نهج الفصاحه (کتاب): تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۴۵: | خط ۴۵: | ||
پاینده دربارهٔ محتوای احادیث نقل شده می‌نویسد: و اگر با همه دقت … حدیثی ناسره در این میان آمده مشوش نیستم که چیزی به عمد بر پیامبر نبسته‌ام و نقل حدیث دیگران با علم به ضعف نکرده‌ام و هم مجوز دیگر داشته‌ام که مجموعهٔ ما احادیث حلال و حرام نیست، حدیث خیر و صلاح و کمال است و ائمه سلف تساهل در اینگونه احادیث را به اتفاق روا داشته‌اند که حدیث مشهور می‌گوید: «هرکه شنودکار خیری ثوابی دارد و به انجام آن پردازد، پاداش آن یابد وگرچه پیامبر نگفته باشد.»<ref>پاینده، نهج الفصاحه،انتشارات جاویدان ،۱۳۷۶ش، ص۱۴۳</ref>{{یاد| [[تسامح در ادله سنن]] قاعده‌ای فقهی و اصولی به معنای آسان‌گیری نسبت به مستندات احکام مستحب است. فقها بر اساس این قاعده، در ادله و مستندات احکام مستحب سخت‌گیری نمی‌کنند. مهم‌ترین دلیلی که مورد تکیهٔ عموم موافقان قاعده است، همان اخباری است که به «اخبار من بلغ» معروف‌اند و بر آنها ادعای تواتر شده‌است}} | پاینده دربارهٔ محتوای احادیث نقل شده می‌نویسد: و اگر با همه دقت … حدیثی ناسره در این میان آمده مشوش نیستم که چیزی به عمد بر پیامبر نبسته‌ام و نقل حدیث دیگران با علم به ضعف نکرده‌ام و هم مجوز دیگر داشته‌ام که مجموعهٔ ما احادیث حلال و حرام نیست، حدیث خیر و صلاح و کمال است و ائمه سلف تساهل در اینگونه احادیث را به اتفاق روا داشته‌اند که حدیث مشهور می‌گوید: «هرکه شنودکار خیری ثوابی دارد و به انجام آن پردازد، پاداش آن یابد وگرچه پیامبر نگفته باشد.»<ref>پاینده، نهج الفصاحه،انتشارات جاویدان ،۱۳۷۶ش، ص۱۴۳</ref>{{یاد| [[تسامح در ادله سنن]] قاعده‌ای فقهی و اصولی به معنای آسان‌گیری نسبت به مستندات احکام مستحب است. فقها بر اساس این قاعده، در ادله و مستندات احکام مستحب سخت‌گیری نمی‌کنند. مهم‌ترین دلیلی که مورد تکیهٔ عموم موافقان قاعده است، همان اخباری است که به «اخبار من بلغ» معروف‌اند و بر آنها ادعای تواتر شده‌است}} | ||
پاینده در کتاب نهج‌الفصاحه از منابع مختلف شیعه و اهل سنت بهره برده که در مقدمه این کتاب به آنها اشاره کرده است. | پاینده در کتاب نهج‌الفصاحه از منابع مختلف شیعه و اهل سنت برای جمع‌آوری احادیث، بهره برده که در مقدمه این کتاب به آنها اشاره کرده است.<ref>پاینده، نهج الفصاحة، ۱۳۸۲ش، ص۱۱.</ref> | ||
== پاسخ به برخی انتقادات == | == پاسخ به برخی انتقادات == | ||
نسخهٔ ۶ نوامبر ۲۰۲۳، ساعت ۱۸:۳۱
 | |
| اطلاعات کتاب | |
|---|---|
| نویسنده | ابوالقاسم پاینده (۱۲۸۷-۱۳۶۳ش) |
| تاریخ نگارش | ۱۳۲۴ش |
| موضوع | اخلاق و فضایل اخلاقی |
| زبان | عربی- فارسی |
| مجموعه | ۱ مجلد |
| اطلاعات نشر | |
| ناشر | سازمان انتشارات جاویدان |
| تاریخ نشر | ۱۳۲۴ش |
نهج الفصاحه، کتابی حاوی کلمات قصار و برخی خطبه‌های پیامبر اکرم(ص) در اخلاق و فضایل اخلاقی، که توسط ابوالقاسم پاینده گردآوری و ترجمه شده است. نویسنده در مقدمه‌ی این کتاب به تبیین انگیزه نگارش نهج الفصاحه، فصاحت پیامبر(ص)، تاریخ پیامبر(ص) و موضوعات دیگر پرداخته است.
نامگذاری این مجموعه به نهج الفصاحه به سبب حدیث پیامبر (ص) است که فرموده‌اند: «انا افصح العرب؛ من فصیح‌ترین فرد عرب هستم».
