مختار بن ابی‌عبید ثقفی: تفاوت میان نسخه‌ها
←انتقام از عاملان واقعه کربلا: غنی سازی محتوی و منابع
(←انتقام از عاملان واقعه کربلا: غنی سازی محتوی و منابع) |
|||
| خط ۳۸: | خط ۳۸: | ||
کنیه مختار، ابواسحاق<ref> ابن‌اثیر، اسدالغابة، ۱۴۰۹ق، ج۴، ص۳۴۶.</ref> و لقبش کَیسان (زیرک و باهوش) بود.<ref>اخبار الدولة العباسیه، ۱۳۹۱ق، ص۱۶۵.</ref> از [[اصبغ بن نباته]] نقل شده هنگامی که مختار کودک بود، [[امام علی(ع)]] او را بر زانوی خود نشاند و وی را کَیِّس خواند.<ref> کشی، رجال الکشی، ۱۴۰۹ق، ص۱۲۷.</ref> | کنیه مختار، ابواسحاق<ref> ابن‌اثیر، اسدالغابة، ۱۴۰۹ق، ج۴، ص۳۴۶.</ref> و لقبش کَیسان (زیرک و باهوش) بود.<ref>اخبار الدولة العباسیه، ۱۳۹۱ق، ص۱۶۵.</ref> از [[اصبغ بن نباته]] نقل شده هنگامی که مختار کودک بود، [[امام علی(ع)]] او را بر زانوی خود نشاند و وی را کَیِّس خواند.<ref> کشی، رجال الکشی، ۱۴۰۹ق، ص۱۲۷.</ref> | ||
== حضور در جنگ‌های قادسیه== | ==حضور در جنگ‌های قادسیه== | ||
مختار در [[سال اول هجرت]] متولد شد.<ref>ابن‌اثیر، اسدالغابة، ۱۴۰۹ق، ج۴، ص۳۴۷.</ref> گفته‌اند او در ۱۳ سالگی در جنگ جِسر از جنگ‌های قادسیه شرکت داشت و در صدد بود تا وارد میدان جنگ شود؛ اما عمویش سعد بن مسعود مانع او شد.<ref> ابن‌نما حلی، ذوب النضار، ۱۴۱۶ق، ص۶۱.</ref> در این جنگ پدر و برادر مختار کشته شدند.<ref> ابن‌حجر، الاصابة، ۱۴۱۵ق، ج۷، ص۲۲۳.</ref> | مختار در [[سال اول هجرت]] متولد شد.<ref>ابن‌اثیر، اسدالغابة، ۱۴۰۹ق، ج۴، ص۳۴۷.</ref> گفته‌اند او در ۱۳ سالگی در جنگ جِسر از جنگ‌های قادسیه شرکت داشت و در صدد بود تا وارد میدان جنگ شود؛ اما عمویش سعد بن مسعود مانع او شد.<ref> ابن‌نما حلی، ذوب النضار، ۱۴۱۶ق، ص۶۱.</ref> در این جنگ پدر و برادر مختار کشته شدند.<ref> ابن‌حجر، الاصابة، ۱۴۱۵ق، ج۷، ص۲۲۳.</ref> | ||
[[سعد بن مسعود ثقفی]] عموی مختار، از طرف [[امام علی(ع)]] والی [[مداین]] بود.<ref> دینوری، اخبارالطوال، ۱۳۶۸ش، ص۲۰۵.</ref> او در درگیری با [[خوارج]]، مختار را به جانشینی خود در مداین منصوب کرد و خود برای جنگ با آنان بیرون رفت.<ref> دینوری، اخبارالطوال، ۱۳۶۸ش، ص۲۰۵.</ref>براساس برخی از گزارش‌ها در زمان حضور [[امام حسن مجتبی علیه‌السلام|امام مجتبی(ع)]] در مدائن مختار به عمویش پیشنهاد تحویل دادن امام به معاویه را داده است. <ref>طبری، تاریخ الامم و الملوک، الناشر : دارالتراث، ج۵، ص۱۵۹.</ref> | [[سعد بن مسعود ثقفی]] عموی مختار، از طرف [[امام علی(ع)]] والی [[مداین]] بود.