میراث حدیث شیعه (کتاب)
 تصویری از جلد اول کتاب میراث حدیث شیعه | |
| اطلاعات کتاب | |
|---|---|
| نویسنده | مجموعه‌ای از محدثان تاریخ شیعه |
| تاریخ نگارش | ۱۳۷۷ش تا ۱۳۸۹ش |
| موضوع | علوم حدیث |
| زبان | فارسی |
| به کوشش | مهدى مهريزى و على صدرايى خويى |
| اطلاعات نشر | |
| ناشر | مؤسسه علمی فرهنگی دارالحدیث |
| محل نشر | قم |
میراث حدیث شیعه، مجموعه‌ای ۲۱جلدی که با هدف جمع‌آوری و گزارش آثار حدیثی شیعه به صورت دسته‌بندی‌شده گردآوری و منتشر شده است. این اثر به کوشش مهدی مهریزی و علی صدرایی خویی و با همکاری علمی ابوالفضل حافظیان، قاسم شیرجعفری توسط مؤسسه علمی فرهنگی دارالحدیث انجام شده است. این کتاب شامل رساله‌های مختلفی است که در موضوع متن، شرح، ترجمه و سند احادیث شیعی و همینطور موضوعات علوم حدیث نوشته شده و برخی از آنها تا پیش از انتشار این اثر، هنوز منتشر نشده بودند. در این مجموعه بیش از ۱۸۵ رساله از حدود ۱۳۰ نویسنده، با توضیحاتی از سوی مصححان و محققان این رساله‌ها منتشر شده است.
اهمیت و اهداف
هدف از گردآوری کتاب میراث حدیث شیعه، بر اساس مقدمه کتاب، وجود نام و گزارش آثار حدیثی شیعه در منابع علوم حدیث و در عین حال، منتشر نشدن آن اثر به‌صورت چاپی یا تحقیق شده است. در تدوین این اثر سعی شده است تا تمام آنچه از منابع حدیثی در فهرست‌های کتاب‌شناسی شیعی گزارش شده‌اند، جمع‌آوری یا معرفی گردند. مؤلفان این اثر در تلاشند تا میراث حدیثی شیعه که در قرن‌های متمادی توسط دانشمندان علوم حدیث، شکل گرفته است را به صورت منظم و دسته‌بندی شده در یک اثر، جمع‌آوری نماید.[۱] به گفته نویسندگان این اثر، اولویت در نقل رساله‌ها در این اثر، رساله‌های مغفول‌مانده در زمینه چاپ و نشر بوده است.[۲] در تحقیق و تصحیح رساله‌های منتشر شده در جلدهای مختلف میراث حدیث، بیش از پنجاه مصحح و محقق همکاری داشته‌اند که بیستر آنها از نویسندگان حوزه علمیه قم بوده‌اند.[۳]
ساختار محتوا
هر جلد از کتاب میراث حدیث شیعه، مشتمل بر یک مقدمه و پنج بخش است. متون حدیث، شرح و ترجمه حدیث، علوم حدیث، اجازات و معرفی نسخه، این بخش‌بندی‌ها را تشکیل داده‌اند. کاربردهای این چند بخش چنین گزارش شده‌اند:[۴]
- متون حدیث: در این بخش، نسخه‌ها و رساله‌هایی که حاوی اربعین‌های حدیثی، کلمات قصار، گزیده‌های موضوعی و... باشد جای گرفته است.
- شرح و ترجمه حدیث: رساله‌هایی که به شرح احادیث اختصاص دارد، با ترجمه‌های کهنی که از پاره‌ای روایات صورت پذیرفته، چه به‌صورت نثر یا نظم در این بخش جای خواهد گرفت.
- علوم حدیث: رساله‌هایی در زمینه رجال، مصطلح الحدیث، غریب الحدیث، اصول و قواعد فقه الحدیث و دیگر شاخه‌های علوم حدیث در این بخش مجال نشر می‌یابد.
- اجازات: اجازاتی که در میان عالمان شیعی، محدثان و فقیهان مبادله شده و پشتوانه صحت و درستی نقل‌هاست و امانت‌داری و دقت این بزرگان را در حوزه سنت معصومان(ع) نشان می‌دهد، در این قسمت قرار خواهد گرفت.
- معرفی نسخه: نسخههای مربوط به رساله‌های حجیم که در حد یک کتاب است، یا نسخههای تازه‌ای از کتب و رساله‌های چاپ‌شده که بر اعتبار آن کتاب و رساله می‌افزاید، در این بخش معرفی خواهد شد.
