زید بن رقاد جنبی
| مشخصات فردی | |
|---|---|
| نام کامل | زید بن رقاد جنبی |
| نسب/قبیله | قبیله جنب |
| درگذشت | قیام مختار |
| نحوه درگذشت | به دستور مختار تیرباران شد و جسد نیمه‌جانش را سوزاندند. |
| نقش در واقعه کربلا | |
| اقدامات | نقش داشتن در شهادت عباس بن علی(ع) و سوید بن عمرو بن ابی مطاع و عبدالله بن مسلم(بنا به گفتۀ برخی منابع) |
| نقش‌های برجسته | از تیراندازان لشکر عمر بن سعد |
زَید بن رُقاد (ورقاء) جُنَّبی (جَنِبی)، از تیراندازان لشکر عمر بن سعد در واقعه کربلا بود که در شهادت عباس بن علی(ع) و سوید بن عمرو بن ابی مطاع نقش داشت. برخی منابع او را قاتل عبدالله بن مسلم معرفی کرده‌اند. او در قیام مختار کشته شد.
واقعه عاشورا
زید بن رقاد از قبیله جنب بود.[۱] در برخی منابع از او به زید بن ورقاء حنفی[۲]، زید بن ورقاء جهنی،[۳] زید بن رقاد حینی،[۴] یزید بن ورقاء[۵] و یزید بن رقاد جهنی[۶] نیز یاد شده است.
روز عاشورا در لشکر عمر بن سعد بود و در شهادت عباس بن علی(ع)[۷] و سوید بن عمرو بن ابی مطاع (آخرین شهید روز عاشورا)[۸] نقش داشت. در زیارت ناحیه مقدسه، زید بن رقاد و حَکیم بن طُفَیْل به عنوان قاتلان حضرت عباس(ع) لعن شده‌اند.[۹]
برخی منابع او را قاتل عبدالله بن مسلم نیز معرفی کرده‌اند.[۱۰] در برخی منابع، اسید بن مالک حضرمی[۱۱] و عمرو بن صبیح صیداوی قاتل عبدالله بن مسلم معرفی شده‌اند.[۱۲] بلاذری از عمرو بن صبیح نقل کرده است، که او با تیری دست عبدالله بن مسلم را به پیشانی‌اش دوخت و سپس زید بن رقاد قلب او را شکافت.[۱۳] او در جای دیگری گفته است که پس از اصابت تیر عمرو به پیشانی عبدالله، عده‌ای او را کشتند.[۱۴] شیخ مفید نیز گفته است که عمرو، با تیری دست عبدالله را به پیشانی‌اش دوخت و شخص دیگری با فرو کردن نیزه در قلبش او را به شهادت رساند.[۱۵]
سرانجام
مختار پس از قیام خود، عبدالله بن کامل را به سوی زید بن رقاد فرستاد. وقتی که محاصره شد ابن کامل دستور داد تا او را با شمشیر و نیزه نزنند بلکه با تیر بزنند و سنگبارانش کنند.[۱۶] هنوز که رمقی در بدن داشت او را سوزاندند.[۱۷]
پانویس
- ↑ طبری، تاریخ الامم و الملوک، ج۶، ص۶۴.
- ↑ مفید، الارشاد، ج۲، ص۱۱۰؛ مجلسی، بحارالانوار، ج۴۵، ص۵۰.
- ↑ ابن شهر آشوب، مناقب، ص۱۰۸.
- ↑ بلاذری، انساب‌الاشراف، ج۶، ص۴۵۰.
- ↑ ابن‌کثیر، البدایه و النهایه، ج۸، ص۲۷۲.
- ↑ خوارزمی، مقتل الحسین، ج۲، ۲۶۹.
- ↑ طبری، تاریخ الامم و الملوک، ج۵، ص۴۶۸؛ ابن‌سعد، الطبقات، ج۵، ص۴۷۵؛ ابن‌اثیر، الکامل، ج۴، ص۹۲؛ اصفهانی، مقاتل‌الطالبیین، ص۹۰؛ مفید، الارشاد، ج۲، ص۱۱۰؛ ابن شهر آشوب، مناقب، ص۱۰۸.