<ref> دینوری، اخبارالطوال، ۱۳۶۸ش، ص۲۰۵.</ref> او در درگیری با [[خوارج]]، مختار را به جانشینی خود در مداین منصوب کرد و خود برای جنگ با آنان بیرون رفت.<ref> دینوری، اخبارالطوال، ۱۳۶۸ش، ص۲۰۵.</ref>براساس برخی از گزارش‌ها در زمان حضور [[امام حسن مجتبی علیه‌السلام|امام مجتبی(ع)]] در مدائن مختار به عمویش پیشنهاد تحویل دادن امام به معاویه را داده است. <ref>طبری، تاریخ الامم و الملوک، الناشر : دارالتراث، ج۵، ص۱۵۹.</ref> | ||
==همراهی با مسلم بن عقیل == | ==همراهی با مسلم بن عقیل== | ||
به گزارش شمس‌الدین ذهبی، مختار در زمان معاویه به [[بصره]] رفت و مردم را به سوی امام حسین(ع) فرا خواند. در آن زمان، [[عبیدالله بن زیاد]] که از طرف [[معاویه]]، والی بصره بود، وی را دستگیر و به [[طائف]] تبعید کرد.<ref> ذهبی، سیر اعلام النبلا، ۱۴۱۴ق، ج۳، ص۵۴۴.</ref> | به گزارش شمس‌الدین ذهبی، مختار در زمان معاویه به [[بصره]] رفت و مردم را به سوی امام حسین(ع) فرا خواند. در آن زمان، [[عبیدالله بن زیاد]] که از طرف [[معاویه]]، والی بصره بود، وی را دستگیر و به [[طائف]] تبعید کرد.<ref> ذهبی، سیر اعلام النبلا، ۱۴۱۴ق، ج۳، ص۵۴۴.</ref> | ||
مختار با مسلم بن عقیل فرستاده امام حسین(ع) در [[کوفه]] همکاری می‌کرد. مسلم هنگام ورود به کوفه به خانه مختار رفت.<ref> دینوری، الاخبار الطوال، ۱۳۶۸ش، ص۲۳۱.</ref> پس از آنکه [[عبیدالله بن زیاد]] از مکان مسلم اطلاع پیدا کرد، مسلم به خانه [[هانی بن عروه]] نقل‌مکان کرد.<ref>دینوری، اخبار الطوال، ۱۳۶۸ش، ص۲۳۳.</ref> همچنین بنا بر گزارش‌های تاریخی، مختار با مسلم بن عقیل بیعت کرد،<ref> طبری، تاریخ الامم و الملوک، ۱۳۸۷ق، ج۵، ص۵۶۹؛ بلاذری، انساب الاشراف، ۱۴۱۷ق، ج۶، ص۳۷۶.</ref> او روز [[شهادت]] مسلم، بیرون کوفه به سر می‌برد و خبر قیام زودتر از موعدِ مسلم آنجا شنید؛ اما هنگامی که به [[کوفه]] رسید، مسلم و هانی شهید شده بودند.<ref> بلاذری، انساب الاشراف، ۱۴۱۷ق، ج۶، ص۳۷۷؛ طبری، تاریخ الامم و الملوک، ۱۳۸۷ق، ج۵، ص۵۶۹.</ref> | مختار با مسلم بن عقیل فرستاده امام حسین(ع) در [[کوفه]] همکاری می‌کرد. مسلم هنگام ورود به کوفه به خانه مختار رفت.<ref> دینوری، الاخبار الطوال، ۱۳۶۸ش، ص۲۳۱.</ref> پس از آنکه [[عبیدالله بن زیاد]] از مکان مسلم اطلاع پیدا کرد، مسلم به خانه [[هانی بن عروه]] نقل‌مکان کرد.<ref>دینوری، اخبار الطوال، ۱۳۶۸ش، ص۲۳۳.</ref> همچنین بنا بر گزارش‌های تاریخی، مختار با مسلم بن عقیل بیعت کرد،<ref> طبری، تاریخ الامم و الملوک، ۱۳۸۷ق، ج۵، ص۵۶۹؛ بلاذری، انساب الاشراف، ۱۴۱۷ق، ج۶، ص۳۷۶.</ref> او روز [[شهادت]] مسلم، بیرون کوفه به سر می‌برد و خبر قیام زودتر از موعدِ مسلم آنجا شنید؛ اما هنگامی که به [[کوفه]] رسید، مسلم و هانی شهید شده بودند.<ref> بلاذری، انساب الاشراف، ۱۴۱۷ق، ج۶، ص۳۷۷؛ طبری، تاریخ الامم و الملوک، ۱۳۸۷ق، ج۵، ص۵۶۹.</ref> | ||
