
| تألیفات | ولایت فقیه • کلمه طیبه • بصائر(ترجمه، تفسیر و شرح کتاب شواهد التنزیل) • قرآن و اهل بیت |
| سایر | تاسیس مدرسه علمیه |
| فعالیت‌های اجتماعی-سیاسی | |
| سیاسی | حمایت از مرجعیت و مواضع سیاسی امام خمینی، قبل از انقلاب اسلامی |
نجابت شیرازی در کنار سید عبدالحسین دستغیب از نیروهای فعال در مبارزات انقلابی از دهه چهل شمسی تا پیروزی انقلاب اسلامی در سال ۱۳۵۷ بود. وی در ۲۸ سالگی گواهی اجتهاد دریافت کرد. کتاب‌هایی درباره ولایت فقیه، شرح دعای رجبیه و پاسخ به برخی سوالات درباره نهضت امام حسین(ع)، بخشی از آثار منتشر شده از اوست. مزار او در نزدیکی حرم شاهچراغ است.
زندگی
حسنعلی نجابت شیرازی، در ۱۲۹۶ش در شیراز زاده شد. پس از اتمام دروس مقدمات در مدرسه علمیه خان شیراز[۱] در ۱۵ سالگی به نجف رفت. او در درس خارج فقه و اصول سید ابوالحسن اصفهانی، عبدالهادی شیرازی و سید ابوالقاسم خویی حاضر می‌شد و در ۲۸ سالگی، گواهی اجتهاد دریافت کرد.[۲][۳]
وی از شاگردان سید علی قاضی بود و به توصیه وی، دوستی نزدیک با سید عبدالحسین دستغیب داشت.[۴] این دو پس از درگذشت آیت الله قاضی، محمدجواد انصاری همدانی را استاد خود در اخلاق و عرفان خواندند.[۵]
حسنعلی نجابت، چهار پسر و دو دختر دارد. محمدحسین نجابت، از فرزندان او و از شهدای جنگ ایران و عراق است. دیگر فرزندان حسنعلی نجابت، مدیران مدرسه علمیه شهید محمدحسین نجابت در شیراز هستند.[۶]
نجابت شیرازی، ۱۰ بهمن سال ۱۳۶۸ش (۳ رجب ۱۴۱۰ق)، همزمان با شب شهادت امام علی النقی(ع)، درگذشت و در کنار مزار سید عبدالحسین دستغیب در نزدیکی حرم شاهچراغ دفن شد.[۷]
مقامات عرفانی
شاگردان و نزدیکان نجابت، کرامات مختلفی درباره وی نقل کرده‌اند؛ از جمله اینکه او سادات را تشخیص می‌داده و می‌گفته که «از سادات نوری به طرف آسمان ساطع می‌شود.»[۸] بنابر برخی منابع، سید علی قاضی طباطبایی، تنها چند ماه پس از آشنایی با شاگردش حسنعلی نجابت، او را «نجابت اهل حرم» خوانده است.[۹]
احتیاط در استفاده از سهم امام
حسنعلی نجابت شیرازی، پس از آنکه در دوران اقامت در حوزه علمیه نجف، شهریه‌اش به دلیل حضور در درس سید علی قاضی طباطبایی قطع شد، و دیگر هیچ‌گاه از سهم امام استفاده نکرد. بنابر نقل برخی شاگردان، هزینه زندگی او با خواندن نمازهای استیجاری تامین می‌شده است.[۱۰]
اقدامات اجتماعی و سیاسی
حسنعلی نجابت، پس از درگذشت آیت الله بروجردی در سال ۱۳۴۰ش، به ترویج مرجعیت امام خمینی پرداخت[۱۱] و به همراه سید عبدالحسین دستغیب، از چهره‌های فعال در مبارزات انقلابی از سال ۱۳۴۱ش تا ۱۳۵۷ش بوده و به گفته سید علی‌اصغر دستغیب، خانه نجابت، محل توزیع اعلامیه‌های امام خمینی در جریان انقلاب اسلامی بوده است.[۱۲] نجابت همچنین در جریان جنگ هشت ساله میان ایران و عراق، نقش جدی‌ای در تشویق مردم برای حضور در جبهه‌ها داشته است.[۱۳]
تاسیس مدرسه علمیه
نجابت شیرازی، مدرسه علمیه‌ای در شیراز تاسیس کرد و خود در آن به تدریس علوم حوزوی در سطوح مختلف مشغول بوده و عرفان نظری و عملی هم آموزش می‌داده است.[۱۴]
شاگردان
قاسم کاکایی با تأکید بر فعالیت‌های علمی و سیاسی آیت الله نجابت در شیراز، مهمترین فعالیت او را تأسیس حوزه علمیه بزرگی به نام حوزه علمیه شهید محمد حسین نجابت می‌داند و می‌افزاید آیت الله نجابت در این حوزه علاوه بر تدریس ادبیات، منطق، فلسفه، کلام، تفسیر، فقه و اصول در سطوح عالیه، در دو بعد عرفان نظری و عملی نیز شاگردان متعددی پرورش داد.[۱۵] [۱۶]
آثار و تالیفات
کتاب‌ها و آثاری از حسنعلی نجابت چاپ شده و برخی از آثار او همچنان منتشر نشده است؛ از جمله:
- «ولایت فقیه»، کتابی مختصر و استدلالی که در ابتدای پیروزی انقلاب منتشر شده است.
