مودت اهل‌بیت(ع)
 | این مقاله هماکنون در دست ویرایش است.
این برچسب در تاریخ ۲۵ اسفند ۱۴۰۱ توسط کاربر:Alikhani برای جلوگیری از تعارض ویرایشی اینجا گذاشته شده است. اگر بیش از پنج روز از آخرین ویرایش مقاله میگذرد میتوانید برچسب را بردارید. در غیر این صورت، شکیبایی کرده و تغییری در مقاله ایجاد نکنید. |
مَوَدَّتِ اهل‌بیت(ع) اصطلاحی برگرفته از آیه ۲۳ سوری شوری، به معنای دوست داشتن اهل‌بیت پیامبر(ص) است که بر اساس این آیه مودت اهل‌بیت به عنوان اجر رسالت پیامبر معرفی شده است.[۱] مودّت را محبّت[۲] و تولّی[۳] یا مرتبه بالاتری از محبت[۴] و شاخه‌ای از محبت به خدا دانسته‌اند.[۵] در زیارت جامعه کبیره دوست‌داشتن اهل بیت، همان دوست‌داشتن خدا[۶] و در احادیثی که شیعه و سنی از پیامبر نقل کرده‌اند، محبت اهل بیت، اساس اسلام دانسته شده است.[۷] به گفته محمدتقی مصباح یزدی از عالمان قرن ۱۴ش محبت اهل بیت به دلیل رابطه خویشاوندی آنان با پیامبر لازم نشده است، بلکه محبت آنها به این دلیل لازم است که آنها در اوج بندگی خدا قرار دارند.[۸]
برخی محققان مودت را از حقوق اهل‌بیت بر مسلمانان[۹]، از عقاید مشترک مسلمانان[۱۰] و عامل مناسبی برای وحدت مسلمان‌ها بیان کرده‌اند.[۱۱] به گفته سید محمد تیجانی اسلام‌پژوه و مستبصر اهل تونس، مسلمان‌ها بر واجب بودن مودت اهل‌بیت اتفاق نظر دارند.[۱۲] شمس‌الدین ذهبی از عالمان اهل‌سنت نیز هر گونه شک و شبهه‌ای را در واجب بودن این مودت مردود دانسته است.[۱۳] فخر رازی از مفسران اهل‌سنت با این استدلال که پیامبر(ص)، علی، فاطمه، حسن و حسین را دوست می‌داشت و پیروی کردن از پیامبر بر همه امت اسلامی واجب است، محبت اهل‌بیت را واجب می‌داند.[۱۴] علامه حلی فقیه و متکلم شیعه در قرن هشتم، با این استدلال که «مخالفت کردن با امام علی(ع)، با مودت داشتن به او منافات دارد در حالی که مودت امام علی(ع) واجب و مودت خلفای دیگری واجب نبوده است»، بر امامت امام علی(ع) و حقانیت مذهب شیعه استدلال کرده است.[۱۵]
قُل لَّا أَسْأَلُکُمْ عَلَیهِ أَجْرًا إِلَّا الْمَوَدَّةَ فِی الْقُرْبَی وَمَن یقْتَرِفْ حَسَنَةً نَّزِدْ لَهُ فِیهَا حُسْنًا إِنَّ اللَّهَ غَفُورٌ شَکُورٌ (ترجمه: بگو به ازای آن [رسالت] پاداشی از شما خواستار نیستم مگر دوستی درباره خویشاوندان و هر کس نیکی به جای آورد [و طاعتی اندوزد] برای او در ثواب آن خواهیم افزود قطعا خدا آمرزنده و قدرشناس است.)[ شوری–۲۳]
علامه طباطبایی نویسنده تفسیر المیزان معتقد است فلسفه واجب شدن مودت اهل‌بیت، مرجعیت علمی آنان بوده است تا مسلمان‌ها به جهت محبت‌شان به اهل‌بیت، در مسائل علمی به آنها مراجعه کنند؛ به همین دلیل او مودت اهل‌بیت را ضامن بقای دین معرفی می‌کند.[۱۶] آیت‌الله خامنه‌ای رهبر جمهوری اسلامی ایران، این مودت را پشتوانه‌ای برای اطاعت از اهل‌بیت دانسته، معتقد است با ابراز مودت، اعتقاد افراد به ولایت اهل‌بیت حفظ می‌شود.[۱۷] همچنین علی ربانی گلپایگانی، از اساتید علم کلام در حوزه علمیه قم بر این باور است که فلسفه واجب شدن این مودت، اطاعت از اهل‌بیت است و مودت حقیقی تنها با تبعیت از آنان حاصل می‌شود.[۱۸] به گفته جواد محدثی از نویسندگان حوزه علمیه قم، به هر اندازه‌ای که محبت بیشتر باشد، پیروی از آنها هم بیشتر خواهد شد.[۱۹]
