دانشنامه اهل‌بیت (کتاب)
 تصویر جلد اول دانشنامه اهل‌بیت | |
| اطلاعات کتاب | |
|---|---|
| نویسنده | جمعی از نویسندگان |
| موضوع | اهل‌بیت(ع) |
| زبان | فارسی |
| تعداد صفحات | ۸۰۷ |
| قطع | وزیری |
| اطلاعات نشر | |
| ناشر | پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی |
| محل نشر | قم |
| تاریخ نشر | بهار ۱۴۰۳ش |
| نوبت چاپ | اول |
| شمارگان | ۵۰۰ |
| شابک | 978-195-915-8 |
| وبسایت ناشر | https://isca.ac.ir/Portal/Home/ |
دانشنامه اهل‌بیت(ع) دانش‌نامه‌ای که به معرفی اهل‌بیت(ع)، معارف و موضوعات مربوط به آنان می‌پردازد. متولی این دانشنامه، پژوهشکده تاریخ و سیره پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی است. نگارش مدخل‌های دانشنامه اهل‌بیت از سال ۱۳۹۲ش آغاز شده و نخستین جلد آن در سال ۱۴۰۳ش منتشر شد. امور علمی و اجرایی دانشنامه را یک گروه علمی در پژوهشکده تاریخ و سیره بر عهده دارد.
معرفی
دانشنامه اهل‌بیت(ع)، مجموعه مقالاتی دربارهٔ تاریخ اهل‌بیت(ع)، معارف، مفاهیم و مصطلحات گوناگون قرآنی، کلامی، اخلاقی، فقهی، سیاسی و اجتماعی و خاندان‌ها، اماکن، کتب، شخصیت‌ها، فرقه‌ها، جریان‌ها، قبایل، آداب و رسوم مربوط به آنان است.[۱] این اثر به صورت الفبایی تدوین و نخستین جلد آن در بیش از ۸۰۰ صفحه و دربرگیرنده مداخل حضرت محمد(ص)، امام علی(ع)، حضرت فاطمه(س) و امام حسن(ع) در سال ۱۴۰۳ش به چاپ رسید.[۲] دانشنامه اهل‌بیت(ع) طی مراسمی و با حضور شخصیت‌های علمی، رونمایی و تحسین‌ها و نقدهایی را در فضای علمی کشور به دنبال داشت.[۳]
اهداف و سیاست‌ها
دانشنامه اهل‌بیت(ع) با اهدافی همچون تبیین مستند شخصیت اهل‌بیت(ع)، بازآرایی تعالیم آنان با توجه به نیازهای معاصر و زدودن غبار جهل و خرافات از آموزه‌های اهل‌بیت(ع) است. این دانشنامه با این اهداف و اهدافی دیگر همچون تبیین جایگاه اهل‌بیت(ع) در علوم و پاسخگویی روشمند و علمی به سوالات و شبهات مطرح شده دربارهٔ آنان، سیاستِ محورْ قراردادنِ اهل‌بیت(ع) را در تقریب و وحدت اسلامی دنبال می‌کند.[۴]
ویژگیهای دانشنامه اهل‌بیت(ع)
از ویژگیهای دانشنامه اهل‌بیت(ع) می‌توان به تنظیم و ارائه به صورت الفبایی، ایجاد شبکه‌ای از اطلاعات موجود در هر موضوع و تلاش برای حفظ قلمرو موضوعی هر مقاله و پرهیز از خروج موضوعی اشاره کرد.[۵] امکان تکمیل مطالب هر مقاله در ویراست‌های بعدی، استنادسازی همه مطالب ارائه‌شده و نیز استناد به منابع دست اول و بررسی تطور موضوع و گزارش مستند از دانش انبوه تولیدشده در هر موضوع از دیگر ویژگیهای آن است.[۶]
همچنین دسته‌بندی اطلاعات موجود در هر موضوع، پرهیز از زیاده‌نویسی‌های بیهوده در عین جامعیت و غنای محتوا، امکان نوآوری و تحلیل جدید برای مولف و سرعت دسترسی به اطلاعات مورد نیاز خود و آگاهی مخاطبان از منابع دست اول و تک‌نگاشته‌های مهم در هر موضوع از ویژگیهای قابل ذکر دیگر است.[۷]
از جمله ویژگیهای شکلی این دانشنامه نیز قطع وزیری، ارجاعات به صورت پاورقی، معرفی مداخل مرتبط در ابتدا و پیشینه تحقیق در انتهای هر مدخل و قراردادن مداخل چهارده معصوم(ع) خارج از ترتیب الفبایی و در سه جلد نخست است.[۸]
سازمان علمی و اجرایی
دانشنامه اهل‌بیت(ع) در قالب یک گروه ویژه ذیل پژوهشکده تاریخ و سیره اهل‌بیت(ع) از پژوهشکده‌های پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی وابسته به دفتر تبلیغات اسلامی در سال ۱۳۹۲ش تأسیس شد.[۹] سیاست‌گذاری‌ها، گزینش و تأیید نهایی مداخل دانشنامه اهل‌بیت(ع) بر عهده شورای علمی دانشنامه و رئیس این شورا، همزمان مدیرگروه دانشنامه است که یک مدیر اجرایی با پست همزمان دبیری شورای علمی او را یاری می‌دهد.[۱۰]
سه کارگروه «تاریخ و سیره»، «کلام و اندیشه سیاسی و اجتماعی» و «فقه و اخلاق» که هر کارگروه دارای یک مدیر، یک کارشناس و چند عضو است، فرایند واگذاری، نظارت، ارزیابی و تایید مداخل تالیف‌شده را عهده‌دار هستند.[۱۱]
پانویس
- ↑ دانشنامه اهل‌بیت(ع)، ۱۴۰۳ش، ج۱، صص۱۲-۱۳.
- ↑ دانشنامه اهل‌بیت(ع)، ۱۴۰۳ش، ج۱، صص۱۲-۱۳، ۱۶-۱۸.
- ↑ «دانشنامه اهل بیت (علیهم السلام) یک اثر جامع فراگیر و جهانی است»، سایت موسسه معارف اهل بیت(ع).
- ↑ دانشنامه اهل‌بیت(ع)، ۱۴۰۳ش، ج۱، ص۱۴-۱۵.
- ↑ دانشنامه اهل‌بیت(ع)، ۱۴۰۳ش، ج۱، ص۱۲-۱۳.
- ↑ دانشنامه اهل‌بیت(ع)، ۱۴۰۳ش، ج۱، ص۱۲-۱۳.
- ↑ دانشنامه اهل‌بیت(ع)، ۱۴۰۳ش، ج۱، ص۱۲-۱۳.
- ↑ دانشنامه اهل‌بیت(ع)، ۱۴۰۳ش، ج۱، ص۱۵.
- ↑ دانشنامه اهل‌بیت(ع)، ۱۴۰۳ش، ج۱، صص۷٬۸٬۲۵.
- ↑ دانشنامه اهل‌بیت(ع)، ۱۴۰۳ش، ج۱، ص۲۶.
- ↑ دانشنامه اهل‌بیت(ع)، ۱۴۰۳ش، ج۱، ص۲۶.
منابع
- جمعی از نویسندگان، دانشنامه اهل‌بیت علیهم‌السلام، قم، پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی، ۱۴۰۳ش.
- «دانشنامه اهل بیت (علیهم السلام) یک اثر جامع فراگیر و جهانی است»، سایت موسسه معارف اهل بیت(ع)، تایخ انتشار: ۱۲ تیر ۱۴۰۳ش، تاریخ مشاهده: ۲۵ شهریور ۱۴۰۳ش.
--