سوره فلق: تفاوت میان نسخه‌ها
imported>Salvand جز ←محتوا: لینک کلمات |
imported>Salvand ←لید: لینک کلمات |
||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
{{سوره||نام = فلق |کتابت = ۱۱۳|جزء = ۳۰|آیه = ۵|مکی/مدنی = مکی|شماره نزول = ۲۰|بعدی = [[سوره ناس|ناس]] |قبلی = [[سوره اخلاص|اخلاص]] |کلمه = ۲۳|حرف = ۷۳|تصویر=سوره فلق.jpg}} | {{سوره||نام = فلق |کتابت = ۱۱۳|جزء = ۳۰|آیه = ۵|مکی/مدنی = مکی|شماره نزول = ۲۰|بعدی = [[سوره ناس|ناس]] |قبلی = [[سوره اخلاص|اخلاص]] |کلمه = ۲۳|حرف = ۷۳|تصویر=سوره فلق.jpg}} | ||
'''سوره فلق''' صد و سیزدهمین [[سوره]] و از [[سوره‌های مکی]] [[قرآن]] که در جزء سی‌ام جای گرفته است. سوره فلق | '''سوره فلق''' صد و سیزدهمین [[سوره]] و از [[سوره‌های مکی]] [[قرآن]] که در [[جزء (قرآن)|جزء]] سی‌ام جای گرفته است. سوره فلق جزو [[چهار قل|چهارقل]] است. [[خدا|خداوند]] در این سوره به [[حضرت محمد صلی الله علیه و آله|پیامبر(ص)]] دستور می‌دهد از هر شرّی به خدا پناه ببرد، مخصوصاً از شر تاریکی شب، زنان افسونگر و شر [[حسد|حسودان]]. برخی از مفسران [[اهل سنت و جماعت|اهل سنت]] گویند این سوره هنگامی [[نزول قرآن|نازل]] شد که مردی [[یهود|یهودی]]، پیامبر(ص) را سحر کرد و پیامبر به سبب آن بیمار شد. پس از آمدن [[جبرئیل]] و نزول سوره فلق و [[سوره ناس|ناس]]، آیاتی از آن بر پیامبر(ص) خوانده شد و او از بستر بیماری برخاست. برخی از عالمان [[شیعه]] به این سخن اشکال کرده‌اند و گفته‌اند سحر و جادو بر پیامبر(ص) اثر نمی‌کند. | ||
سوره فلق و ناس را مُعَوَّذتین گویند؛ چراکه برای تعویذ خوانده می‌شوند. در فضیلت تلاوت سوره فلق، از جمله نقل شده است هر کس دو سوره ناس و فلق را بخواند، مانند آن است که همه کتاب‌های پیامبران الهی را قرائت کرده است. همچنین نقل شده است پيامبر(ص) دو سوره فلق و ناس را محبوب‌ترينِ سوره‌ها نزد خداوند می‌دانست. | سوره فلق و ناس را مُعَوَّذتین گویند؛ چراکه برای [[تعویذ]] خوانده می‌شوند. در فضیلت [[تلاوت]] سوره فلق، از جمله نقل شده است هر کس دو سوره ناس و فلق را بخواند، مانند آن است که همه کتاب‌های [[پیامبران]] الهی را قرائت کرده است. همچنین نقل شده است پيامبر(ص) دو سوره فلق و ناس را محبوب‌ترينِ [[فهرست ترتیبی سوره‌های قرآن|سوره‌ها]] نزد خداوند می‌دانست. | ||
==معرفی== | ==معرفی== | ||
نسخهٔ ۱۶ نوامبر ۲۰۱۷، ساعت ۱۱:۱۵
 | |
| شماره سوره | ۱۱۳ |
|---|---|
| جزء | ۳۰ |
| نزول | |
| ترتیب نزول | ۲۰ |
| مکی/مدنی | مکی |
| اطلاعات آماری | |
| تعداد آیات | ۵ |
| تعداد کلمات | ۲۳ |
| تعداد حروف | ۷۳ |
سوره فلق صد و سیزدهمین سوره و از سوره‌های مکی قرآن که در جزء سی‌ام جای گرفته است. سوره فلق جزو چهارقل است. خداوند در این سوره به پیامبر(ص) دستور می‌دهد از هر شرّی به خدا پناه ببرد، مخصوصاً از شر تاریکی شب، زنان افسونگر و شر حسودان. برخی از مفسران اهل سنت گویند این سوره هنگامی نازل شد که مردی یهودی، پیامبر(ص) را سحر کرد و پیامبر به سبب آن بیمار شد. پس از آمدن جبرئیل و نزول سوره فلق و ناس، آیاتی از آن بر پیامبر(ص) خوانده شد و او از بستر بیماری برخاست. برخی از عالمان شیعه به این سخن اشکال کرده‌اند و گفته‌اند سحر و جادو بر پیامبر(ص) اثر نمی‌کند.