مؤلف کتاب
ابوالقاسم پاینده مترجم، نویسنده و روزنامه‌نگار ایرانی در ۱۲۸۷ش در نجف‌آبادِ اصفهان به دنیا آمد. پاینده به زبان و ادب فارسی و عربی (وی با انگلیسی و فرانسه هم آشنایی داشت) تسلط داشت و تجربه ممتدش در روزنامه‌نگاری، نثری روان و بی‌غلط به او بخشیده بود که ویژگی برجسته آثارش شده بود. ترجمه او از قرآن، که اولین بار در ۱۳۳۶ش منتشر شد، را مهم‌ترین اثر پاینده می‌دانند. از پاینده مجموعه‌هایی از داستان کوتاه و داستان‌هایی بلند منتشر شده است. وی در سال‌های آخر حیات انزوا گزیده بود و تمام وقتش را به تحقیق و تألیف و ترجمه می‌گذراند. او در ۱۸ مرداد ۱۳۶۳ش درگذشت. مدفن وی در قبرستان ابن‌بابویه است. از پاینده حدود چهل اثر منتشر شده‌است.[۱]
تاریخ طبری و مروج الذهب از ترجمه‌های مشهور اوست.[۲]
معرفی و ساختار کتاب
نهج الفصاحه، مجموعه‌ای از احادیث و کلمات قصار بازمانده از پیامبر(ص) همراه با ترجمه روان احادیث، که توسط ابوالقاسم پاینده تدوین و نگاشته شده است. پاینده در مقدمه‌ای بر این کتاب، تاریخ اسلام و شیوه سخن گفتن پیامبر(ص) را بررسی کرده است.[۳]
این کتاب شامل ۳۲۲۷ حدیث و دو ضمیمه است. ضمیمه اول خطبه‌هایی از پیامبر(ص) و ضمیمه دوم تمثیلاتی از پیامبر اسلام(ص) است. مؤلف در مقدمه به تبیین انگیزه نگارش نهج الفصاحه، فصاحت پیامبر، تاریخ پیامبر و موضوعات دیگر پرداخته است. تنظیم و چینش احادیث این کتاب به ترتیب الفبایی و بر اساس حرف اول از کلمه آغازین حدیث است. در ترجمه‌ها و ویرایش‌های بعدی، احادیث کتاب بر اساس موضوع آنها دسته‌بندی شده است.
پاینده دربارهٔ محتوای احادیث نقل شده می‌نویسد: و اگر با همه دقت … حدیثی ناسره در این میان آمده مشوش نیستم که چیزی به عمد بر پیامبر نبسته‌ام و نقل حدیث دیگران با علم به ضعف نکرده‌ام و هم مجوز دیگر داشته‌ام که مجموعهٔ ما احادیث حلال و حرام نیست، حدیث خیر و صلاح و کمال است و ائمه سلف تساهل در اینگونه احادیث را به اتفاق روا داشته‌اند که حدیث مشهور می‌گوید: «هرکه شنودکار خیری ثوابی دارد و به انجام آن پردازد، پاداش آن یابد وگرچه پیامبر نگفته باشد.»[۴][یادداشت ۱]
پاینده در کتاب نهج‌الفصاحه از منابع مختلف شیعه و اهل سنت برای جمع‌آوری احادیث، بهره برده که در مقدمه این کتاب به آنها اشاره کرده است.[۵]
پاسخ به برخی انتقادات
پاینده در پایان مقدمه بسیار طولانی و در عین حال تحقیقی و علمی چاپ دوم برخی از انتقادات را مطرح و بدانها پاسخ گفته مانند این که از این مجموعه (نهج الفصاحه) فهمیده می‌شود که پیامیر تعلیم دیده است و پاینده نیز در پاسخ یادآور شده که پیامبر به تصریح خودش افصح العرب بوده و همین کافی است که بتوان مجموعه ای از کلماتش ارا نهج الفصاحه نامید چرا که نهج طریقه (راه) روشن راست و سخنان افصح عرب، راه روشن فصاحت است.[۶] وی هم چنان در پاسخ به این انتقاد که روایات فراوانی در این کتاب از منابع عامه (اهل سنت) نقل شده تصریح کرده که در اینگونه کتاب‌ها بحث از اختلاف شیعه و سنی نیست و محور تمام سخنان حضرت فضیلت و ترغیب به خیر و نکوهش رذائل اخلاقی است و افزوده که در طول تاریخ بسیاری از محدثان شیعی روایات فراوانی را از اهل سنت نقل کرده‌اند و اصول چهارصدگانه مایه اصول چهارگانه شده است.[۷]چنانچه مؤلفان اصول اربعمائه اگر جه مورد اعتماد و راستگو بودند اما همگی شیعه دوازده امامی نبوده‌اند[۸][یادداشت ۲]
انتشار
کتاب حاضر، در یک جلد به زبان عربی به همراه ترجمه فارسی، در سال ۱۳۲۴ برای بار اول منتشر شد. ترجمه فارسی روبه روی احادیث در یک صفحه به چاپ رسیده‌است. در سال ۱۳۳۶، به همراه مقدمه‌ای مفصل از پاینده مجدداً منتشر شد. به همّت سازمان انتشارات جاویدان در سال ۱۳۶۲ برای بار دوّم به چاپ رسیده‌است.