== حضور نیافتن در کربلا == | ==حضور نیافتن در کربلا== | ||
مختار در [[روز عاشورا]] در زندان بود. ازاین‌رو در کربلا حضور نداشت. پس از شهادت مسلم، [[ابن زیاد]] قصد کشتن مختار را داشت که با وساطت [[عمرو بن حریث]] از کشتن او صرف‌نظر کرد؛ اما او را به زندان انداخت. مختار تا پس از واقعه کربلا در زندان بود.<ref> بلاذری، انساب الاشراف، ۱۴۱۷ق، ج۶، ص۳۷۷؛ ابن‌جوزی، المنتظم، ۱۴۱۲ق، ج۶، ص۲۹.</ref> پس از [[واقعه کربلا]]، مختار با وساطت [[عبدالله بن عمر]] که شوهر صفیه خواهر مختار بود،<ref> ابن‌اثیر، اسدالغابة، ۱۴۰۹ق، ج۴، ص۳۴۷.</ref> نزد [[یزید بن معاویه]]، آزاد شد.<ref> ابن‌جوزی، المنتظم، ۱۴۱۲ق، ج۶، ص۲۹.</ref> بنا بر گزارش [[عبدالرزاق مقرم]] هنگامی که [[اسیران کربلا]] را به مجلس ابن‌زیاد آوردند، ابن‌زیاد مختار را نیز که زندانی بود احضار کرد. در این جلسه، میان مختار و ابن‌زیاد سخنان تندی ردوبدل شد.<ref>مقرم، مقتل الحسین، ۱۴۲۶ق، ص۳۴۷.</ref> بنا بر این گزارش، مختار پس از شهادت [[عبدالله بن عفیف]] از زندان آزاد شد؛ اما عبیدالله بن زیاد با وی شرط کرد که نباید بیشتر از سه روز در کوفه بماند. عبیدالله پس از شهادت عبدالله بن عفیف، خطبه‌ای خواند و در آن به اهل‌بیت پیامبر(ص) ناسزا گفت. مختار به وی اعتراض کرد و ابن‌زیاد دوباره او را زندانی کرد؛ اما با شفاعت مجدد عبدالله بن عمر آزاد شد.<ref>مقرم، مقتل الحسین، ۱۴۲۶ق، ص۳۴۷.</ref> | مختار در [[روز عاشورا]] در زندان بود. ازاین‌رو در کربلا حضور نداشت. پس از شهادت مسلم، [[ابن زیاد]] قصد کشتن مختار را داشت که با وساطت [[عمرو بن حریث]] از کشتن او صرف‌نظر کرد؛ اما او را به زندان انداخت. مختار تا پس از واقعه کربلا در زندان بود.<ref> بلاذری، انساب الاشراف، ۱۴۱۷ق، ج۶، ص۳۷۷؛ ابن‌جوزی، المنتظم، ۱۴۱۲ق، ج۶، ص۲۹.</ref> پس از [[واقعه کربلا]]، مختار با وساطت [[عبدالله بن عمر]] که شوهر صفیه خواهر مختار بود،<ref> ابن‌اثیر، اسدالغابة، ۱۴۰۹ق، ج۴، ص۳۴۷.</ref> نزد [[یزید بن معاویه]]، آزاد شد.<ref> ابن‌جوزی، المنتظم، ۱۴۱۲ق، ج۶، ص۲۹.</ref> بنا بر گزارش [[عبدالرزاق مقرم]] هنگامی که [[اسیران کربلا]] را به مجلس ابن‌زیاد آوردند، ابن‌زیاد مختار را نیز که زندانی بود احضار کرد. در این جلسه، میان مختار و ابن‌زیاد سخنان تندی ردوبدل شد.