ابوالقاسم پاینده
 | |
| اطلاعات | |
|---|---|
| زمینه فعالیت | نویسندگی و مترجمی |
| تاریخ تولد | ۱۲۸۷ش |
| محل تولد | اصفهان |
| تاریخ درگذشت | ۱۳۶۳ش |
| محل دفن | قبرستان ابنبابویه |
| مذهب | شیعه |
| پیشه | مترجم، نویسنده، روزنامهنگار و داستاننویس |
| کتابها | ترجمه قرآن، ترجمه تاریخ طبری، ترجمه مُروج الذهب، ترجمه التنبیه و الاشراف |
| علت شهرت | ترجمه قرآن |
ابوالقاسم پاینده (۱۲۸۷_۱۳۶۳ش) مترجم قرآن، نویسنده و روزنامهنگار اهل ایران بود. ترجمه قرآن که باعث شهرت او شده، ترجمهای ساده و روان و از بهترین ترجمههای قرآن شمرده شده است. این ترجمه در سال ۱۳۳۶ش جایزه کتاب سال را دریافت کرد. گردآوری و ترجمه جملات قصار پیامبر(ص) با عنوان نهج الفصاحه و نگارش کتابی درباره امام علی(ع) با عنوان «علی اَبَر مردِ تاریخ» از جمله آثار اوست. پاینده، تاریخ طبری و مُروج الذهب را نیز از از عربی به فارسی ترجمه کرده است.
پاینده از رجال سیاسی عصر پهلوی و نماینده مردم نجفآباد در مجلس شورای ملی بود.
معرفی
ابوالقاسم پاینده مترجم، نویسنده و روزنامهنگار ایرانی،[۱] در ۱۲۸۷ش در نجفآبادِ اصفهان به دنیا آمد.[۲] تحصیلات مقدماتی را در زادگاهش گذراند و از سال ۱۳۰۱ تا ۱۳۰۹ش، مشغول به تحصیل دروس حوزوی در اصفهان بود.[۳] محمود مفید و محمد خراسانی گنابادی از اساتید وی بودند.[۴]
پاینده از رجال سیاسی عصر پهلوی به شمار میرفت[۵] و مشاغل دولتی داشت.[۶] وی در دوره دوم مجلس مؤسسان[۷] و دورههای بیست و یکم و بیست و دوم مجلس شورای ملی نماینده مردم نجفآباد بود.[۸]
پاینده، روزنامهنگاری را در سال ۱۳۰۸ش در روزنامه عرفان اصفهان آغاز کرد و با نشریاتی همچون شفق سرخ، ایران، اطلاعات و مجله تعلیم و تربیت در تهران همکاری داشت.[۹] او در ۱۳۲۱ش هفتهنامه صبا را تأسیس کرد.[۱۰]
او در ۱۸ مرداد سال ۱۳۶۳ش در تهران درگذشت و در قبرستان ابنبابویه در شهر ری به خاک سپرده شد.[۱۱]
جایگاه علمی
ابوالقاسم پاینده از نویسندگان، مترجمان و روزنامهنگارانی شناخته میشود که آثارش او را از برجستگان نثرِ ادب فارسی قرار داده است.[۱۲] پاینده را یکی از برجستهترین و پرکارترین مترجمها در رشته تاریخ شمردهاند و دهها اثر ارزشمند در این زمینه را به فارسی ترجمه کرده[۱۳] که مهمترین و ماندگارترین آثار قلمیاش قلمداد میشود.[۱۴]
مهمترین جنبه شخصیت فرهنگی و علمی پاینده را وجهِ ترجمانی وی از زبان عربی کهن دانستهاند،[۱۵] که به سبب تسلط وی به زبان و ادب فارسی و عربی ترجمههایی فصیح و جذابی ارائه داد که نثر آنها، در عین امروزین بودن، یادآور زیبایی متون کهن فارسی است.[۱۶] پاینده را دارای قلمی شیوا و نثری روان دانستهاند،[۱۷] که در کار نوشتن و ترجمه دارای سلیقه خاصی بود[۱۸] و همین موضوع ترجمههای او را ارزشی خاص بخشید.[۱۹] پاینده در ادبیات داستانی نیز آثاری دارد و از او مجموعههایی از داستان کوتاه و داستانهای بلند منتشر شده است.[۲۰]