- «کلمه طیبه»، کتابی در جهت پاسخگویی به سوالات درباره عاشورا، ثواب گریه بر امام حسین(ع)، شفاعت و موارد مشابه.
- «بصائر»، ترجمه، تفسیر و شرح کتاب شواهد التنزیل.
- «قرآن و اهل بیت»، کتابی برگرفته از آیات قرآن و روایات، به همراه اقوال اهل سنت، در اثبات خلافت امام علی(ع) پس از پیامبر اکرم(ص).
- «شرح دعای رجبیه»، کتابی با رویکرد عرفانی.
- «حدیث سرو»، شرحی بر یک بیت شعر از حافظ شیرازی که ادبیاتی عرفانی دارد.
- «کلمه عشق»، در تبیین و توضیح واژه عشق در قرآن کریم و روایات.[۱۷]
پانویس
- ↑ زندگینامه حسنعلی نجابت شیرازی، از کتاب خراباتیان عشق، پایگاه اطلاع‌رسانی الهادی.
- ↑ هاشمیان، دریای عرفان، موسسه تحقیقات و نشر معارف اهل البیت، ص۲۰.
- ↑ سجادی‌تبار، «سید علی آقا قاضی طباطبایی»، در گلشن ابرار، ۱۳۸۴ش، ج۴، ص۳۸۴.
- ↑ سجادی‌تبار، «سید علی آقا قاضی طباطبایی»، در گلشن ابرار، ۱۳۸۴ش، ج۴، ص۳۸۴.
- ↑ هاشمیان، دریای عرفان، موسسه تحقیقات و نشر معارف اهل البیت، ص۲۰.
- ↑ نورمحمدی، ناگفته‌های عارفان، مرکز اطلاع‌رسانی غدیر.
- ↑ هاشمیان، دریای عرفان، ص۲۰.
- ↑ نورمحمدی، ناگفته‌های عارفان، مرکز اطلاع‌رسانی غدیر.
- ↑ زندگینامه حسنعلی نجابت شیرازی، از کتاب خراباتیان عشق، پایگاه اطلاع‌رسانی الهادی.
- ↑ نورمحمدی، ناگفته‌های عارفان، مرکز اطلاع‌رسانی غدیر.
- ↑ زندگینامه آیت الله نجابت شیرازی، سایت علما و عرفا، به نقل از کتاب خدامحوری.
- ↑ زندگینامه حسنعلی نجابت شیرازی، از کتاب خراباتیان عشق، پایگاه اطلاع‌رسانی الهادی.
- ↑ زندگینامه حسنعلی نجابت شیرازی، از کتاب خراباتیان عشق، پایگاه اطلاع‌رسانی الهادی.
- ↑ نورمحمدی، ناگفته‌های عارفان، مرکز اطلاع‌رسانی غدیر.
- ↑ نگاهی به زندگانی آیت‌الله «حسنعلی نجابت شیرازی»، از علمای مشهور استان فارس، سایت ایکنا.
- ↑ عارف کامل حضرت آیت الله نجابت (ره) در یک نگاه، سایت کاکایی.
- ↑ زندگینامه حسنعلی نجابت شیرازی، از کتاب خراباتیان عشق، پایگاه اطلاع‌رسانی الهادی.
منابع
- زندگینامه آیت الله نجابت شیرازی، سایت علما و عرفا، به نقل از کتاب خدامحوری.
- زندگینامه حسنعلی نجابت شیرازی، از کتاب خراباتیان عشق، بنابر نقل پایگاه اطلاع‌رسانی الهادی.
- سجادی‌تبار، سید حسین، «سید علی آقا قاضی طباطبایی»، در گلشن ابرار، ج ۴، ۱۳۸۴ش، قم، انتشارات نورالسجاد.
- نورمحمدی، ناگفته‌های عارفان، به نقل از سایت مرکز اطلاع‌رسانی غدیر.
- هاشمیان، هادی، دریای عرفان: زندگینامه و شرح احوال آیت الله سید علی قاضی، موسسه تحقیقات و نشر معارف اهل البیت، از کتابخانه دیجیتال موسسه تحقیقات و نشر معارف اهل البیت(ع)، بازبینی در: ۶ دی ۱۳۹۵.