<ref>مقرم، مقتل الحسین، ۱۴۲۶ق، ص۳۴۷.</ref> بنا بر این گزارش، مختار پس از شهادت [[عبدالله بن عفیف]] از زندان آزاد شد؛ اما عبیدالله بن زیاد با وی شرط کرد که نباید بیشتر از سه روز در کوفه بماند. عبیدالله پس از شهادت عبدالله بن عفیف، خطبه‌ای خواند و در آن به اهل‌بیت پیامبر(ص) ناسزا گفت. مختار به وی اعتراض کرد و ابن‌زیاد دوباره او را زندانی کرد؛ اما با شفاعت مجدد عبدالله بن عمر آزاد شد.<ref>مقرم، مقتل الحسین، ۱۴۲۶ق، ص۳۴۷.</ref> | ||
| خط ۶۰: | خط ۶۰: | ||
==انتقام از عاملان واقعه کربلا== | ==انتقام از عاملان واقعه کربلا== | ||
{{اصلی|قیام مختار}} | {{اصلی|قیام مختار}} | ||
مختار در سال ۶۶ق، به خون‌خواهی [[امام حسین(ع)]] قیام کرد و شیعیان کوفه با وی همراه شدند.<ref> ابن‌اثیر، اسدالغابة، ۱۴۰۹ق، ج۴، ص۳۴۷.</ref> او در قیامش از دو شعار [[یا لثارات الحسین]] و [[یا منصور امت|یا منصور اَمِت]] استفاده کرد.<ref>نگاه کنید به طبری، تاریخ الامم و الملوک، ۱۳۸۷ق، ج۶، ص۲۰.</ref> در این قیام، مختار شماری از عاملان واقعه کربلا، همچون [[شمر بن ذی‌الجوشن]]، [[خولی بن یزید]]، [[عمر بن سعد]] و [[عبیدالله بن زیاد]] را به قتل رساند.<ref> ابن‌اثیر، اسدالغابة، ۱۴۰۹ق، ج۴، ص۳۴۷.</ref> او سر [[عبیدالله بن زیاد]] و [[عمر بن سعد]] را به [[مدینه]] نزد امام سجاد(ع) فرستاد.<ref>کشی، رجال الکشی، ۱۴۰۹ق، ص۱۲۷.</ref> | مختار در سال ۶۶ق، به خون‌خواهی [[امام حسین(ع)]] قیام کرد و شیعیان کوفه با وی همراه شدند.<ref> ابن‌اثیر، اسدالغابة، ۱۴۰۹ق، ج۴، ص۳۴۷.</ref> او در قیامش از دو شعار [[یا لثارات الحسین]] و [[یا منصور امت|یا منصور اَمِت]] استفاده کرد.<ref>نگاه کنید به طبری، تاریخ الامم و الملوک، ۱۳۸۷ق، ج۶، ص۲۰.</ref> در این قیام، مختار شماری از عاملان واقعه کربلا، همچون [[شمر بن ذی‌الجوشن]]، [[خولی بن یزید]]، [[عمر بن سعد]] و [[عبیدالله بن زیاد]] را به قتل رساند.<ref> ابن‌اثیر، اسدالغابة، ۱۴۰۹ق، ج۴، ص۳۴۷.</ref> او سر [[عبیدالله بن زیاد]] و [[عمر بن سعد]] را به [[مدینه]] نزد امام سجاد(ع) فرستاد.<ref>کشی، رجال الکشی، ۱۴۰۹ق، ص۱۲۷.</ref> البته برخی از تاثیرگذاران در واقعه عاشورا همچون اسماء بن خارجه فزاری توانستند از انتقام مختار گریخته و جان سالم به در برند.<ref>بلاذری، أنساب الأشراف، ۱۴۱۷ق، ج۶، ص۴۱۰-۴۱۱.</ref> این بدان سبب بود که مختار پیش از اقدام، از آنها در سخنرانی‌های خود نام می‌برد.<ref>بلاذری، أنساب الأشراف، ۱۴۱۷ق، ج۶، ص۴۱۰-۴۱۱.</ref> مختار نیز اقدام به تخریب منازل آنها در کوفه می‌نمود.<ref>ابن‌اعثم، الفتوح، ۱۴۱۱ق، ج۶، ص۲۵۴.</ref> | ||