آثار
بر اساس روایتی از پیامبر(ص) منفعت دوست‌داشتن او و اهل بیت در هفت جا آشکار می‌شود: ۱. هنگام مرگ ۲. در قبر ۳. وقت قیامت ۴. هنگام گرفتن نامه اعمال ۵. وقت محاسبه اعمال ۶. کنار میزان ۷. در عبور از پُل صراط.[۲۰] بر اساس روایتی دیگری که اهل سنت نقل کرده‌اند، کسی که با دوستی اهل‌بیت بمیرد، همانند شهید، آمرزیده‌شده و با ایمان کامل می‌میرد و در هنگام مرگ بهشت به او بشارت داده شده، در قبرش دو در به سوی بهشت باز می‌شود و خداوند فرشتگان را زائران قبر او قرار می‌دهد.[۲۱] پژوهشگران، مودت اهل‌بیت را عاملی برای حرکت به سوی کمال مطلق[۲۲] عاملی برای پیوند قلبی محبّان اهل‌بیت(ع) به یکدیگر[۲۳] و مایه نظام و یکپارچگی دین دانسته‌اند.[۲۴] بر اساس حدیثی از امام علی(ع) که ابونعیم اصفهانی و عبیدالله حسکانی (از عالمان اهل‌سنت در قرن ۵ هجری) نقل کرده‌اند تنها مؤمنان مودت اهل‌بیت را مراعات می‌کنند.[۲۵] آثار دیگری که برای دوست‌داشتن اهل بیت ذکر شده، چنین است:
- دست‌یابی به شفاعت؛ در حدیث نبوی آمده است هر فردی که مودت اهل‌بیت را داشته باشد، با شفاعت آنها وارد بهشت می‌شود.[۲۶]
- محشور شدن با اهل‌بیت؛ بر اساس روایتی از پیامبر، محبّان اهل‌بیت، در قیامت همراه آنان محشور می‌شوند.[۲۷]
- قبولی اعمال؛ در روایتی که ابوحمزه ثمالی از امام علی(ع) نقل کرده انسان‌ها در قیامت با داشتن محبت اهل بیت، اعمال دیگرشان هم قبول می‌شود، اما در صورت نداشتن این محبت، اعمال دیگر پذیرفته نیست.[۲۸]
- پاک‌شدن قلب؛ بر اساس روایتی از امام باقر(ع) خداوند قلب دوست‌داران اهل‌بیت را پاک می‌کند.[۲۹]
- باقیات صالحات؛ در روایتی از امام صادق(ع) نیز مودت اهل‌بیت از باقیات صالحات معرفی شده است.[۳۰]
- ثبات قدم بر پُل صراط؛ بر اساس روایتی از کتاب جعفریات، هر فردی که محبت بیشتری به اهل‌بیت داشته باشد، بر پُل صراط ثابت‌قدم‌تر است.[۳۱]
- جاری شدن حکمت بر زبان؛ در حدیثی از امام صادق آمده است کسی که محبت اهل بیت را در قلب خود ثابت کند، حکمت بر زبانش جاری می‌شود.[۳۲]
- آمرزش گناهان؛ بر اساس روایتی از پیامبر با محبت اهل‌بیت، گناهان بخشیده می‌شود.[۳۳] ابن‌حجر هیتمی از عالمان اهل‌سنت در قرن دهم، با نقل حدیث باب حِطّة معتقد است همانطور که خداوند داخل‌شدن بنی‌اسرائیل از باب حِطّه را سبب آمرزش آنان قرار داد، در امت اسلامی هم مودّت اهل‌بیت را سبب آمرزش آنان قرار داده است.[۳۴]
جستارهای وابسته
پانویس
- ↑ بشوی، حقوق اهل‌بیت(ع) در تفاسیر اهل‌سنت، ۱۴۳۴ق، ص۱۰۳.
- ↑ فخلعی، آشنایی با پیشینه، مبانی و دیدگاه‌های مذهب شیعه، ۱۳۸۷ش، ص۱۱۸
- ↑ فخلعی، آشنایی با پیشینه، مبانی و دیدگاه‌های مذهب شیعه، ۱۳۸۷ش، ص۱۲۳.
- ↑ طباطبایی، المیزان، ۱۴۱۷ق، ج۱۶، ص۱۶۶؛ جوادی آملی، تسنیم، ۱۳۸۹ق، ج۶، ص۵۰-۵۱.
