سوره فلق: تفاوت میان نسخه‌ها
imported>Salvand جز ←فضایل و خواص: ویرایش نگارشی و حذف برخی مطالب |
imported>Salvand جز ←فضیلت و خواص: حذف کلمه تکراری |
||
| خط ۲۸: | خط ۲۸: | ||
==فضیلت و خواص== | ==فضیلت و خواص== | ||
از پیامبر(ص) نقل شده است هر کس دو سوره ناس و [[سوره فلق|فلق]] را بخواند، مانند آن است که همه کتاب‌های پیامبران الهی را قرائت کرده | از پیامبر(ص) نقل شده است هر کس دو سوره ناس و [[سوره فلق|فلق]] را بخواند، مانند آن است که همه کتاب‌های پیامبران الهی را قرائت کرده است.<ref>طبرسی، مجمع البیان،۱۳۳۸ ق، ج۱۰، ص ۴۹۱</ref> از [[امام باقر(ع)]] نیز نقل شده است هر كسی در سه ركعت [[نماز شب]] (شفع و وتر) سوره‌های مُعَوَّذَتین (ناس و فلق) و [[سوره اخلاص|اخلاص]] را بخواند، به او خطاب شود كه ای بنده خدا مژده باد بر تو كه خداوند نماز وتر تو را قبول كرد.<ref>طبرسی، مجمع البيان، ۱۳۳۸ ق، جلد ۱۰ ص ۴۹۱.</ref> همچنین نقل شده است پيامبر(ص) دو سوره فلق و ناس را محبوب‌ترينِ سوره‌ها نزد خداوند می‌دانست.<ref>مجلسی، بحارالانوار، ۱۴۰۳ه ،ج۹۲،ص ۳۶۸.</ref> در نقلی دیگر از پیامبر(ص) آمده است هر کس سوره‌های [[سوره اخلاص|توحید]] و ناس و فلق را هر شب ده مرتبه بخواند، مانند این است که تمام قرآن را قرائت کرده و از گناهانش خارج می‌شود، مانند روزی که از مادر متولد شده و اگر در آن روز یا شب بمیرد، به مرگ شهادت مرده است.<ref>طبرسی، مجمع البیان،۱۳۳۸ ق، ج۱۰، ص ۴۹۱</ref> در مورد خواص سوره فلق نقل شده است پیامبر(ص) با خواندن مُعَوَّذَتین، [[امام حسن مجتبی|امام حسن]] و [[امام حسین|حسین]] (ع) را [[تعویذ]] می‌کرده است.<ref>نگاه کنید: دانشنامه قرآن، ج ۲، ص ۱۲۷۱-۱۲۷۲.</ref> | ||
== متن و ترجمه== | == متن و ترجمه== | ||
نسخهٔ ۱۵ نوامبر ۲۰۱۷، ساعت ۱۵:۴۶
 | |
| شماره سوره | ۱۱۳ |
|---|---|
| جزء | ۳۰ |
| نزول | |
| ترتیب نزول | ۲۰ |
| مکی/مدنی | مکی |
| اطلاعات آماری | |
| تعداد آیات | ۵ |
| تعداد کلمات | ۲۳ |
| تعداد حروف | ۷۳ |
سوره فلق از سوره‌های مکی قرآن کریم و صد و سیزدهمین سوره در ترتیب کتابت و بیستمین در ترتیب نزول و همراه سوره‌های کافرون، اخلاص، و ناس، در شمار سوره‌های موسوم به «چهارقل» است و به پیامبر اکرم (ص) و مومنان می‌آموزد که در برابر بدیِ برخی امور، به خدا پناه برند. تفاوت قَسَم در سوره‌های فلق و ناس در این است که در فلق از شر سه چیز به یک صفت خدا پناه می‌بریم و در ناس از شر یک چیز به سه صفت او.
معرفی
- نامگذاری
این سوره را فَلَق نامیده‌اند که از آیه آن گرفته شده است. فلق به معنای صبح و سپیده‌دم است.[۱] نام دیگر این سوره، «مُعَوِّذَة» (پناه بردن) است که از واژه «اعوذ» در آیه اول گرفته شده است.[۲] سوره فلق و سوره ناس را به دلیل اینکه آنها را در مواقع احساس خطر می‌خوانند، مُشَقشَقَتَین نیز گفته‌اند.[۳]
- محل و ترتیب نزول
سوره فلق جزو سوره‌های مکی و در ترتیب نزول، بیستمین سوره‌ای است که بر پیامبر(ص) نازل شده است. این سوره در چینش کنونی مُصحَف، صد و سیزدهمین سوره است[۴] و در جزء سی‌ام قرآن جای دارد.