هر کدام از دفترهای این اثر (جلدهای آن) مشتمل بر رساله‌های بزرگ و کوچکی است که به‌اندازه کتاب نبوده‌اند.[۵] چاپ و انتشار این اثر از سال ۱۳۷۷ش شروع شد هر سال دو جلد از آن منتشر می‌گردید.[۶] تا سال ۱۳۸۹ش، ۲۱ جلد از این اثر منتشر شده است.[۷] گردآورندگان کتاب، در انتهای هر جلد فهرست کاملی از آنچه در جلدهای گذشته درج شده است تنظیم کرده‌اند.[۸]
در پایان جلد ۲۱، رساله‌های مندرج در همه جلدهای کتاب که بیش از ۱۸۵ رساله است فهرست شده‌اند.[۹] بر اساس این فهرست ۱۶ رساله ناظر به اجازات،[۱۰] ده رساله با عنوان اربعون حدیثا (چهل‌حدیث)[۱۱] و بیش از ۲۵ رساله با موضوع شرح حدیث یا دعا است.[۱۲] به جز ۸ رساله که نویسندگان آنها شناخته نیستند[۱۳] نویسندگان این رساله‌ها حدود ۱۳۰ نفر هستند.[۱۴] از برخی نویسندگان مثل آقابزرگ تهرانی،[۱۵] محمدجعفر شریعتمدار استرآبادی[۱۶] ۵ رساله در این مجموعه معرفی و گزارش شده است.
جوایز
کتاب میراث حدیث شیعه در جشنواره‌های مختلفی به عنوان اثر برگزیده معرفی گردیده است. از جمله جوایز کسب شده برای این اثر می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- پژوهش برتر در نخستین همایش دین پژوهان کشور در سال ۱۳۷۹ش
- شایسته تقدیر در مراسم بزرگداشت حامیان نسخههای خطی در سال ۱۳۸۰ش
- اثر برگزیده در نخستین جشنواره کتاب دین در سال ۱۳۸۳ش.[۱۷]
پانویس
- ↑ مهریزی، صدرایی خویی، میراث حدیث شیعه، ۱۳۸۰ش، ج۱، ص۱۰.
- ↑ مهریزی، صدرایی خویی، میراث حدیث شیعه، ۱۳۸۰ش، ج۱، ص۱۱.
- ↑ «میراث حدیث شیعه»، پژوهشگاه قرآن و حدیث.
- ↑ مهریزی، صدرایی خویی، میراث حدیث شیعه، ۱۳۸۰ش، ج۱، ص۱۱؛ حافظیان بابلی، گزارشی از میراث حدیث شیعه، ۱۳۷۷ش، ص۳۳۱.
- ↑ حافظیان بابلی، گزارشی از میراث حدیث شیعه، ۱۳۷۷ش، ص۳۳۰.
- ↑ «میراث حدیث شیعه»، پژوهشگاه قرآن و حدیث.
- ↑ مهریزی، صدرایی خویی، میراث حدیث شیعه، ۱۳۸۹ش، ج۲۱، ص۴.
- ↑ برای نمونه نگاه کنید به: مهریزی، صدرایی خویی، میراث حدیث شیعه، ۱۳۸۹ش، ج۱۲، ص۴۷۷.
- ↑ مهریزی، صدرایی خویی، میراث حدیث شیعه، ۱۳۸۹ش، ج۲۱، ص۶۵۵.
- ↑ مهریزی، صدرایی خویی، میراث حدیث شیعه، ۱۳۸۹ش، ج۲۱، ص۶۵۵.
- ↑ مهریزی، صدرایی خویی، میراث حدیث شیعه، ۱۳۸۹ش، ج۲۱، ص۶۵۶.
- ↑ مهریزی، صدرایی خویی، میراث حدیث شیعه، ۱۳۸۹ش، ج۲۱، ص۶۵۸.
- ↑ مهریزی، صدرایی خویی، میراث حدیث شیعه، ۱۳۸۹ش، ج۲۱، ص۶۶۶.
- ↑ مهریزی، صدرایی خویی، میراث حدیث شیعه، ۱۳۸۹ش، ج۲۱، ص۶۶۱-۶۶۷.
- ↑ مهریزی، صدرایی خویی، میراث حدیث شیعه، ۱۳۸۹ش، ج۲۱، ص۶۶۱.
- ↑ مهریزی، صدرایی خویی، میراث حدیث شیعه، ۱۳۸۹ش، ج۲۱، ص۶۶۲.
- ↑ «میراث حدیث شیعه»، پژوهشگاه قرآن و حدیث.
منابع
- «میراث حدیث شیعه»، در سایت پژوهشگاه قرآن و حدیث، تاریخ درج مطلب: ۲۴ اردیبهشت ۱۳۹۳ش، تاریخ بازدید: ۲۶ اردیبهشت ۱۴۰۳ش.
- حافظیان‌بابلی، ابوالفضل، «گزارشی از میراث مکتوب شیعه»، در مجله علوم حدیث، شماره ۹، قم، دانشگاه قرآن و حدیث، پاییز ۱۳۷۷ش.
- مهریزی، مهدی ، صدرایی خویی، علی، میراث حدیث شیعه، قم، موسسه علمی فرهنگی دارالحدیث، چاپ اول، ۱۳۸۰ش.