سوره فلق و ناس را مُعَوَّذتین گویند؛ چراکه برای تعویذ خوانده می‌شوند. در فضیلت تلاوت سوره فلق، از جمله نقل شده است هر کس دو سوره ناس و فلق را بخواند، مانند آن است که همه کتاب‌های پیامبران الهی را قرائت کرده است. همچنین نقل شده است پيامبر(ص) دو سوره فلق و ناس را محبوب‌ترينِ سوره‌ها نزد خداوند می‌دانست.
معرفی
- نامگذاری
این سوره را فَلَق نامیده‌اند که از آیه اول آن گرفته شده است.[۱] فلق به معنای صبح و سپیده‌دم است.[۲] نام دیگر این سوره، «مُعَوِّذَة» (پناه بردن) است که از واژه «عوذ» در آیه اول گرفته شده است.[۳] سوره فلق و سوره ناس را مُعَوَّذَتین گویند. این دو سوره را به دلیل اینکه آنها را در مواقع احساس خطر می‌خوانند، مُشَقشَقَتَین نیز گفته‌اند.[۴]
- محل و ترتیب نزول
سوره فلق جزو سوره‌های مکی و در ترتیب نزول، بیستمین سوره‌ای است که بر پیامبر(ص) نازل شده است. این سوره در چینش کنونی مُصحَف، صد و سیزدهمین سوره است[۵] و در جزء سی‌ام قرآن جای دارد.
- تعداد آیات و دیگر ویژگی‌ها
سوره فلق ۵ آیه، ۲۳ کلمه و ۷۳ حرف دارد. این سوره به لحاظ حجمی جزو سوره‌های مُفصَّلات است. سوره فلق جزو چهار قل است، یعنی چهار سوره‌ای که با «قُل» آغاز می‌شوند.[۶]
محتوا
خداوند در سوره فلق به پیامبر(ص) دستور می‌دهد که از هر شرّی به خدا پناه ببرد، مخصوصاً از شر تاریکی شب، شر زنان افسونگر و شر حسودان. بنابر تفسیر المیزان مراد از «النَّفَّاثَاتِ فِي الْعُقَدِ» فقط زنان ساحر نیستند بلکه هر شخصی است که سحر و جادو انجام می‌دهد.[۷] به گفته تفسیر نمونه، سوره فلق به پیامبر و مسلمانان تعلیم می‌دهد در برابر هر شری به خدا پناه ببرند و خود را به او بسپارند.[۸]
شأن نزول
درباره شأن نزول این سوره، روایتی در منابع اهل سنت نقل شده است که عالمان شیعه آن را نپذیرفته‌اند.[۱۰] در کتاب «الدر المَنثور» از کتاب‌های تفسیری اهل سنت آمده است مردى يهودى، پیامبر(ص) را سِحر كرد. جبرئیل نزد پيامبر(ص) آمد و مُعَوَّذتین (سوره فلق و ناس) را آورد و گفت مردى يهودى تو را سحر كرده و سحر او در فلان چاه است. پیامبر(ص) علی بن ابی‌طالب را فرستاد تا سِحر را بياورد؛ سپس دستور داد گره‌هاى آن را باز کند و براى هر گره، یک آيه از مُعَوَّذتين را بخواند. چون گره‌ها باز و اين دو سوره تمام شد، پيامبر اسلام(ص) سلامتى خود را باز يافت.[۱۱]
علامه طباطبایی در تفسیر المیزان می‌نویسد دلیلی وجود ندارد که پيامبر(ص) از نظر جسمی در برابر سِحر و جادو مقاوم باشد و جادو نتواند در بدن او مریضی ایجاد کند؛ بلکه آیات قرآن بر این دلالت دارند که دل و جان، و عقل و انديشه پيامبر(ص) از سحر و نفوذ شياطين در امان است.[۱۲]
نظر مفسران درباره سحر و جادو
سید رضی (درگذشته ۴۰۶ق) در تفسیر آیه چهارم سوره فلق (و از شرّ دمندگان افسون در گره‌ها) می‌نویسد: این [آیه] استعاره[۱۳] است و مراد از آن پناه بردن به خدا از شر زنانی است که تصمیم‌های راسخانه مردان را [که از شدت استواری به گره تشبیه شده است] با مکرشان از بین می‌برند و توان آنان را با نیرنگشان سست می‌کنند.[۱۴] برخی از مفسران اهل سنت[۱۵] نیز سحر و چشم زخم را نپذیرفته‌اند.[۱۶] در عین حال علامه طباطبایی می‌نویسد این آیه و آیه ۱۰۲ سوره بقره نشان می‌دهند قرآن واقعیت‌داشتن سحر و جادو را تصدیق کرده است.[۱۷]
