سید علی شوشتری

از ویکی شیعه
سید علی شوشتری
شناسنامه
نسبامام موسی کاظم (ع)
زادروز۱۲۲۳ق
شهر تولدشوشتر
کشور تولدایران
تاریخ درگذشت۱۲۸۳ق
آرامگاهحرم امام علی(ع)، باب القبله
اطلاعات سیاسی
مناصبقضاوت
اطلاعات علمی و مذهبی
اساتیدشیخ انصاری
شاگردانملا حسینقلی همدانی، سید احمد کربلایی تهرانی، محمدتقی آقانجفی اصفهانی
تألیفاتتقریراتی در فقه و اصول


سید علی شوشتری (۱۲۲۳–۱۲۸۳ق) از عالمان و عارفان شیعه در قرن ۱۳ قمری و از نوادگان سید نعمت‌الله جزایری که نسبش به امام کاظم (ع) می‌رسد. او در شوشتر به دنیا آمد و همان‌جا در مسند قضاوت به مردم خدمت می‌کرد. شوشتری به سفارش یک شخص بافنده بهنجف هجرت کرد و با انجام دستورالعمل‌های او به مسیر عرفان هدایت شد. سید علی شوشتری در فقه، شاگرد شیخ انصاری بود. به‌گفته مورخان، مقام معنوی او در حدی بوده که شیخ انصاری در درس اخلاق او شرکت می‌کرد. آقابزرگ تهرانی او را، علّامه با ورع و جلیل‌القدر و مرجع پس از شیخ انصاری دانسته است. او نقل کرده که برخی، سید علی شوشتری را سرحلقه سلسله عارفان شیعه در نجف می‌دانند. شوشتری شاگردان زیادی تربیت کرد که مشهورترین آنها ملاحسینقلی همدانی و سید احمد کربلایی بودند.

وی در سال ۱۲۸۳ق در نجف از دنیا رفت و در حرم امیرالمؤمنین (ع) دفن شد.

جایگاه

جایگاه شوشتری در در دو مقام علمی و معنوی بحث شده است:

مقام علمی

آقابزرگ تهرانی سید علی شوشتری را با صفات علامه، باورع و جلیل‌القدر، معاصر شیخ انصاری و وصی و صاحب سرّ پس از او توصیف کرده و گفته که او بسیار بلندمرتبه بود.[۱] سید حسن صدر(۱۳۵۴ق) در کتاب تکمله گفته که شوشتری، عالم عامل کامل و فقیه فاضل و یکی از رؤسای مذهب شیعه و مرجع بعد از شیخ انصاری بود.[۲]

صاحب کتاب اعیان الشیعه هم او را عالمی فقیه و عابدی زاهد، که با شیخ مرتضی انصاری مصاحبت داشت، معرفی کرده و نوشته که بعد از شیخ انصاری، مدت کوتاهی زنده بود و تدریس برخی از شاگردان شیخ را بر عهده داشت.[۳]

مقام معنوی

آقا بزرگ تهرانی نقل کرده که برخی، سید علی شوشتری را سرحلقه سلسله عارفان شیعه در نجف می‌دانند.[۴] از ملا حسینقلی همدانی هم نقل شده است که شیخ انصاری هر هفته به خانه شوشتری می‌رفت و از مواعظ او استفاده می‌کرد.[۵]

در کتاب زندگانی و شخصیت شیخ انصاری به نقل از ملاباقر شوشتری نوشته شده که وقتی مادر شیخ انصاری از دنیا رفت، شیخ انصاری، به سید علی شوشتری گفت که بر مادرم نماز بخوان و این جمله را گفت: «هیچ عملی که بخواهم برای مادرم در این دنیا انجام بدهم افضل و بالاتر از نماز خواندن شما بر او سراغ ندارم».[۶]

زندگی‌نامه

سید علی شوشتری در سال ۱۲۲۳ق در شوشتر به دنیا آمد. پدرش حاج سید محمد از عالمان آن شهر بود.[۷] علامه طهرانی گفته که نسب او بهحضرت موسی بن جعفر (ع) می‌رسد[۸]

به گفته سید محمدتقی حکیم از نوادگان سید علی شوشتری، او پس از گذراندن تحصیلات حوزوی و رسیدن به درجه اجتهاد، در شوشتر کار قضاوت انجام می‌داد و به درخواست مردم در مسجدی که نزدیک منزلش بود، نماز جماعت اقامه می‌کرد. آن مسجد به مسجد حاج سیدعلی مشهور شد و در حال حاضر به مسجد جزایری معروف است.[۹]

درگذشت

سید علی شوشتری، در سال ۱۲۸۳ق در نجف از دنیا رفت و در حرم امیرالمؤمنین (ع) دفن شد. قبر او متصّل به درب مشهور باب القبله مقابل قبر شیخ انصاری است.[۱۰]

هدایت شدن به مسیر عرفان

علامه طهرانی در کتاب رساله لبّ اللباب به نقل از علامه طباطبایی نوشته که سیدعلی شوشتری، قاضی و امام جماعت شوشتر، به سفارش و راهنمایی یک شخص جولا (بافنده) از شوشتر به نجف رفت و با انجام دستورالعمل‌های او به مسیر عرفان هدایت شد.[۱۱]

حسن حسن‌زاده آملی به نقل از سید محمدحسن الهی، برادر علامه طباطبایی نام آن شخص را ملاقلی جولا بیان کرده است.[۱۲]

تشرف محضر امام عصر (عج)