- تعداد آیات و دیگر ویژگی‌ها
سوره فلق ۵ آیه، ۲۳ کلمه و ۷۳ حرف دارد. این سوره به لحاظ حجمی جزو سوره‌های مُفصَّلات است. سوره فلق جزو چهار قل است، یعنی چهار سوره‌ای که با قل آغاز می‌شوند.[۵]
محتوا
محتوای این سوره درباره پناه بردن به خداوند از شرّ موجودات طبیعی و انسانی است. در آیه اول اشاره به این دارد که باید به خدایی پناه برد که نیستی را می‌شکافد و موجودات را پدید می‌آورد. آیه دوم و سوم تمام موجوداتی که به انسان ضرر می‌زنند و همچنین تاریکی و ظلمت شب را به عنوان شرور طبیعی معرفی می‌کند. آیه چهارم و پنجم شرور انسانی یعنی افراد شرور و زنان افسونگر و همچنین حسودان حیله‌گر را بیان می‌کند.
شأن نزول
درباره شأن نزول این سوره، روایتی در منابع اهل سنت نقل شده است که عالمان شیعه آن را نپذیرفته‌اند.[۷] در کتاب تفسیری «الدر المَنثور» از کتاب‌های تفسیری اهل سنت آمده است مردى يهودى پیامبر اسلام(ص) را سِحر كرد. جبرئیل نزد پيامبر(ص) آمد و مُعَوَّذتین (سوره فلق و ناس) را آورد و گفت مردى يهودى تو را سحر كرده و سحر او در فلان چاه است. پیامبر(ص) علی بن ابی‌طالب را فرستاد تا سِحر را بياورند؛ سپس دستور داد گره‌هاى آن را باز کند و براى هر گره، یک آيه از مُعَوَّذتين را بخواند. چون گره‌ها باز و اين دو سوره تمام شد، پيامبر اسلام(ص) سلامتى خود را باز يافت.[۸]
علامه طباطبایی در تفسیر المیزان می‌نویسد دلیلی وجود ندارد که پيامبر(ص) از نظر جسمی در برابر سِحر و جادو مقاوم باشد و جادو نتواند در بدن او مریضی ایجاد کند؛ بلکه آیه قرآن بر این دلالت دارد که دل و جان، و عقل و انديشه پيامبر(ص) از سحر و نفوذ شياطين در امان است.[۹]
تفسیر برخی آیات
سید رضی (درگذشته ۴۰۶ق) در تفسیر آیه چهارم این سوره [و از شرّ دمندگان افسون در گره‌ها] می‌نویسد: این استعاره[۱۰] است و مراد از آن پناه بردن به خدا از شر زنانی است که تصمیمهای راسخانه مردان را [که از شدت استواری به گره تشبیه شده است] با مکرشان از بین می‌برند و توان آنها را با نیرنگشان سست می‌کنند.[۱۱]
البته برخی مفسران بر این باورند که (دمندگان در گره‌ها) زنانی هستند که به قصد افسون و جادو اورادی می خوانند و گره‌هایی در نخ یا امثال آن می‌زنند و بر آن می‌دمند. از این رو، گفته شده است که از ظاهر این آیه چنین بر می‌آید که گویی سحر و افسون از نظر قرآن دارای حقیقت و منشأیت اثر است. زمخشری و اصولاً معتزله منکر واقعیت داشتن سحر و چشم زخم و اموری نظایر آنها هستند و این پناه بردن را بخاطر کار ناپسند آن زنان می‌دانند. ابوالفتوح بر آن است که این اعاذه یا تعویذ برای رفع تلقین‌پذیری است. فخر رازی بر آن است که نوعی تقویت روحی در برابر مکر و شیطنت زنان است.[۱۲]
فضیلت و خواص
