بهاءالدین خرمشاهی
 | |
| اطلاعات | |
|---|---|
| زمینه فعالیت | مترجم قرآن، حافظ‌پژوه و فرهنگ‌نویس |
| تاریخ تولد | ۱۲ فروردین ۱۳۲۴ش |
| محل تولد | قزوین |
| والدین | ابوالقاسم خرمشاهی |
| پیشه | عضو مرکز ترجمه قرآن مجید، عضو پیوسته فرهنگستان زبان و ادب فارسی و از اعضای هيت علمی پژوهشگاه علوم انسانی |
| کتاب‌ها | دانشنامه قرآن و قرآن پژوهی و دایرة المعارف تشیع |
| علت شهرت | ترجمه قرآن |
بَهاءُالدّین خُرّمشاهی (زاده ۱۳۲۴ش) مترجم قرآن، قرآن‌پژوه، حافظ‌پژوه، ادیب، فرهنگ‌نویس، مُصَحِّح و از اعضای مرکز ترجمه قرآن مجید است. مترجمان قرآن، ترجمه قرآن خرمشاهی را دارای نثری روان و از مفیدترین ترجمه‌ها دانسته‌اند. این ترجمه در سال ۱۳۷۵ش منتشر شد. از آثار دیگر خرمشاهی می‌توان به دانشنامه قرآن و قرآن پژوهی و مشارکت در تدوین دایرة المعارف تشیع اشاره کرد.
معرفی و جایگاه
بَهاءُالدین خُرَمشاهی مترجم قرآن، قرآن‌پژوه، حافظ‌پژوه، ادیب، فرهنگ‌نویس و مِصَحِّح است.[۱] خرمشاهی در ۱۲ فروردین ۱۳۲۴ش در قزوین به دنیا آمد.[۲] خُرمشاهی علت روی آوردن به قرآن‌پژوهی را هم‌نشینی با ابوالحسن شعرانی و عبدالحمید بدیع الزمانی کردستانی می‌داند.[۳]
خرمشاهی را نویسنده‌ای پرکار و پراکنده‌کار معرفی کرده‌اند.[۴] با این حال او حافظ‌پژوهی و قرآن‌پژوهی را حوزه تخصّصی خود دانسته، معتقد است، دو اصطلاح «قرآن‌پژوهی» و «وحیانی» در رشته مطالعات قرآنی را او وضع کرده است.[۵] سیدعلی موسوی گرمارودی از مترجمان قرآن، خرمشاهی را نویسنده‌ای پرکار معرفی کرده و معتقد است خرمشاهی عمر خود را تلف نکرده است.[۶]
خرمشاهی علت مطالعه نکردن مردم را ورود فضای مجازی و رسانه‌های مختلف دیجیتال می‌داند و همچنین هوش مصنوعی را بحران جدیدی دانسته است.[۷] یکی از دیدگاه‌های خرمشاهی که مورد نقد ناقدان قرار گرفته این است که او معتقد است در مواردی قرآن، فرهنگ و باورهای زمان پیامبر(ص) را گزارش کرده است.[۸]
برخی از مسئولیت‌های خرمشاهی عبارتند از:
- عضو هيت علمی پژوهشگاه علوم انسانی
- عضو پیوسته فرهنگستان زبان و ادب فارسی
- عضو مرکز ترجمه قرآن مجید[۹]
ترجمه قرآن
ترجمۀ قرآن خرمشاهی را اثری گرانقدر و نشان‌گر اطلاعات وسیعِ ادبی ـ دینی و قدرت نویسندگی او دانسته‌اند.[۱۰] این ترجمه، ترجمه‌ای ادبی،[۱۱] همراه با توضیحات تفسیری و واژه نامه قرآنی - فارسی است. به گفته خرمشاهی ترجمه او از قرآن، تفسیری فشرده و تفسیر ترجمه‌ای گسترده است.[۱۲] ترجمه قرآن وی در سال ۱۳۷۵ش منتشر شد.[۱۳] به گفته محمدعلی کوشا از مترجمان قرآن، ترجمه قرآن خرمشاهی دارای نثری روان و از نوع ترجمه تطبیقی است که بهترین نوع ترجمه است. کوشا ترجمه قرآن خرمشاهی را نقطه عطف تاریخ ترجمه قرآن می‌داند.[۱۴]
آثار
آثار خرمشاهی بیش از ۱۰۰ اثر و در چهار زمینه تألیف، تدوین، تصحیح و ترجمه است و به دو دسته آثار قرآنی و غیرقرآنی تقسیم شده است.