ترجمه قرآن
ترجمه فارسی ابوالقاسم پاینده از قرآن اولین بار در ۱۳۳۶ش منتشر شد و جایزه بهترین کتاب سال را دریافت کرد.[۲۱] این ترجمه را مهمترین اثر پاینده دانستهاند که نقطه عطفی در ترجمههای فارسی قرآن به شمار میرود.[۲۲] مهمترین ویژگی ترجمه قرآن پاینده را نثر ساده، روان،[۲۳] فصیح و همهفهم این اثر بیان کردهاند.[۲۴]
مقدمه پاینده بر ترجمه خود مورد تمجید عالمان قرار گرفت و صاحبنظران آن را اثری ماندنی در تاریخ نثر فصیح فارسی میدانند.[۲۵] پاینده در این مقدمه، پس از بیان نحوه آشنایی خود با قرآن و آرزوی سی سالهاش در ترجمه آن، به اِجمال، سرگذشت اسلام و پیامبر(ص) را مرور میکند، سپس بخش عمده مقدمه را به مباحث قرآنی اختصاص میدهد و در پایان به مشکلات ترجمه قرآن و نقد ترجمه الهی قمشهای _ بدون ذکر نام _ میپردازد و درباره ترجمه خود توضیحاتی میدهد.[۲۶] علامه امینی در نامهای به پاینده این ترجمه را دارای ارزشی فوقالعاده دانسته و از این اثر ستایش کرده است.[۲۷] سید محمد فرزان (درگذشت: ۱۳۴۹ش)، قرآنپژوه، نزدیک به چهارصد ایراد به این ترجمه گرفته است. پیش از آن مرتضی مطهری نیز نقدی کوتاه بر ترجمه پاینده نوشته بود.[۲۸]
علی اَبَر مرد تاریخ
علی اَبَر مردِ تاریخ کتابی از ابوالقاسم پاینده است که به عنوان یکی از بهترین کتابهای دربارهٔ سیره و سیرت امام علی(ع) توصیف شده است.[۲۹] این اثر کتابی کمحجم و پرمحتوا و پاسخگوی برخی ابهامها با نثری شیوا و در قالب حکایتی جذاب و رسا توصیف شده است.[۳۰] گفته شده نویسنده در این کتاب نکتهها و مطالب مهم و سرفصلهای شایان توجه زندگی امام علی(ع) را نشان میدهد و چرایی و چگونگی سیر وقایع را تا شهادت امام علی(ع) بیان میکند.[۳۱]
آثار
از ابوالقاسم پاینده حدود چهل اثر منتشر شده است.[۳۲] برخی از آنها عبارتند از:
- ترجمه تاریخ طبری اثر محمد بن جریر طبری (درگذشت ۳۱۰ق)، تاریخنگار اهلسنت در شانزده مجلد.[۳۳]
- زندگانی محمد ترجمه حیاة محمد اثر محمدحسنین هیکل.[۳۴]
- ترجمه و گردآوری جملات قصار پیامبر(ص) با عنوان نهج الفصاحه.[۳۵]
- ترجمه تاریخ عرب اثر فیلیپ حِتّی.[۳۶]
- تاریخ سیاسی اسلام از آغاز ظهور تا انقراض دولت اموی، ترجمه تاریخ الاسلام السیاسی والدینی والثقافی والاجتماعی، اثر حسن ابراهیم حسن.[۳۷]
- ترجمه مُروج الذهب اثر مسعودی، تاریخنگار قرن چهارم هجری قمری.[۳۸]
- ترجمه التنبیه و الاشراف اثر مسعودی.[۳۹]
- ترجمه تمدن اسلامی، بخشی از تاریخ تمدن اثر ویل دورانت.[۴۰]
- ترجمه سیر تکامل عقل نوین اثر جان هرمن رندال.[۴۱]
پانویس
- ↑ مهدوی، اعلام اصفهان، ۱۳۸۶ش، ج۱، ص۳۳۷.