==رابطه با امام سجاد(ع)== | ==رابطه با امام سجاد(ع)== | ||
| خط ۷۳: | خط ۷۳: | ||
پس از آنکه [[عبدالله بن زبیر]] از قیام مختار باخبر شد، محمد بن حنفیه و نزدیکان وی را تحت‌فشار قرار داد تا با وی [[بیعت]] کنند و آنان را تهدید به سوزاندن کرد. ابن‌حنفیه نامه‌ای به مختار نوشت و از وی یاری خواست مختار گروهی را به [[مکه]] فرستاد و آنان را نجات داد.<ref> اخبار الدولة العباسیة، ۱۳۹۱ق، ص۱۰۰-۱۰۴؛ مقدسی، البداء و التاریخ، مکتبة الثقافیة الدینیة، ج۶، ص۲۱.</ref> | پس از آنکه [[عبدالله بن زبیر]] از قیام مختار باخبر شد، محمد بن حنفیه و نزدیکان وی را تحت‌فشار قرار داد تا با وی [[بیعت]] کنند و آنان را تهدید به سوزاندن کرد. ابن‌حنفیه نامه‌ای به مختار نوشت و از وی یاری خواست مختار گروهی را به [[مکه]] فرستاد و آنان را نجات داد.<ref> اخبار الدولة العباسیة، ۱۳۹۱ق، ص۱۰۰-۱۰۴؛ مقدسی، البداء و التاریخ، مکتبة الثقافیة الدینیة، ج۶، ص۲۱.</ref> | ||
==روایات متفاوت درباره مختار == | ==روایات متفاوت درباره مختار== | ||
دو دسته [[حدیث]] متفاوت با هم درباره مختار نقل شده است که در برخی، وی ستایش و در برخی دیگر نکوهش شده است. | دو دسته [[حدیث]] متفاوت با هم درباره مختار نقل شده است که در برخی، وی ستایش و در برخی دیگر نکوهش شده است. | ||
| خط ۸۴: | خط ۸۴: | ||
*امام صادق(ع): مختار بر امام سجاد(ع) دروغ می‌بست.<ref>کشی، رجال الکشی، ۱۴۰۹ق، ص۱۲۵.</ref> به گفته آیت‌الله خویی این حدیث از نظر سندی ضعیف است.<ref> خویی، معجم رجال الحدیث، ۱۴۱۰ق، ج۱۸، ص۹۶-۹۷.</ref> | *امام صادق(ع): مختار بر امام سجاد(ع) دروغ می‌بست.<ref>کشی، رجال الکشی، ۱۴۰۹ق، ص۱۲۵.</ref> به گفته آیت‌الله خویی این حدیث از نظر سندی ضعیف است.<ref> خویی، معجم رجال الحدیث، ۱۴۱۰ق، ج۱۸، ص۹۶-۹۷.</ref> | ||
*مختار در ساباط به عمویش [[سعد بن مسعود]] پیشنهاد کرد که امام حسن(ع) را تحویل [[معاویه]] دهد تا جایگاهش متزلزل نشود.<ref> صدوق، علل الشرائع، ۱۳۸۵ش، ج۱، ص۲۲۱.</ref> به گفته آیت‌الله خویی، این حدیث به دلیل [[حدیث مرسل|مرسل]] بودن قابل اعتماد نیست، همچنین بر فرض صحت، می‌توان گفت که مختار در اظهارش جدی نبوده است؛ بلکه قصد داشته نظر عمویش را کشف کند.<ref>خویی، معجم رجال الحدیث، ۱۴۱۰ق، ج۱۸، ص۹۷.</ref> | *مختار در ساباط به عمویش [[سعد بن مسعود]] پیشنهاد کرد که امام حسن(ع) را تحویل [[معاویه]] دهد تا جایگاهش متزلزل نشود.<ref> صدوق، علل الشرائع، ۱۳۸۵ش، ج۱، ص۲۲۱.</ref> به گفته آیت‌الله خویی، این حدیث به دلیل [[حدیث مرسل|مرسل]] بودن قابل اعتماد نیست، همچنین بر فرض صحت، می‌توان گفت که مختار در اظهارش جدی نبوده است؛ بلکه قصد داشته نظر عمویش را کشف کند.<ref>خویی، معجم رجال الحدیث، ۱۴۱۰ق، ج۱۸، ص۹۷.</ref> | ||