فضیلت و خواص
از پیامبر(ص) نقل شده است هر کس دو سوره ناس و فلق را بخواند، مانند آن است که همه کتاب‌های پیامبران الهی را قرائت کرده است.[۱۸] از امام باقر(ع) نیز نقل شده است هر كسی در سه ركعت نماز شب (شَفع و وَتْر) سوره‌های مُعَوَّذَتین (ناس و فلق) و اخلاص را بخواند، به او خطاب شود كه ای بنده خدا مژده باد بر تو كه خداوند نماز وتر تو را قبول كرد.[۱۹] همچنین نقل شده است پيامبر(ص) دو سوره فلق و ناس را محبوب‌ترينِ سوره‌ها نزد خداوند می‌دانست.[۲۰] در نقلی دیگر از پیامبر(ص) آمده است هر کس سوره‌های توحید و ناس و فلق را هر شب ده مرتبه بخواند، مانند این است که تمام قرآن را قرائت کرده و از گناهانش خارج می‌شود، مانند روزی که از مادر متولد شده و اگر در آن روز یا شب بمیرد، به مرگ شهادت مرده است.[۲۱] در مورد خواص سوره فلق نقل شده است پیامبر(ص) با خواندن مُعَوَّذَتین، امام حسن و حسین (ع) را تعویذ می‌کرده است.[۲۲]
متن و ترجمه
سوره فلق
| بِسْمِ اللَّـهِ الرَّ‌حْمَـٰنِ الرَّ‌حِيمِ | به نام خداوند رحمتگر مهربان |
|---|---|
| قُلْ أَعُوذُ بِرَ‌بِّ الْفَلَقِ ﴿١﴾ مِن شَرِّ مَا خَلَقَ ﴿٢﴾ وَمِن شَرِّ غَاسِقٍ إِذَا وَقَبَ ﴿٣﴾ وَمِن شَرِّ النَّفَّاثَاتِ فِي الْعُقَدِ ﴿٤﴾ وَمِن شَرِّ حَاسِدٍ إِذَا حَسَدَ ﴿٥﴾ | بگو: «پناه مى‌برم به پروردگار سپيده دم، (۱) از شرّ آنچه آفريده، (۲) و از شرّ تاريكى چون فراگيرد، (۳) و از شرّ دمندگان افسون در گره‌ها، (۴) و از شرّ [هر] حسود، آنگاه كه حسد ورزد.» (۵) |
| سوره پیشین: سوره اخلاص |
سوره فلق سوره‌های مکی • سوره‌های مدنی |
سوره پسین: سوره ناس |
|
١.فاتحه ٢.بقره ٣.آل‌عمران ٤.نساء ٥.مائده ٦.انعام ٧.اعراف ٨.انفال ٩.توبه ١٠.یونس ١١.هود ١٢.یوسف ١٣.رعد ١٤.ابراهیم ١٥.حجر ١٦.نحل ١٧.اسراء ١٨.کهف ١٩.مریم ٢٠.طه ٢١.انبیاء ٢٢.حج ٢٣.مؤمنون ٢٤.نور ٢٥.فرقان ٢٦.شعراء ٢٧.نمل ٢٨.قصص ٢٩.عنکبوت ٣٠.روم ٣١.لقمان ٣٢.سجده ٣٣.احزاب ٣٤.سبأ ٣٥.فاطر ٣٦.یس ٣٧.صافات ٣٨.ص ٣٩.زمر ٤٠.غافر ٤١.فصلت ٤٢.شوری ٤٣.زخرف ٤٤.دخان ٤٥.جاثیه ٤٦.احقاف ٤٧.محمد ٤٨.فتح ٤٩.حجرات ٥٠.ق ٥١.ذاریات ٥٢.طور ٥٣.نجم ٥٤.قمر ٥٥.الرحمن ٥٦.واقعه ٥٧.حدید ٥٨.مجادله ٥٩.حشر ٦٠.ممتحنه ٦١.صف ٦٢.جمعه ٦٣.منافقون ٦٤.تغابن ٦٥.طلاق ٦٦.تحریم ٦٧.ملک ٦٨.قلم ٦٩.حاقه ٧٠.معارج ٧١.نوح ٧٢.جن ٧٣.مزمل ٧٤.مدثر ٧٥.قیامه ٧٦.انسان ٧٧.مرسلات ٧٨.نبأ ٧٩.نازعات ٨٠.عبس ٨١.تکویر ٨٢.انفطار ٨٣.مطففین ٨٤.انشقاق ٨٥.بروج ٨٦.طارق ٨٧.اعلی ٨٨.غاشیه ٨٩.فجر ٩٠.بلد ٩١.شمس ٩٢.لیل ٩٣.ضحی ٩٤.شرح ٩٥.تین ٩٦.علق ٩٧.قدر ٩٨.بینه ٩٩.زلزله ١٠٠.عادیات ١٠١.قارعه ١٠٢.تکاثر ١٠٣.عصر ١٠٤.همزه ١٠٥.فیل ١٠٦.قریش ١٠٧.ماعون ١٠٨.کوثر ١٠٩.کافرون ١١٠.نصر ١١١.مسد ١١٢.اخلاص ١١٣.فلق ١١٤.ناس | ||
پیوند به بیرون
پانویس
منابع
- طبرسی، مجمع البیان، تهران، مکتبة العلمیة، چاپ اول، ۱۳۳۸ق.