- ↑ مشار، مؤلفین کتب چاپی فارسی و عربی از آغاز چاپ تاکنون، ۱۳۴۰ش، ج۱، ص۲۳۲.
- ↑ نصر اصفهانی و طلایی، «سبکشناسی داستانهای کوتاه ابوالقاسم پاینده»، ص۹۴؛ جهانبخش، «کتابسازی سه چندان!!!»، ص۱۴۶.
- ↑ یزدانی نجفآبادی، دیباچه دیار نون، ۱۳۷۲ش، ص۱۵۴.
- ↑ جهانبخش، «کتابسازی سه چندان!!!»، ص۱۴۵.
- ↑ مهدوی، اعلام اصفهان، ۱۳۸۶ش، ج۱، ص۳۳۷.
- ↑ مشار، مؤلفین کتب چاپی فارسی و عربی از آغاز چاپ تاکنون، ۱۳۴۰ش، ج۱، ص۲۳۲.
- ↑ مهدوی، اعلام اصفهان، ۱۳۸۶ش، ج۱، ص۳۳۷.
- ↑ یزدانی نجفآبادی، دیباچه دیار نون، ۱۳۷۲ش، ص۱۵۴.
- ↑ مشار، مؤلفین کتب چاپی فارسی و عربی از آغاز چاپ تاکنون، ۱۳۴۰ش، ج۱، ص۲۳۲.
- ↑ یزدانی نجفآبادی، دیباچه دیار نون، ۱۳۷۲ش، ص۱۵۴.
- ↑ یزدانی نجفآبادی، دیباچه دیار نون، ۱۳۷۲ش، ص۱۵۴؛ حسینی، «پاینده ابوالقاسم»، ج۵، ذیل مدخل.
- ↑ خرمشاهی، «ترجمه فارسی پاینده»، ۱۳۹۳ش، ج۱، ص۵۵۰.
- ↑ جهانبخش، «کتابسازی سه چندان!!!»، ص۱۴۶.
- ↑ جهانبخش، «کتابسازی سه چندان!!!»، ص۱۴۶.
- ↑ حسینی، «پاینده ابوالقاسم»، ج۵، ذیل مدخل.
- ↑ مهدوی، اعلام اصفهان، ۱۳۸۶ش، ج۱، ص۳۳۷.
- ↑ جهانبخش، «کتابسازی سه چندان!!!»، ص۱۴۵.
- ↑ جهانبخش، «کتابسازی سه چندان!!!»، ص۱۴۶.
- ↑ حسینی، «پاینده ابوالقاسم»، ج۵، ذیل مدخل.
- ↑ جهانبخش، «کتابسازی سه چندان!!!»، ص۱۴۶.
- ↑ حسینی، «پاینده ابوالقاسم»، ج۵، ذیل مدخل.
- ↑ جهانبخش، «کتابسازی سه چندان!!!»، ص۱۴۸.
- ↑ لسانی، «قرآن مجید با ترجمه فارسی آقای ابوالقاسم پاینده»، ص۲۶۶؛ خرمشاهی، «ترجمه فارسی پاینده»، ۱۳۹۳ش، ج۱، ص۵۵۱.
- ↑ حسینی، «پاینده ابوالقاسم»، ج۵، ذیل مدخل.
- ↑ حسینی، «پاینده ابوالقاسم»، ج۵، ذیل مدخل.
- ↑ یزدانی نجفآبادی، دیباچه دیار نون، ۱۳۷۲ش، ص۱۵۴.
- ↑ خرمشاهی، «ترجمه فارسی پاینده»، ۱۳۹۳ش، ج۱، ص۵۵۱.