*بنا بر روایتی، مختار اهل [[جهنم]] است، اما [[امام حسین(ع)]] او را شفاعت می‌کند.<ref> طوسی، تهذیب الاحکام، ۱۴۰۷ق، ج۱، ص۴۶۶-۴۶۷.</ref> این روایت از نظر علمای [[علم رجال]] ضعیف است.<ref> خویی، معجم رجال الحدیث، ۱۴۱۰ق، ج۱۸، ص۹۶-۹۷.</ref> | *بنا بر روایتی، مختار اهل [[جهنم]] است، اما [[امام حسین(ع)]] او را شفاعت می‌کند.<ref> طوسی، تهذیب الاحکام، ۱۴۰۷ق، ج۱، ص۴۶۶-۴۶۷.</ref> این روایت از نظر علمای [[علم رجال]] ضعیف است.<ref> خویی، معجم رجال الحدیث، ۱۴۱۰ق، ج۱۸، ص۹۶-۹۷.</ref> | ||
*بنا به برخی گزارش‌ها، مختار ادعای [[نبوت]] داشته است.<ref>ابن‌حزم، جمهرة الانساب العرب، ۱۴۰۳ق، ص۲۶۸.</ref> به گفته عبدالله مامقانی در منابع شیعه اثری از این ادعا وجود ندارد و این نسبت را اهل‌سنت به او داده‌اند؛ چراکه برخی از بزرگانشان را که در واقعه کربلا نقش داشته‌اند، به قتل رسانده است.<ref>مامقانی، تنقیح المقال، ۱۳۴۹ق، ج۳، ص۲۰۵و۲۰۶.</ref> | *بنا به برخی گزارش‌ها، مختار ادعای [[نبوت]] داشته است.<ref>ابن‌حزم، جمهرة الانساب العرب، ۱۴۰۳ق، ص۲۶۸.</ref> به گفته عبدالله مامقانی در منابع شیعه اثری از این ادعا وجود ندارد و این نسبت را اهل‌سنت به او داده‌اند؛ چراکه برخی از بزرگانشان را که در واقعه کربلا نقش داشته‌اند، به قتل رسانده است.<ref>مامقانی، تنقیح المقال، ۱۳۴۹ق، ج۳، ص۲۰۵و۲۰۶.</ref> | ||
| خط ۹۲: | خط ۹۲: | ||
درباره شخصیت مختار نظرات مختلفی مطرح است: | درباره شخصیت مختار نظرات مختلفی مطرح است: | ||
=== مختار خون‌خواه اهل‌بیت بود=== | ===مختار خون‌خواه اهل‌بیت بود=== | ||
[[باقر شریف قرشی]] معتقد است که قیام مختار برای جاه‌طلبی و ریاست نبوده و او برای خون‌خواهی اهل‌بیت پیامبر(ص) و انتقام از قاتلان آنها قیام کرده است.<ref>قرشی، حیاة الامام الحسین(ع)، ۱۴۱۳ق، ج۳، ص۴۵۳-۴۵۴.</ref> [[نجم‌الدین طبسی]] هم طلب رحمت امام باقر(ع) برای مختار را نوعی تأیید اقدامات او در قبال قتل قاتلان امام حسین(ع) دانسته است.<ref>[http://velaseddighah.com/fa/?p=2977#more-2977| پایگاه اطلاع‌رسانی شیخ نجم‌الدین طبسی].