این کتاب در سال‌های بعد با فصل‌بندی‌ها و ترجمه‌های جدید توسط ناشران مختلفی به چاپ رسیده‌است؛ مانند (به ترتیب زمان نشر):
- رهگشای انسانیت، سخنان گهربار حضرت رسول اکرم (ص)، ترجمه ابراهیم احمدیان، قم، گلستان ادب، ۱۳۸۱.
- نهج الفصاحه: کلمات قصار پیامبر اسلام صلی الله علیه و آله و سلم همراه با فهرست تفصیلی، نمایه موضوعی و…، به کوشش علی شیروانی، قم، دار الفکر.
- نهج الفصاحه، مجموع سخنان و خطبه‌های حضرت رسول اکرم، گردآورنده ابوالقاسم پاینده، تصیح و تنظیم عبدالرسول پیمانی و محمدامین شریعتی، اصفهان، خاتم الانبیاء، ۱۳۸۳.
پانویس
- ↑ حسینی، «پاینده ابوالقاسم»، ج۵، ذیل مدخل.
- ↑ «درگذشت مترجم و نویسنده توانا ابوالقاسم پاینده (۱۳۶۳ش)»، سایت دایرةالمعارف بزرگ اسلامی.
- ↑ سوری، «ادیب کوشا(درگذشت نویسنده توانا، ابوالقاسم پاینده)» سایت پایگاه اطلاع‌رسانی حوزه.
- ↑ پاینده، نهج الفصاحه،انتشارات جاویدان ،۱۳۷۶ش، ص۱۴۳
- ↑ پاینده، نهج الفصاحة، ۱۳۸۲ش، ص۱۱.
- ↑ پاینده، ابوالقاسم، نهج الفصاحه، ۱۳۵۶ش، مقدمه چاپ دوم، ص۱۶۱.
- ↑ پاینده، ابوالقاسم، نهج الفصاحه، ۱۳۵۶ش، مقدمه چاپ دوم، ص۱۶۲و۱۶۳.
- ↑ طوسی، الفهرست، ج۱، ص۲.
یادداشت
- ↑ تسامح در ادله سنن قاعده‌ای فقهی و اصولی به معنای آسان‌گیری نسبت به مستندات احکام مستحب است. فقها بر اساس این قاعده، در ادله و مستندات احکام مستحب سخت‌گیری نمی‌کنند. مهم‌ترین دلیلی که مورد تکیهٔ عموم موافقان قاعده است، همان اخباری است که به «اخبار من بلغ» معروف‌اند و بر آنها ادعای تواتر شده‌است
- ↑ لأن کثیرا من مصنفی أصحابنا و أصحاب الأصول ینتحلون المذاهب الفاسدة و إن کانت کتبهم معتمدة
منابع
- «درگذشت مترجم و نویسنده توانا ابوالقاسم پاینده (۱۳۶۳ش)»، سایت دایرةالمعارف بزرگ اسلامی، تاریخ درج مطلب: ۱۸ مرداد ۱۳۹۵ش، تاریخ بازدید: ۱۸ شهریور ۱۴۰۲ش.
- پاینده، ابوالقاسم، نهج الفصاحة، تهران، دنیای دانش، ۱۳۸۲ش.
- حسینی، مالک، «پاینده ابوالقاسم»، در دانشنامه جهان اسلام، تهران، بنیاد دائرة المعارف اسلامی، بی‌تا.
- رهگشای انسانیت، سخنان گهربار حضرت رسول اکرم (ص)، ترجمه ابراهیم احمدیان، قم، گلستان ادب، ۱۳۸۱.
- سوری، محمد، «ادیب کوشا(درگذشت نویسنده توانا، ابوالقاسم پاینده)» سایت پایگاه اطلاع‌رسانی حوزه، تاریخ بازدید: ۱۸ شهریور ۱۴۰۲ش.
- نهج الفصاحه: کلمات قصار پیامبر اسلام صلی الله علیه و آله و سلم همراه با فهرست تفصیلی، نمایه موضوعی و…، به کوشش علی شیروانی، قم، دار الفکر.
- نهج الفصاحه، مجموع سخنان و خطبه‌های حضرت رسول اکرم، گروآورنده ابوالقاسم پاینده، تصحیح و تنظیم عبدالرسول پیمانی و محمدامین شریعتی، اصفهان، خاتم الانبیاء، ۱۳۸۳.
پیوند به بیرون