- مجلسی، بحارالانوار، قم، دفتر انتشارات اسلامی، ۱۴۰۳ق.
- سیوطی، الدرالمنثور، قم، کتابخانه عمومی آیت الله مرعشی نجفی، ۱۳۳۵ق.
- طباطبایی، الميزان، قم، دفتر انتشارات اسلامی، ۱۳۸۲ش.
- قرآن کریم، ترجمه محمدمهدی فولادوند، تهران، دارالقرآن الکریم، ۱۴۱۸ق/۱۳۷۶ش.
- قرآن کریم، ترجمه، توضیحات و واژه نامه: بهاءالدین خرمشاهی، تهران، جامی، نیلوفر، ۱۳۷۶ش.
- السید الشریف الرضی، تلخیص البیان فی مجازات القرآن، تهران، مؤسسة الطبع والنشر وزارة الثقافة والارشاد الاسلامی، ۱۴۰۷ق.
- دانشنامه قرآن و قرآن پژوهی، به کوشش بهاءالدین خرمشاهی، ج۲، تهران، دوستان-ناهید، ۱۳۷۷ش.
پیوند به بیرون
- تلاوت سوره فلق در سایت تنزیل
- تفسیر سوره فلق در دو کتاب المیزان و تفسیر نمونه در پایگاه اطلاعاتی مرکز آموزشی تخصصی تفسیر و علوم قرآن
- ↑ دانشنامه قرآن و قرآن پژوهی، ج۲، ص۱۲۷۱.
- ↑ راغب اصفهانی، مفردات القرآن، ذیل واژه فلق.
- ↑ دانشنامه قرآن و قرآن پژوهی، ج۲، ص۱۲۷۱.
- ↑ دانشنامه قرآن و قرآن پژوهی، ج۲، ص۱۲۷۱، ذیل معرفی سوره ناس.
- ↑ معرفت، آموزش علوم قرآن، ۱۳۷۱ش، ج۲، ص۱۶۶.
- ↑ دانشنامه قرآن و قرآن پژوهی، ج۲، ص۱۲۷۱.
- ↑ طباطبایی، المیزان، ترجمه، ج۲۰، ص۶۷۹ـ۶۸۲.
- ↑ مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ج۲۷، ص۴۵۴.
- ↑ خامه‌گر، محمد، ساختار سوره‌های قرآن کریم، تهیه مؤسسه فرهنگی قرآن و عترت نورالثقلین، قم، نشر نشرا، چ۱، ۱۳۹۲ش.
- ↑ طباطبایی،الميزان،۱۳۸۲ ، ج۲۰، ص۳۹۴.
- ↑ سیوطی، الدر المنثور، ۱۴۰۴ق، ج۶، ص۴۱۷.
- ↑ طباطبایی،الميزان،۱۳۸۲ ، ج۲۰، ص۳۹۴.
- ↑ مراد از استعاره در اینجا، عام است و شامل اقسام استعاره، کنایه، مجاز عقلی و اقسام تشبیه است چرا که تاریخ نگارش این کتاب چند دهه قبل از تدوین علم معانی و بیان بوده است. ر.ک: مقدمه محمد الحسینی المشکوة، بر تلخیص البیان فی مجازات القرآن، ص ۱۱.
- ↑ الرضی، تلخیص البیان فی مجازات القرآن، ص۲۸۰.
- ↑ مثل زمخشری.
- ↑ قرآن کریم، ترجمه، توضیحات و واژه نامه: بهاءالدین خرمشاهی، ذیل سوره فلق.
- ↑ طباطبایی، المیزان، ترجمه، ۱۳۷۴ش، ج۲۰، ص۶۸۱.
- ↑ طبرسی، مجمع البیان،۱۳۳۸ ق، ج۱۰، ص ۴۹۱
- ↑ طبرسی، مجمع البيان، ۱۳۳۸ ق، جلد ۱۰ ص ۴۹۱.
- ↑ مجلسی، بحارالانوار، ۱۴۰۳ه ،ج۹۲،ص ۳۶۸.
- ↑ طبرسی، مجمع البیان،۱۳۳۸ ق، ج۱۰، ص ۴۹۱
- ↑ نگاه کنید: دانشنامه قرآن، ج ۲، ص ۱۲۷۱-۱۲۷۲.