آثار قرآنی
برخی از آثار قرآنی عبارت است از:
- تفسیر و تفاسیر جدید؛ درباره تفسیر نگاری در ایران و جهان اسلام در قرن ۱۴ هجری.
- فرهنگ موضوعی قرآن مجید؛ حدود هشت هزار مدخل موضوع قرآنی.
- قرآن پژوهی؛ درباره هفتاد بحث قرآنی.
- نگارش مقدمه بر ترجمه قرآن نوشته ریچارد بل مترجم انگلیسی قرآن کریم.
- دانشنامه قرآن و قرآن پژوهی؛ درباره زندگی نامه قرآن پژوهان. [۱۵]
- ویرایش شش ترجمه قرآن. برخی از ویرایش‌ها عبارتند از: ویرایش ترجمه قرآن محمدمهدی فولادوند، کاظم پورجوادی و مسعود انصاری.[۱۶]
- ۱۲۰۰ مقاله قرآنی کوتاه دانشنامه عمومی و بیش از ۵۰۰ مقاله بلند.[۱۷]
آثار غیر قرآنی
کارهای غیرقرآنی خرمشاهی در زمینه‌های گوناگونی مثل زبان و ادبیات فارسی، فلسفه و عرفان، فرهنگ نگاری، دایرة المعارف تشیع و حافظ پژوهی است.[۱۸]
خرمشاهی چند کتاب را به فارسی ترجمه کرده است که برخی از آنها عبارتند از:
- ترجمه دین و فرهنگ، نوشته مِیرچا اِلیادِه دین پژوه آمریکایی.
- ترجمه علم و دین، نوشته اَیَان گِریِم بَاربُور پژوهشگر آمریکایی.
- ترجمه عرفان و فلسفه، نوشته وَالتَر تِرَنس اِستِیس فیلسوف انگلیسی.
- ترجمه تاریخ فلسفه، نوشته فِرِدرِیک کاپِلِستُون فیلسوف انگلیسی.[۱۹]
پانویس
- ↑ مجاهدیان،گفت و گوی قرآن پژوهانه با استاد بهاءالدین خرمشاهی در پایگاه اطلاع رسانی حوزه.
- ↑ خرمشاهی، فرار از فلسفه،۱۳۷۷ش، ص۶۸.
- ↑ خرمشاهی، دانشنامه قرآن و قرآن پژوهی،۱۳۷۷ش، ج۱، ص۹۸۳.
- ↑ مجاهدیان، گفت و گوی قرآن پژوهانه با استاد بهاءالدین خرمشاهی در پایگاه اطلاع رسانی حوزه.
- ↑ خرمشاهی، دانشنامه قرآن و قرآن پژوهی،۱۳۷۷ش، ج۱، ص۹۸۳.
- ↑ مجاهدیان، گفت و گوی قرآن پژوهانه با استاد بهاءالدین خرمشاهی در پایگاه اطلاع رسانی حوزه.
- ↑ خرمشاهی، هوش مصنوعی مثل سیل به زندگی رخنه می‌کند در خبرگزاری همشهری آنلاین.
- ↑ کلانتری، «نقد و بررسی بازتاب فرهنگ زمانه در قرآن از بهاءالدین خرمشاهی» ص۵۹.
- ↑ خرمشاهی، دانشنامه قرآن و قرآن پژوهی،۱۳۷۷ش، ج۱، ص۹۸۴.
- ↑ خزاعی، نگاهی دیگر ترجمه قرآن کریم از بهاءالدین خرمشاهی در پایگاه اطلاع رسانی حوزه.