- ↑ امینی و دیگران، «هم‌سنجی ارزش اخلاقی اتحاد و الفت با مودت ذی‌القربی و تأثیر آن در رشد معنوی انسان از دیدگاه قرآن و حدیث»، ص۱۱.
- ↑ شیخ صدوق، من لا یحضره الفقیه، ۱۴۱۳ق، ج۲، ص۶۱۳.
- ↑ کلینی، کافی، ۱۴۰۷ق، ج۲، ص۴۶؛ شیخ صدوق، من لا یحضره الفقیه، ۱۴۱۳ق، ج۴، ص۳۶۴؛ ابن‌عساکر، تاریخ دمشق، ۱۴۱۵ق، ج۴۳، ص۲۴۱.
- ↑ مصباح یزدی، پندهای امام صادق(ع) به ره‌جویان صادق، ۱۳۹۱ش، ص۳۰۹.
- ↑ بشوی، حقوق اهل‌بیت(ع) در تفاسیر اهل‌سنت، ۱۴۳۴ق، ص۱۰۳.
- ↑ فخلعی، آشنایی با پیشینه، مبانی و دیدگاه‌های مذهب شیعه، ۱۳۸۷ش، ص۱۱۹
- ↑ تسخیری، وحدت اسلامی بر پایه مرجعیت علمی اهل‌بیت(ع)، ۱۳۸۸ش، ص۹۲.
- ↑ تیجانی، فاسئلوا اهل الذکر، ۱۴۲۷ق، ص۲۳۷.
- ↑ ذهبی، المنتقی من منهاج الاعتدال، ۱۴۱۳ق، ص۴۵۱-۴۵۲.
- ↑ فخر رازی، التفسیر الکبیر، ۱۴۲۰ق، ج۲۷، ص۵۹۵.
- ↑ علامه حلی، منهاج الکرامة، ۱۳۷۹ش، ص۱۲۲.
- ↑ طباطبایی، المیزان، ۱۴۱۷ق، ج۱۸، ص۴۶-۴۷.
- ↑ خامنه‌ای، «بیانات در دیدار با جمعی از طلاب و روحانیون»، در سایت دفتر حفظ و نشر آثار آیت الله العظمی خامنه‌ای.
- ↑ ربانی گلپایگانی، «درس امامت»، در سایت مدرسه فقاهت.
- ↑ محدثی، «راه‌های ایجاد محبت اهل‌بیت در نوجوانان و جوانان»، ص۱۱.
- ↑ شیخ صدوق، خصال، ۱۳۶۲ش، ج۲، ص۳۶۰.
- ↑ ثعلبی، الکشف و البیان، ۱۴۲۲ق، ج۸، ص۳۱۴.
- ↑ هاشمی و دیگران، «کارکردهای تربیتی مودت اهل‌بیت(ع)»، ص۲۲.
- ↑ هاشمی، «کارکردهای تربیتی مودت اهل‌بیت(ع)»، ص۲۳.
- ↑ امینی و دیگران، «هم‌سنجی ارزش اخلاقی اتحاد و الفت با مودت ذی‌القربی و تأثیر آن در رشد معنوی انسان از دیدگاه قرآن و حدیث»، ص۲۰.
- ↑ اصبهانی، تاریخ اصبهان، ۱۴۱۰ق، ج۲، ص۱۳۴؛ حسکانی، شواهد التنزیل، ۱۴۱۱ق، ج۲، ص۲۰۵.
- ↑ برقی، المحاسن، ۱۳۷۱ش، ج۱، ص۶۱.
- ↑ خزاز رازی، کفایة الاثر، ۱۴۰۱ق، ص۳۰۰.
- ↑ صفار، بصائر الدرجات، ۱۴۰۴ق، ص۳۶۴.
- ↑ قمی، تفسیر قمی، ۱۴۰۴ق، ج۲، ص۳۷۲.
- ↑ شیخ مفید، الاختصاص، ۱۴۱۳ق، ص۸۶.
- ↑ ابن‌اشعث، اشعثیات، مکتبة النینوی، ص۱۸۲.
- ↑ برقی، محاسن، ۱۳۷۱ش، ج۱، ص۶۱.
- ↑ طوسی، امالی، ۱۴۱۴ق، ص۱۶۴.
- ↑ هیتمی، الصواعق المحرقه، ۱۴۱۷ق، ج۲، ص۴۴۷.
منابع
- اصبهانی، ابونعیم، تاریخ اصبهان، بیروت، دار الکتب العلمیة، ۱۴۱۰ق.