</ref> [[جعفر بن محمد بن نمای حلی|ابن‌نما حلی]] بر این عقیده است دعای خیر امام سجاد(ع) برای مختار دلیلی است بر اینکه او نزد امام سجاد(ع) از پاکان و خوبان به شمار می‌آمده است.<ref> مجلسی، بحار الانوار، ج۴۵، ص۳۴۶.</ref> | [[باقر شریف قرشی]] معتقد است که قیام مختار برای جاه‌طلبی و ریاست نبوده و او برای خون‌خواهی اهل‌بیت پیامبر(ص) و انتقام از قاتلان آنها قیام کرده است.<ref>قرشی، حیاة الامام الحسین(ع)، ۱۴۱۳ق، ج۳، ص۴۵۳-۴۵۴.</ref> [[نجم‌الدین طبسی]] هم طلب رحمت امام باقر(ع) برای مختار را نوعی تأیید اقدامات او در قبال قتل قاتلان امام حسین(ع) دانسته است.<ref>[http://velaseddighah.com/fa/?p=2977#more-2977| پایگاه اطلاع‌رسانی شیخ نجم‌الدین طبسی].</ref> [[جعفر بن محمد بن نمای حلی|ابن‌نما حلی]] بر این عقیده است دعای خیر امام سجاد(ع) برای مختار دلیلی است بر اینکه او نزد امام سجاد(ع) از پاکان و خوبان به شمار می‌آمده است.<ref> مجلسی، بحار الانوار، ج۴۵، ص۳۴۶.</ref> | ||
| خط ۱۰۱: | خط ۱۰۱: | ||
[https://fa.abna24.com/special-issue/archive/1390/02/04/238185/story.html «داستان قیام مختار داستان مبهمی در تاریخ اسلام نیست»]</ref> | [https://fa.abna24.com/special-issue/archive/1390/02/04/238185/story.html «داستان قیام مختار داستان مبهمی در تاریخ اسلام نیست»]</ref> | ||
=== خودداری از قضاوت درباره مختار=== | ===خودداری از قضاوت درباره مختار=== | ||
گروهی از عالمان شیعه از اظهار قطعی نظر درباره مختار خودداری کرده‌اند؛ در کتاب [[جامع الرواة و ازاحة الاشتباهات عن الطرق و الاسناد (کتاب)|جامع الرواة]]، به [[میرزا محمد استرآبادی]] نسبت داده شده که نباید از مختار به بدی یاد کرد؛ با این حال، روایات وی را قابل اعتماد نمیداند و در مورد او توقف کرده است.<ref>اردبیلی، جامع الرواة، ۱۴۰۳ق، ج۲، ص۲۲۱.</ref> [[علامه مجلسی]] ایمان مختار را کامل ندانسته و اقدامات وی را بدون اجازه امامِ معصوم دانسته است. با وجود این، معتقد است به‌علت آنکه مختار کارهای نیک زیادی انجام داده است، [[عاقبت به‌خیری|عاقبت به‌خیر]] شده است. البته او نیز درباره مختار توقف کرده است.<ref>مجلسی، بحارالانوار، ج۴۵، ص۳۳۹.</ref>[[شعرانی]] در [[دمع السجوم]] بر این باور است که مختار از هوشمندان و شجاعان عرب است و ادعای وجود اخبار متناقض درباره او را نمی‌پذیرد و می‌گوید که حساب بندگان در قیامت با خداست، مختار هم مانند بیشتر مردم، کار نیک و زشت به هم آمیخته داشته است.<ref>شعرانی، ابوالحسن، دمع السجوم ترجمه نفس المهموم، ص۳۴۳و۳۷۳، نشر کتابفروشی اسلامیه،۱۳۷۴ق.