- ↑ خرمشاهی، نگاهی به زندگی و آثار بهاء الدین خرمشاهی در خبرگزاری ایرنا.
- ↑ مجاهدیان، گفت‌وگوی قرآن‌پژوهانه با استاد بهاءالدین خرمشاهی در پایگاه اطلاع‌رسانی حوزه.
- ↑ خرمشاهی، دانشنامه قرآن و قرآن پژوهی،۱۳۷۷ش، ج۱، ص۹۸۵.
- ↑ کوشا، کوشا نثر معیار خرمشاهی در خبرگزاری بین المللی قرآن کریم.
- ↑ خرمشاهی، دانشنامه قرآن و قرآن پژوهی،۱۳۷۷ش، ج۱، ص۹۸۴.
- ↑ خرمشاهی، دانشنامه قرآن و قرآن پژوهی،۱۳۷۷ش، ج۱، ص۹۸۴.
- ↑ خرمشاهی،بهاءالدین خرمشاهی در سایت وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.
- ↑ خرمشاهی، دانشنامه قرآن و قرآن پژوهی،۱۳۷۷ش، ج۱، ص۹۸۴.
- ↑ محقق، مهدی، زندگینامه و خدمات علمی فرهنگی استاد بهاءالدین خرمشاهی،۱۳۸۶ش، ص۲۲۲.
منابع
- خرمشاهی، بهاءالدین، بهاءالدین خرمشاهی در سایت وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، تاریخ درج مطلب: ۱۰ خرداد ۱۴۰۰ش، تاریخ بازدید: ۲۹ آبان ۱۴۰۳ش.
- خرمشاهی، بهاءالدین، هوش مصنوعی مثل سیل به زندگی رخنه می‌کند در خبرگزاری همشهری آنلاین، تاریخ درج مطلب: ۲ مهر ۱۴۰۲ش، تاریخ بازدید: ۳۰ آبان ۱۴۰۳ش.
- خرمشاهی، بهاءالدین، دانشنامه قرآن و قرآن پژوهی(ج۱)، تهران، انتشارات دوستان و ناهید، چاپ اول، ۱۳۷۷ش.
- خرمشاهی، بهاءالدین، فرار از فلسفه، تهران، نشر جامی، چاپ اول، ۱۳۷۷ش.
- خرمشاهی، بهاءالدین، نگاهی به زندگی و آثار بهاء الدین خرمشاهی در خبرگزاری ایرنا، تاریخ درج مطلب: ۸ آبان ۱۳۹۴ش، تاریخ بازدید: ۳۰ آبان ۱۴۰۳ش.
- خزاعی، محمدحسن، نگاهی دیگر ترجمه قرآن کریم از بهاءالدین خرمشاهی در پایگاه اطلاع رسانی حوزه، تاریخ درج مطلب: ۴ آبان ۱۳۸۸ش، تاریخ بازدید: ۴ آذر ۱۴۰۳ش.
- کلانتری، علی اکبر و مجتبی مصلحی، «نقد و بررسی بازتاب فرهنگ زمانه در قرآن از بهاءالدین خرمشاهی» در مجله شبهه پژوهی مطالعات قرآنی، شماره دوم، پاییز و زمستان ۱۴۰۲ش.
- کوشا، محمدعلی، کوشا نثر معیار خرمشاهی نقطه عطف تاریخ ترجمه قرآن است در خبرگزاری بین المللی قرآن. تاریخ درج مطلب: ۲۶ آذر ۱۳۹۳ش، تاریخ بازدید: ۲۶ آبان ۱۴۰۳ش.
- مجاهدیان، سید مجتبی و علیرضا کمالی، در سایه آفتاب گفت و گوی قرآن پژوهانه با استاد بهاءالدین خرمشاهی در مجله معارف، شماره ۵۶، خرداد ۱۳۸۷ش.
- محقق، مهدی، زندگینامه و خدمات علمی فرهنگی استاد بهاءالدین خرمشاهی، تهران، انجمن آثار و مفاخر فرهنگی، ۱۳۸۶ش.