- امینی، صدیقه، و دیگران، «هم‌سنجی ارزش اخلاقی اتحاد و الفت با مودت ذی‌القربی و تأثیر آن در رشد معنوی انسان از دیدگاه قرآن و حدیث»، در مجله مطالعات فرهنگی و اجتماعی حوزه، شماره ۱۱، بهار و تابستان ۱۴۰۱ش.
برقی، احمد بن محمد، المحاسن، قم، دار الکتب الاسلامیة، ۱۳۷۱ش.
- بشوی، محمدیعقوب، حقوق اهل‌بیت(ع) در تفاسیر اهل‌سنت، قم، مرکز بین‌المللی ترجمه و نشر المصطفی، ۱۴۳۴ق.
- تسخیری، محمدعلی، وحدت اسلامی بر پایه مرجعیت علمی اهل‌بیت(ع)، ترجمه جلال میرآقایی، تهران، مجمع جهانی تقریب مذاهب اسلامی، ۱۳۸۸ش.
- تیجانی، محمد، فاسئلوا اهل الذکر، قم، مؤسسه آل‌البیت(ع)، ۱۴۲۷ق.
- جوادی آملی، عبدالله، تسنیم، قم، اسراء، ۱۳۸۹ق.
- حسکانی، عبیدالله بن احمد، شواهد التنزیل، تهران، سازمان چاپ و انتشارات وزارت ارشاد اسلامی، ۱۴۱۱ق.
- خامنه‌ای، سید علی، «بیانات در دیدار با جمعی از طلاب و روحانیون»، در سایت دفتر حفظ و نشر آثار آیت الله العظمی خامنه‌ای، تاریخ درج: ۲۲ آذر ۱۳۸۸ش، تاریخ بازدید: ۶ اسفند ۱۴۰۱ش.
- ذهبی، شمس‌الدین، المنتقی من منهاج الاعتدال، ریاض، الرئاسة العامة لادارات البحوث العلمیة و الافتاء و الدعوة و الارشاد، ۱۴۱۳ق.
- ربانی گلپایگانی، علی، «درس امامت»، در سایت مدرسه فقاهت، تاریخ درج: ۲ اردیبهشت ۱۳۹۵ش، تاریخ بازدید: ۶ اسفند ۱۴۰۱ش.
- شیخ مفید، محمد بن نعمان، الاختصاص، قم، کنگره جهانی هزاره شیخ مفید، ۱۴۱۳ق.
- طباطبایی، محمدحسین، المیزان فی تفسیر القرآن، قم، دفتر انتشارات اسلامی، ۱۴۱۷ق.
- علامه حلی، حسن بن یوسف، منهاج الکرامة، مشهد، تاسوعاء، ۱۳۷۹ش.
- فخر رازی، محمد بن عمر، التفسیر الکبیر، بیروت، دار احیاء التراث العربی، ۱۴۲۰ق.
- فخلعی، محمدتقی، آشنایی با پیشینه، مبانی و دیدگاه‌های مذهب شیعه، تهران، نشر مشعر، ۱۳۸۷ش.
- هاشمی فاطمه، و دیگران، «کارکردهای تربیتی مودت اهل‌بیت(ع)»، در مجله تربیت اسلامی، شماره ۳۷، پاییز ۱۴۰۰ش.
- هیتمی، ابن‌حجر، الصواعق المحرقه علی اهل الرفض و الضلال و الزندقة، بیروت، مؤسسة الرسالة، ۱۴۱۷ق.
فضائل اهل البیت علیهم‌السلام | ||
|---|---|---|
| قرآن | سوره انسان • سوره کوثر • آیه اهل الذکر • آیه اولی‌الامر • آیه تطهیر • آیه مباهله • آیه مودت • آیه صادقین • آیه اطعام • آیه نور • آیه بیوت • آیه حکومت مستضعفین |  |
| روایات | ||
| وقایع | ||
| کتاب‌ها | مناقب • الثاقب فی المناقب • خصائص الأئمة • الیقین • نوادر المعجزات • اثبات الهداة • تأویل الآیات الظاهرة • الرسالة العلویة • الدر النظیم • عیون المعجزات • فضائل الخمسة • الکلمة الغراء • المناقب و المثالب • ریاض الابرار • فضائل اهل بیت • الهدایة الکبری • مدینة المعاجز • الخرائج و الجرائح • تنزیه الانبیاء • نور الابصار • نظم درر السمطین • فرائد السمطین • تذکرة الخواص • جواهر العقدین • الانوار الباهرة • مناقب آل محمد • مطالب السؤول • اتحاف السائل • المعیار و الموازنة • احیاء المیت • معارج الوصول • نخب المناقب | |
| مرتبط | ||