- ↑ بلاذری، انساب‌الاشراف، ج۳، ص۲۰۴؛ طبری، تاریخ الامم و الملوک، ج۵، ص۴۵۳.
- ↑ ابن مشهدی، المزار، ۱۴۱۹ق، ص۴۸۹.
- ↑ بلاذری، انساب‌الاشراف، ج۶، ص۴۰۸؛ طبری، تاریخ الامم و الملوک، ج۶، ص۶۴؛ ابن‌اثیر، الکامل، ج۴، ص۲۴۳؛ ابن‌کثیر، البدایه و النهایه، ج۸، ص۲۷۲؛ خوارزمی، مقتل الحسین، ج۲، ۲۶۹.
- ↑ طبری، تاریخ الامم و الملوک، ج۵، ص۴۶۹.
- ↑ طبری، تاریخ الامم و الملوک، ج۵، ص۴۴۷؛ ابن‌اثیر، الکامل، ج۴، ص۷۴.
- ↑ بلاذری، انساب‌الاشراف، ج۶، ص۴۰۸.
- ↑ بلاذری، انساب‌الاشراف، ج۳، ص۲۰۰؛ طبری، تاریخ الامم و الملوک، ج۵، ص۴۴۷.
- ↑ مفید، الارشاد، ج۲، ص۱۰۷.
- ↑ طبری، تاریخ، ج۶، ص۶۴.
- ↑ طبری، تاریخ الامم و الملوک، ج۶، ص۶۵؛ ابن‌اثیر، الکامل، ج۴، ص۲۴۳؛ ابن‌نما، ذوب‌النضار، ص۱۲۰؛ مجلسی، بحارالانوار، ج۴۵، ص۳۷۴.
منابع
- ابن‌اثیر، علی بن محمد، الکامل فی التاریخ، بیروت، دارصادر، ۱۳۸۵ق/۱۹۶۵م.
- ابن‌شهرآشوب، مناقب آل ابی طالب، قم، مؤسسه انتشارات علامه، ۱۳۷۹ق.
- ابن‌کثیر دمشقی، اسماعیل بن عمر، البدایة و النهایة، بیروت، دارالفکر، ۱۴۰۷ق/۱۹۸۶م.
- ابن‌مشهدی، محمد بن جعفر، المزار الکبیر، تحقیق جواد قیومی اصفهانی، قم، دفتر انتشارات اسلامی، چاپ اول، ۱۴۱۹ق.
- ابن‌نما حلی، جعفر بن محمد، ذوب النضار فی شرح الثار، قم، مؤسسه النشر الاسلامی، ۱۴۱۶ق.
- ابوالفرج اصفهانی، علی بن حسین، مقاتل الطالبیین، تحقیق سیداحمد صقر، بیروت، دارالمعرفه، بی‌تا.
- بلاذری، احمد بن یحیی، جمل من انساب‌الأشراف، تحقیق سهیل زکار و ریاض زرکلی، بیروت، دارالفکر، ۱۴۱۷ق/۱۹۹۶م.
- خوارزمی، موفق بن احمد، مقتل الحسین علیه‌السلام، قم، انوار الهدی، ۱۴۲۳ق.
- طبری، محمد بن جریر، تاریخ الأمم و الملوک، تحقیق: محمدأبوالفضل ابراهیم، بیروت، دارالتراث، ۱۳۸۷ق/۱۹۶۷م.
- مجلسی، محمدباقر، بحارالأنوار، بیروت، مؤسسة الوفاء، ۱۴۰۴ق.
- مفید، محمد بن محمد، الإرشاد فی معرفة حجج الله على العباد، قم، کنگره جهانی شیخ مفید، چاپ اول، ۱۴۱۳ق.