از پیامبر(ص) نقل شده است هر کس دو سوره ناس و فلق را بخواند، مانند آن است که همه کتاب‌های پیامبران الهی را قرائت کرده است.[۱۳] از امام باقر(ع) نیز نقل شده است هر كسی در سه ركعت نماز شب (شفع و وتر) سوره‌های مُعَوَّذَتین (ناس و فلق) و اخلاص را بخواند، به او خطاب شود كه ای بنده خدا مژده باد بر تو كه خداوند نماز وتر تو را قبول كرد.[۱۴] همچنین نقل شده است پيامبر(ص) دو سوره فلق و ناس را محبوب‌ترينِ سوره‌ها نزد خداوند می‌دانست.[۱۵] در نقلی دیگر از پیامبر(ص) آمده است هر کس سوره‌های توحید و ناس و فلق را هر شب ده مرتبه بخواند، مانند این است که تمام قرآن را قرائت کرده و از گناهانش خارج می‌شود، مانند روزی که از مادر متولد شده و اگر در آن روز یا شب بمیرد، به مرگ شهادت مرده است.[۱۶] در مورد خواص سوره فلق نقل شده است پیامبر(ص) با خواندن مُعَوَّذَتین، امام حسن و حسین (ع) را تعویذ می‌کرده است.[۱۷]
متن و ترجمه
سوره فلق
| بِسْمِ اللَّـهِ الرَّ‌حْمَـٰنِ الرَّ‌حِيمِ | به نام خداوند رحمتگر مهربان |
|---|---|
| قُلْ أَعُوذُ بِرَ‌بِّ الْفَلَقِ ﴿١﴾ مِن شَرِّ مَا خَلَقَ ﴿٢﴾ وَمِن شَرِّ غَاسِقٍ إِذَا وَقَبَ ﴿٣﴾ وَمِن شَرِّ النَّفَّاثَاتِ فِي الْعُقَدِ ﴿٤﴾ وَمِن شَرِّ حَاسِدٍ إِذَا حَسَدَ ﴿٥﴾ | بگو: «پناه مى‌برم به پروردگار سپيده دم، (۱) از شرّ آنچه آفريده، (۲) و از شرّ تاريكى چون فراگيرد، (۳) و از شرّ دمندگان افسون در گره‌ها، (۴) و از شرّ [هر] حسود، آنگاه كه حسد ورزد.» (۵) |
| سوره پیشین: سوره اخلاص |
سوره فلق سوره‌های مکی • سوره‌های مدنی |
سوره پسین: سوره ناس |
|
١.فاتحه ٢.بقره ٣.آل‌عمران ٤.نساء ٥.مائده ٦.انعام ٧.اعراف ٨.انفال ٩.توبه ١٠.یونس ١١.هود ١٢.یوسف ١٣.رعد ١٤.ابراهیم ١٥.حجر ١٦.نحل ١٧.اسراء ١٨.کهف ١٩.مریم ٢٠.طه ٢١.انبیاء ٢٢.حج ٢٣.مؤمنون ٢٤.نور ٢٥.فرقان ٢٦.شعراء ٢٧.نمل ٢٨.قصص ٢٩.عنکبوت ٣٠.روم ٣١.لقمان ٣٢.سجده ٣٣.احزاب ٣٤.سبأ ٣٥.فاطر ٣٦.یس ٣٧.صافات ٣٨.ص ٣٩.زمر ٤٠.غافر ٤١.فصلت ٤٢.شوری ٤٣.زخرف ٤٤.دخان ٤٥.جاثیه ٤٦.احقاف ٤٧.محمد ٤٨.فتح ٤٩.حجرات ٥٠.ق ٥١.ذاریات ٥٢.طور ٥٣.نجم ٥٤.قمر ٥٥.الرحمن ٥٦.واقعه ٥٧.حدید ٥٨.مجادله ٥٩.حشر ٦٠.ممتحنه ٦١.صف ٦٢.جمعه ٦٣.منافقون ٦٤.تغابن ٦٥.طلاق ٦٦.تحریم ٦٧.ملک ٦٨.قلم ٦٩.حاقه ٧٠.معارج ٧١.نوح ٧٢.جن ٧٣.مزمل ٧٤.مدثر ٧٥.قیامه ٧٦.انسان ٧٧.مرسلات ٧٨.نبأ ٧٩.نازعات ٨٠.عبس ٨١.تکویر ٨٢.انفطار ٨٣.مطففین ٨٤.انشقاق ٨٥.بروج ٨٦.طارق ٨٧.اعلی ٨٨.غاشیه ٨٩.فجر ٩٠.بلد ٩١.شمس ٩٢.لیل ٩٣.ضحی ٩٤.شرح ٩٥.تین ٩٦.علق ٩٧.قدر ٩٨.بینه ٩٩.زلزله ١٠٠.عادیات ١٠١.قارعه ١٠٢.تکاثر ١٠٣.عصر ١٠٤.همزه ١٠٥.فیل ١٠٦.قریش ١٠٧.ماعون ١٠٨.کوثر ١٠٩.کافرون ١١٠.نصر ١١١.مسد ١١٢.اخلاص ١١٣.فلق ١١٤.ناس | ||
پیوند به بیرون
پانویس
منابع
- طبرسی، مجمع البیان، تهران، مکتبة العلمیة، چاپ اول، ۱۳۳۸ق.
