اَلْمَوسوعَةُ الْکُبْری عَنْ فاطمَة الزّهراء علیها سلام الله مجموعه‌ای بیست‌وپنج جلدی به زبان عربی درباره حضرت زهرا(س) نوشته اسماعیل انصاری زنجانی (درگذشت: ۱۳۸۸ش). نوشتن این اثر از سال ۱۴۰۷ق شروع شده و تمامی ابعاد زندگی و شخصیت حضرت فاطمه زهرا(س) را در بر گرفته است. مؤلف در نگارش کتاب به بیش از چند هزار منبع مراجعه کرده است. روش تألیف موسوعه بر اساس موضوعات مربوط به حضرت زهرا(س) است که طبق یک تقسیم‌بندی جامع به سه بخش کلی تقسیم شده است: حضرت زهرا(س) قبل از این عالم، حضرت زهرا(س) در این عالم، حضرت زهرا(س) بعد از این عالم. فدک، خطبه فدکیه و شهادت حضرت فاطمه(س) از جمله مباحث «اَلْمَوسوعَةُ الْکُبْری عَنْ فاطمَة الزّهراء علیها سلام الله» است. انتشارات «دلیل ما» این کتاب را در سال ۱۴۲۸ق منتشر کرده است.
 | |
| اطلاعات کتاب | |
|---|---|
| نویسنده | اسماعیل انصاری زنجانی |
| موضوع | حضرت زهرا(س) |
| سبک | تاریخی، روایی |
| زبان | عربی |
| مجموعه | ۲۵جلد |
| اطلاعات نشر | |
| ناشر | دلیل ما |
| تاریخ نشر | ۱۴۲۸ق |
| نسخه الکترونیکی | http://lib.eshia.ir/86597 |
شروع تألیف
مؤلف، کتاب را از سال ۱۴۰۷ق و در روز ولادت حضرت زهرا(س) آغاز کرده و برای تدوین، مراحلی مانند استخراج احادیث مرتبط با حضرت زهرا(س)، مراجعه به کتب مختلف با موضوعات گوناگون، مراجعه به کتب خطی و چاپی در کتابخانه آیت‌الله مرعشی نجفی، کتابخانه آستان قدس رضوی، کتابخانه آیت‌الله گلپایگانی و کتابخانه مدرسه باقرالعلوم، کتابخانه‌های تهران، مشهد و اصفهان و باقی شهرها، کتابخانه‌های خارج از کشور مثل سلیمانیه در استانبول، ظاهریه در دمشق و ملک عبدالعزیز در مدینه را طی نموده و نوشته‌ها و فیش‌برداری‌های خود را منظم و مرتب ساخته است.[۱]
به‌گفته فرزند مؤلف، پدرش برای نگارش الموسوعة الکبری، هزاران کتاب را طی ۲۰(۱۳۶۶-۱۳۸۶ش)سال مورد مطالعه و بررسی قرار داده است.[۲]
محتوا
کتاب به سه بخش اساسی تقسیم شده است:
- حضرت زهرا(س) قبل از این عالم،
- حضرت زهرا(س) در این عالم،
- حضرت زهرا(س) بعد از این عالم.[۳]
مؤلف سپس در مقدمه کتابش مسائلی را پیرامون حضرت زهرا(س) را در پنج بخش مطرح می‌کند:
- عظمت حضرت زهرا(س) در طول ۱۴ قرن (خلقت حضرت زهرا(س) قبل از خلقت حضرت آدم و برکات آن حضرت)
- گام‌های اساسی و اولیه در تدوین موسوعه (مراحل حیات حضرت زهرا(س) در این عالم به طور همه جانبه و مفصل)
- روش تألیف موسوعه و مراحل آماده‌سازی آن (موضوعاتی که درباره حضرت زهرا(س) در معارف دینی بیان شده، از جمله اشعار، روایات، معجزات، زیارت‌ها و دعاها)
- فهرستی از منابع موسوعه (کتابشناسی حضرت زهرا(س) و به طور تفصیلی اولین کتاب‌ها که درباره آن حضرت تدوین شده و همچنین تمامی کتبی که به زندگانی حضرت زهرا(س) ارتباط دارد.)