</ref> | گروهی از عالمان شیعه از اظهار قطعی نظر درباره مختار خودداری کرده‌اند؛ در کتاب [[جامع الرواة و ازاحة الاشتباهات عن الطرق و الاسناد (کتاب)|جامع الرواة]]، به [[میرزا محمد استرآبادی]] نسبت داده شده که نباید از مختار به بدی یاد کرد؛ با این حال، روایات وی را قابل اعتماد نمیداند و در مورد او توقف کرده است.<ref>اردبیلی، جامع الرواة، ۱۴۰۳ق، ج۲، ص۲۲۱.</ref> [[علامه مجلسی]] ایمان مختار را کامل ندانسته و اقدامات وی را بدون اجازه امامِ معصوم دانسته است. با وجود این، معتقد است به‌علت آنکه مختار کارهای نیک زیادی انجام داده است، [[عاقبت به‌خیری|عاقبت به‌خیر]] شده است. البته او نیز درباره مختار توقف کرده است.<ref>مجلسی، بحارالانوار، ج۴۵، ص۳۳۹.</ref>[[شعرانی]] در [[دمع السجوم]] بر این باور است که مختار از هوشمندان و شجاعان عرب است و ادعای وجود اخبار متناقض درباره او را نمی‌پذیرد و می‌گوید که حساب بندگان در قیامت با خداست، مختار هم مانند بیشتر مردم، کار نیک و زشت به هم آمیخته داشته است.<ref>شعرانی، ابوالحسن، دمع السجوم ترجمه نفس المهموم، ص۳۴۳و۳۷۳، نشر کتابفروشی اسلامیه،۱۳۷۴ق.</ref> | ||
| خط ۱۳۰: | خط ۱۳۰: | ||
پرونده:ضریح جدید مختار.png|ضریح جدید قبر مختار | پرونده:ضریح جدید مختار.png|ضریح جدید قبر مختار | ||
پرونده:ضریح قدیم مختار.png|ضریح قدیم قبر مختار | پرونده:ضریح قدیم مختار.png|ضریح قدیم قبر مختار | ||
پرونده:مختار ثقفی.jpg | پرونده:مختار ثقفی.jpg|زیارت‌نامه نصب شده در آرامگاه مختار در کوفه | ||
</gallery> | </gallery> | ||
==جستارهای وابسته== | ==جستارهای وابسته== | ||
* [[دومه دختر وهب|دومه بنت وهب]] | *[[دومه دختر وهب|دومه بنت وهب]] | ||
* [[ابراهیم بن مالک اشتر]] | *[[ابراهیم بن مالک اشتر]] | ||
* [[ابوعبید ثقفی]] | *[[ابوعبید ثقفی]] | ||
*[[عبدالحسین تهرانی]] | *[[عبدالحسین تهرانی]] | ||
== پانویس == | ==پانویس== | ||
{{پانوشت}} | {{پانوشت}} | ||
| خط ۱۷۹: | خط ۱۷۹: | ||
{{پایان}} | {{پایان}} | ||
== پیوند به بیرون== | ==پیوند به بیرون== | ||
*«[https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/1087038 مختار ثقفی در گستره آثار رجالیان] | *«[https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/1087038 مختار ثقفی در گستره آثار رجالیان] | ||
* [http://www.masjed-alkufa.net/fa/4.htm پایگاه رسمی مسجد کوفه و مزارهای وابسته به آن] | *[http://www.masjed-alkufa.net/fa/4.htm پایگاه رسمی مسجد کوفه و مزارهای وابسته به آن] | ||
{{قیام مختار}} | {{قیام مختار}} | ||