- ↑ جربزهدار، «مقدمه» علی ابر مرد تاریخ، ۱۳۷۷ش، ص۱۲.
- ↑ جربزهدار، «مقدمه» علی ابر مرد تاریخ، ۱۳۷۷ش، ص۱۳.
- ↑ جربزهدار، «مقدمه » علی ابر مرد تاریخ، ۱۳۷۷ش، ص۱۳.
- ↑ یزدانی نجفآبادی، دیباچه دیار نون، ۱۳۷۲ش، ص۱۵۵.
- ↑ آهنچی، «تاریخ طبری»، ج۶، ذیل مدخل.
- ↑ یزدانی نجفآبادی، دیباچه دیار نون، ۱۳۷۲ش، ص۱۵۵.
- ↑ مشار، مؤلفین کتب چاپی فارسی و عربی از آغاز چاپ تاکنون، ۱۳۴۰ش، ج۱، ص۲۳۴.
- ↑ مشار، مؤلفین کتب چاپی فارسی و عربی از آغاز چاپ تاکنون، ۱۳۴۰ش، ج۱، ص۲۳۴.
- ↑ مشار، مؤلفین کتب چاپی فارسی و عربی از آغاز چاپ تاکنون، ۱۳۴۰ش، ج۱، ص۲۳۴.
- ↑ جربزهدار، «مقدمه»، علی ابر مرد تاریخ، ۱۳۷۷ش، ص۱۲.
- ↑ جربزهدار، «مقدمه»، علی ابر مرد تاریخ، ۱۳۷۷ش، ص۱۲.
- ↑ مهدوی، اعلام اصفهان، ۱۳۸۶ش، ج۱، ص۳۳۷.
- ↑ یزدانی نجفآبادی، دیباچه دیار نون، ۱۳۷۲ش، ص۱۵۵.
منابع
- آهنچی، آذر، «تاریخ طبری»، دانشنامه جهان اسلام، ج۶، تهران، بنیاد دائرة المعارف اسلامی، ۱۳۹۳ش.
- جربزهدار، عبدالکریم، «مقدمه»، علی ابر مرد تاریخ، تألیف ابوالقاسم پاینده، تهران، نشر اساطیر، ۱۳۷۷ش.
- جهانبخش، جویا، «کتابسازی سه چندان!!!»، آینه پژوهش، شماره ۱۸۱، فروردین و اردیبهشت ۱۳۹۹ش.
- حسینی، مالک، «پاینده ابوالقاسم»، دانشنامه جهان اسلام، ج۵، تهران، بنیاد دائرة المعارف اسلامی، بیتا.
- خرمشاهی، بهاءالدین، «ترجمه فارسی پاینده»، دانشنامه قرآن و قرآنپژوهی، تهران، دوستان و ناهید، ۱۳۹۳ش.
- لسانی، ابوالفضل، «قرآن مجید با ترجمه فارسی آقای ابوالقاسم پاینده»، ارمغان، شماره ۶ و ۷، شهریور و مهر ۱۳۳۶ش.
- مشار، خانبابا، مؤلفین کتب چاپی فارسی و عربی از آغاز چاپ تاکنون، بیجا، بینا، ۱۳۴۰ش.
- مهدوی، مصلحالدین، اعلام اصفهان، اصفهان، سازمان فرهنگی تفریحی شهرداری اصفهان، ۱۳۸۶ش.
- نصر اصفهانی، محمدرضا و مولود طلایی، «سبکشناسی داستانهای کوتاه ابوالقاسم پاینده»، فنون ادبی، دانشگاه اصفهان، شماره ۱، سال ۱۳۹۰ش.
- یزدانی نجفآبادی، علی، دیباچه دیار نون: نگرشی بر بنیادهای تاریخی، جغرافیایی، اقتصادی و فرهنگی همراه با شرحی بر احوال رجال شهرستان نجفآباد، نجفآباد، چاپخانه بهار آزادی، ۱۳۷۲ش.