از ملا حسینقلی همدانی منقول است که به من خبر رسید که حضرت ولی عصر (عج) در مسجد سهله و حجره سید علی شوشتری تشریف دارند. به آنجا رفتم و اجازه ورود خواستم ولی سید گفت همان‌جا توقف کن و فقط در حد همهمه کلماتی شنیدم.[۱۳]

اساتید و شاگردان

اساتید

از ملا حسینقلی همدانی نقل شده است که سید علی شوشتری در درس شیخ مرتضی انصاری حضور داشت و شیخ انصاری هر هفته در روز و ساعت خاصی به خانه شوشتری می‌رفت و از مواعظ او استفاده می‌کرد.[۱۴]

شاگردان

اسامی شاگردان سید علی در منابع مختلف بیان شده که مهم‌ترین آنها عبارتند از:

تألیفات

سید محمدتقی حکیم گفته که کتاب و نوشتاری به خط خود شوشتری، در عرفان وجود ندارد ولی نوشته‌هایی به خط وی در اصول، شامل مباحث الفاظ و مباحث عقلی و مسائلی از فقه وجود دارد که حدود ۳۸۸ صفحه است اما هیچ‌کدام از آنها چاپ نشده است.[۱۸]

استخاره

پانویس

  1. آقابزرگ تهرانی، کرام البررة، بی‌تا، ج۳، ص۹۳.
  2. صدر، تکملة أمل الآمل، بی‌تا، ج۴، ص۹۳.
  3. امین، أعیان الشّیعه، بی‌تا، ج۸، ص۳۱۶.
  4. آقا بزرگ تهرانی، طبقات اعلام الشیعه، بی‌تا، ص۶۸۲.
  5. شبیری زنجانی، جرعه‌ای از دریا، ج۱، ص۵۰۱.
  6. انصاری، زندگانی و شخصیت شیخ انصاری، ۱۳۸۴ش، ص۸۰.
  7. حکیم، مقاله، روزنامه اطّلاعات، ۱۷ مرداد ۱۳۸۸ش.
  8. حسینی طهرانی، لبّ اللباب، ۱۴۲۶ق، ص۱۴۶.
  9. حکیم، مقاله، روزنامه اطّلاعات، ۱۷ مرداد ۱۳۸۸ش.
  10. آقا نجفی اصفهانی، اشارة ایمانیة، بی‌تا، ص۲۳۸.
  11. علامه طهرانی، لب اللباب، ۱۴۲۶ق، ص۱۴۶.
  12. معصوم شیرازی، طرائق الحقایق، بی‌تا، ج۳، ص۴۶۶.
  13. شبیری زنجانی، جرعه‌ای از دریا، ج۱ ص۵۰۱.
  14. شبیری زنجانی، جرعه‌ای از دریا، ج۱ ص۵۰۱.
  15. آقابزرگ تهرانی، نقباء البشر، بی‌تا، ج۲، ص۶۷۵.
  16. شرف الدّین، شرح حال وفائی شوشتری، بی‌تا، ص۱۱.
  17. حسینی طهرانی، رسالة لب‌اللباب، بی‌تا، ص۱۴۸؛ فیض کاشانی، شهاب ثاقب، بی‌تا، ص۱۹؛ نقوی قائنی، مفتاح السّعادة، بی‌تا، ص۴۹۸؛ اشارة ایمانیة، آقانجفی اصفهانی، بی‌تا، ص۲۳۸؛ رازی نجفی، هدایة المسترشدین، ۱۴۲۰ق.
  18. حکیم، مقاله، روزنامه اطّلاعات، ۱۷ مرداد ۱۳۸۸ش.
  19. شبیری زنجانی، جرعه‌ای از دریا، ج۱ ص۵۰۱.

منابع

  • امین، سید محسن، اعیان الشیعة، بی‌جا، بی‌نا، بی‌تا.
  • انصاری، مرتضی، زندگانی و شخصیت شیخ انصاری، قم، فارس الحجاز، ۱۳۸۳ش.
  • حسینی طهرانی، سید محمد حسین، رساله لب اللباب در سیر و سلوک اولی الالباب، مشهد، علامه، ۱۴۲۶ق.
  • رازی نجفی، محمدتقی، هدایة المسترشدین، قم، مؤسسة النشر الاسلامی، بی‌تا.
  • شبیری زنجانی، سید موسی، جرعه‌ای از دریا، قم، مؤسسه کتاب‌شناسی، ۱۳۸۹ش.
  • شرف الدّین، محمد مهدی، شرح حال وفائی شوشتری، بی‌جا، بی‌نا، ۱۳۴۵ش.
  • صدر، سید حسن، تکمله امل الآمل، بی‌جا، دار المورخ العربی، بی‌تا.
  • فیض کاشانی، ملامحسن، شهاب ثاقب، بی‌جا، بی‌نا، بی‌تا.
  • معصوم شیرازی، محمدجعفر، طرائق الحقائق، تهران، بارانی، ۱۳۳۹ش.
  • منزوی تهرانی، محمدمحسن (آقابزرگ تهرانی)، طبقات اعلام الشیعه، تهران، اسماعیلیان، بی‌تا.
  • منزوی تهرانی، محمدمحسن (آقابزرگ تهرانی)، کرام البررة، بی‌جا، بی‌نا، بی‌تا.
  • منزوی تهرانی، محمدمحسن (آقابزرگ تهرانی)، نقباء البشر، بی‌جا، بی‌نا، بی‌تا.
  • نجفی، محمدتقی (آقا نجفی اصفهانی)، اشارة ایمانیة، بی‌جا، بی‌نا، بی‌تا.
  • نقوی قائنی، محمدتقی، مفتاح السعادة، تهران، مکتبه المصطفوی، بی‌تا.

پیوند به بیرون