- مجلسی، بحارالانوار، قم، دفتر انتشارات اسلامی، ۱۴۰۳ق.
- سیوطی، الدرالمنثور، قم، کتابخانه عمومی آیت الله مرعشی نجفی، ۱۳۳۵ق.
- طباطبایی، الميزان، قم، دفتر انتشارات اسلامی، ۱۳۸۲ش.
- قرآن کریم، ترجمه محمدمهدی فولادوند، تهران، دارالقرآن الکریم، ۱۴۱۸ق/۱۳۷۶ش.
- قرآن کریم، ترجمه، توضیحات و واژه نامه: بهاءالدین خرمشاهی، تهران، جامی، نیلوفر، ۱۳۷۶ش.
- السید الشریف الرضی، تلخیص البیان فی مجازات القرآن، تهران، مؤسسة الطبع والنشر وزارة الثقافة والارشاد الاسلامی، ۱۴۰۷ق.
- دانشنامه قرآن و قرآن پژوهی، به کوشش بهاءالدین خرمشاهی، ج۲، تهران، دوستان-ناهید، ۱۳۷۷ش.
پیوند به بیرون
- تلاوت سوره فلق در سایت تنزیل
- تفسیر سوره فلق در دو کتاب المیزان و تفسیر نمونه در پایگاه اطلاعاتی مرکز آموزشی تخصصی تفسیر و علوم قرآن
- ↑ راغب اصفهانی، مفردات القرآن، ذیل واژه فلق.
- ↑ دانشنامه قرآن و قرآن پژوهی، ج۲، ص۱۲۷۱.
- ↑ دانشنامه قرآن و قرآن پژوهی، ج۲، ص۱۲۷۱.
- ↑ معرفت، آموزش علوم قرآن، ۱۳۷۱ش، ج۲، ص۱۶۶.
- ↑ دانشنامه قرآن و قرآن پژوهی، ج۲، ص۱۲۷۱.
- ↑ خامه‌گر، محمد، ساختار سوره‌های قرآن کریم، تهیه مؤسسه فرهنگی قرآن و عترت نورالثقلین، قم، نشر نشرا، چ۱، ۱۳۹۲ش.
- ↑ طباطبایی،الميزان،۱۳۸۲ ، ج۲۰، ص۳۹۴.
- ↑ سیوطی، الدر المنثور، ۱۴۰۴ق، ج۶، ص۴۱۷.
- ↑ طباطبایی،الميزان،۱۳۸۲ ، ج۲۰، ص۳۹۴.
- ↑ مراد از استعاره در اینجا، عام است و شامل اقسام استعاره، کنایه، مجاز عقلی و اقسام تشبیه است چرا که تاریخ نگارش این کتاب چند دهه قبل از تدوین علم معانی و بیان بوده است. ر.ک: مقدمه محمد الحسینی المشکوة، بر تلخیص البیان فی مجازات القرآن، ص ۱۱.
- ↑ الرضی، تلخیص البیان فی مجازات القرآن، ص۲۸۰.
- ↑ قرآن کریم، ترجمه، توضیحات و واژه نامه: بهاءالدین خرمشاهی، ذیل سوره فلق.
- ↑ طبرسی، مجمع البیان،۱۳۳۸ ق، ج۱۰، ص ۴۹۱
- ↑ طبرسی، مجمع البيان، ۱۳۳۸ ق، جلد ۱۰ ص ۴۹۱.
- ↑ مجلسی، بحارالانوار، ۱۴۰۳ه ،ج۹۲،ص ۳۶۸.
- ↑ طبرسی، مجمع البیان،۱۳۳۸ ق، ج۱۰، ص ۴۹۱
- ↑ نگاه کنید: دانشنامه قرآن، ج ۲، ص ۱۲۷۱-۱۲۷۲.