- مختصری از زندگی حضرت زهرا(س) (در بیان عظمت حضرت زهرا(س) در روز قیامت).[۴]
فهرست کتاب
بر اساس ادعای نویسنده، بیش از سی‌هزار منبع در موضوعات مختلف بررسی شده و در هر موضوع ابتدا متون حدیثی و تاریخی و تحلیل‌های علمی به طور کامل آمده و در ادامه، اسناد احادیث نیز آمده است.[۵]
- جلد اول: خلقت او قبل از این عالم
- جلد دوم: از ولادت او تا ازدواج
- جلد سوم: ازدواج ۱
- جلد چهارم: ازدواج ۲
- جلد پنجم: ولادت اولاد
- جلد ششم: فرزندان ۱
- جلد هفتم: فرزندان ۲
- جلد هشتم: احوال او با پدرش
- جلد نهم: با پدرش و اصحاب
- جلد دهم: بعد از رحلت پدر تا شهادتش
- جلد یازدهم: بعد از رحلت پدر تا شهادتش
- جلد دوازدهم: فدک
- جلد سیزدهم: غصب حق فاطمه(س) و خطبه فدکیه
- جلد چهاردهم: بعد از پدر تا شهادت
- جلد پانزدهم: شهادت ۱
- جلد شانزدهم: شهادت ۲
- جلد هفدهم: شرح زندگانی شخصی
- جلد هجدهم: خصوصیات ۱
- جلد نوزدهم: خصوصیات ۲
- جلد بیستم: دوستداران و دشمنان
- جلد بیست و یکم: اوصاف اختصاصی
- جلد بیست و دوم: اوصاف اختصاصی
- جلد بیست و سوم: کتابشناسی فاطمه(س)
- جلد بیست و چهارم: فاطمه زهرا(س) بعد از این عالم
- جلد بیست و پنجم: فهرست‌ها (آیات، اعلام، اماکن، وقایع و ایام).[۶]
توصیه نویسنده در مقدمه کتاب تلاش برای شناختن و شناسایی بیش از بیش حضرت فاطمه (س) است و بیان این که حضرت مریم(س) با همه جایگاهی که در نزد مسیحیان دارد چون وحی بر او نازل شده و از غذای بهشتی بهرمند گشته و مادر پیامبر اولوالعزمی چون عیسی از پیامبران خداست در عین حال همین حضرت مریم (س) از خدمتکاران هنگام ولادت حضرت فاطمه(س) بوده و پسرش عیسی بن مریم نیز از یاوران و اقتدا کنندگان به مهدی آل محمد پسر حضرت زهرا (س) است. [۷]نخستین باب کتاب گزارشی مختصر درباره زندگانی حضرت زهرا (س) از ولادت تا حالات و مقامات او در روز قیامت است. مطلب آغازین این باب اشاره به خلقت ارواح فاطمه و پدرش و همسر و حسنین هفت هزارسال پیش از آفرینش عالَم است. به باور نویسنده فاطمه از معجزات پیامبر(ص) است و سبب تداوم نسل پیامبر و نجات بخش شیعیان و شفاعت کننده آنها در روز قیامت است. [۸] آخرین روایت کتاب از امام صادق(ع) درباره جایگاه اهل بیت(ع) در روز قیامت در اعراف و شفاعتشان در حق شیعیان است. در این روایت بیان شده که در قیامت با عنایت پیامبر و امیرالمؤمنین و فاطمه زهرا(س) و حسنین و دیگر امامان هم برگزیدگان از شیعیان مانند سلمان و ابوذر و مقداد و عمار گناهکاران از شیعیان را شفاعت می‌کنند و هم در نهایت امامان(ع) دیگر شیعیان و دوستانشان را با شفاعت روانه بهشت می کنند.[۹]
چاپ
انتشارات دلیل ما در قم در سال ۱۴۲۸ق این اثر را به چاپ رسانده است.[۱۰]
پانویس
- ↑ انصاری، الموسوعة الکبری، ۱۴۲۸ق، ج۱، ص۲۴و۲۵.
- ↑ این کار برای پدرم ۲۰ سال زمان برد، خبرگزاری ایبنا.
- ↑ انصاری، الموسوعة الکبری، ۱۴۲۸ق، ج۱، ص۷.
- ↑ انصاری، الموسوعة الکبری، ۱۴۲۸ق، ج۱، ص۱۰-۱۶.
- ↑ انصاری، الموسوعة الکبری، ۱۴۲۸ق، ج۱، ص۳۰-۱۳۳.
- ↑ انصاری، الموسوعة الکبری، ۱۴۲۸ق، فهرست کتاب.
- ↑ زنجانی، الموسوعة الکبری، نشر دلیلنا، ج۱، ص۱۴.
- ↑ زنجانی، الموسوعة الکبری، نشر دلیلنا، ج۱، ص۱۳۲-۱۳۱.
- ↑ زنجانی، الموسوعة الکبری، نشر دلیلنا، ج۲۴، ص۹۵ و۳۰۰ .
- ↑ الموسوعة الکبری عن فاطمة الزهراء، کتابخانه مجازی الفبا.
منابع
- انصاری زنجانی، اسماعیل، الموسوعة الکبری عن فاطمة الزهراء، قم، دلیل ما، ۱۴۲۸ق.
- الموسوعة الکبری عن فاطمة الزهراء، کتابخانه مجازی الفبا، تاریخ بازدید: ۴ دی ۱۴۰۰ش.
- این کار برای پدرم ۲۰ سال زمان برد، خبرگزاری ایبنا، تاریخ انتشار: ۱۸ اسفند ۱۳۹۳ش.