سوره: تفاوت میان نسخه‌ها

با این حال برخی قرآن‌پژوهان معتقدند ترتیب کنونی سوره‌های قرآن به دستور [[رسول خدا(ص)]] سامان یافته است.<ref>سیوطی، الاتقان، ۱۴۲۱ق، ج۱، ص۲۲۳؛ صبحی صالح، مباحث فی علوم القرآن، ۱۳۷۲ش، ص۷۱.</ref> برخی از این افراد معتقدند سوره‌ها در کنار یکدیگر تناسب و پیوندی را ایجاد کرده‌اند.<ref>سیوطی، ترتیب سور القرآن، ۲۰۰۰م، ص۳۲.</ref> گروهی دیگر نیز بر آنند که ترتیب سوره‌های قرآن، آمیزه‌ای از توقیف و اجتهاد است؛ بدین معنی که ترتیب بعضی از سوره‌ها به دستور رسول خدا(ص) و ترتیب برخی دیگر با اجتهاد و نظر صحابه‌ای که از سوی عثمان مسئولیت جمع‌آوری قرآن را بر عهده داشتند، انجام گرفته است.<ref>ابن‌عطیه، المحرر الوجیز، ۱۴۲۲ق، ج۱، ص۵۰.</ref>

درباره نخستین سوره نازل شده بر پیامبر سه نظریه وجود دارد؛ برخی آیات ابتدایی سوره علق، برخی آیات ابتدایی سوره مدثر و برخی سوره فاتحة الکتاب را نخستین سوره نازل شده بر حضرت محمد دانسته‌اند.<ref>سیوطی، الاتقان، ۱۴۲۱ق، ج۱، ص۱۰۶-۱۰۸؛ معرفت، التمهید فی علوم القرآن، ۱۴۱۲ق، ج۱، ص۱۲۴-۱۲۶.</ref> محمدهادی معرفت معتقد است اگر چه آیات ابتدایی سوره علق نخستین آیات نازل شده بر پیامبر و آیات ابتدایی سوره مدثر نخستین آیاتی بود که بعد از دوره فترت بر پیامبر نازل شد، اما اولین سوره‌ای که به صورت کامل بر پیامبر(ص) نازل گردید، سوره حمد است.<ref>معرفت، التمهید فی علوم القرآن، ۱۴۱۲ق، ج ۱، ص۱۲۷.</ref>

درباره آخرین سوره نازل شده بر پیامبر نیز برخی [[سوره برائت]]، عده‌ای [[سوره نصر]] و گروهی [[سوره مائده]] را آخرین سوره می‌دانند.<ref>معرفت، التمهید فی علوم القرآن، ۱۴۱۲ق، ج۱، ص۱۲۷.</ref> در روایتی که از امام صادق نقل شده، آخرین سوره‌ای که بر پیامبر نازل شد، سوره نصر بود.<ref>شیخ صدوق، عیون اخبار الرضا(ع)، ۱۳۷۸ق، ج۲، ص۶.</ref> از آنجا که سوره نصر قبل از فتح مکه و سوره توبه بعد از فتح مکه نازل شده، محمدهادی معرفت معتقد است، اگر چه آیات نخستین سوره برائت بعد از سوره نصر نازل شده، اما آخرین سوره‌ای که به صورت یکجا بر پیامبر نازل شد، سوره نصر بود.<ref>معرفت، التمهید فی علوم القرآن، ۱۴۱۲ق، ج۱، ص۱۲۸.</ref>

==پانویس==