اصحاب شمال
| معاد |
اَصحاب شِمال یا اصحاب مَشئمه، گروهی که در آخرت، نامه عملشان را با دست چپ دریافت می‌کنند و جایگاهشان جهنم است. بر پایه آیات قرآن، ایمان نداشتن به خدا، اصرار بر گناهان کبیره، دنیاطلبی و انکار معاد از ویژگی‌های آنان است. قرآن از آنان در برابر اصحاب یمین یاد کرده و از شدت عذاب اصحاب شمال در قیامت خبر داده است.
نامگذاری
اصحاب شمال، اصطلاحی قرآنی به معنای «یاران چپ» و در مقابل اصحاب یمین به معنای «یاران راست» است.[۱] بر پایه سخن مفسران، این گروه در قیامت، نامه اعمالشان را با دست چپ دریافت می‌کنند و جایگاهشان جهنم است.[۲] مفسران معتقدند اصحاب شمال همان اصحاب مشئمه هستند.[۳] در مقابل آن‌ها اصحاب یمین (یا اصحاب میمنه) قرار دارند که نامه اعمال خود را با دست راست دریافت می‌کنند.[۴]
درباره دلیل نامگذاری آنان به «اصحاب شمال» دو نظریه است:
- به این دلیل که روز قیامت نامه اعمال را با دست چپ دریافت می‌کنند.
- به سبب آنکه روز قیامت «اصحاب شمال» سمت چپ و اصحاب یمین در سمت راست قرار می‌گیرند.[۵]
ویژگی‌ها
بر پایه قرآن، برخی از حالات و ویژگی‌های آنان در دنیا و آخرت عبارت است است:
- آنان به خداوند ایمان ندارند،[۶] معاد را انکار می‌کنند[۷] و بر گناهان کبیره اصرار می‌ورزند.[۸]
- در سوره مدثر آمده هنگامی که اصحاب یمین، دلیل جهنمی شدن اصحاب شمال را از آنان می‌پرسند، جواب می‌دهند ما در دنیا نماز نمی‌خواندیم، نیازمندان را اطعام نمی‌کردیم، همراه گمراهان بوده و معاد را انکار می‌کردیم.[۹]
سرنوشت
بر اساس آیات سوره حاقه، اصحاب شمال در روز قیامت، هنگام دریافت نامه اعمال خود، آرزوی مرگ کرده و می‌گویند کاش هرگز نامه اعمال خود را نمی‌دیدیم.[۱۰] این گروه در قیامت به دستور خداوند، به زنجیر کشیده شده، در آتش جهنم انداخته می‌شوند و غذایی جز چرکابه بدن دوزخیان ندارند.[۱۱] همچنین در سوره واقعه آمده، آنان در میان باد سوزان و آب جوشان و در سایه دود غلیظی قرار خواهند گرفت.[۱۲]
پانویس
- ↑ فرهنگ بزرگ سخن، ذیل واژه اصحاب شمال.
- ↑ مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۷۴ش، ج۲۳، ص۲۲۸.
- ↑ خرمشاهی، دانشنامه قرآنی، ۱۳۷۷ش، ج۱، ص۲۳۶.
- ↑ طباطبائی، المیزان، ۱۴۱۷ق، ج۱۹، ص۱۲۳.
- ↑ خرمشاهی، دانشنامه قرآنی، ۱۳۷۷ش، ج۱، ص۲۳۶.
- ↑ سوره حاقه، آیه۳۳.
- ↑ سوره واقعه، آیه۴۷.
- ↑ سوره واقعه، آیه۴۶.
- ↑ سوره مدثر، آیه۴۳-۴۶؛ دایرةالمعارف قرآن کریم، ۱۳۸۲ش، ج۳، ص۴۱۴.
- ↑ سوره حاقه، آیه۲۵-۲۸.
- ↑ سوره حاقه، آیه۳۰-۳۶.
- ↑ سوره واقعه، آیه۴۱-۴۴؛دایرةالمعارف قرآن کریم، ۱۳۸۲ش، ج۳، ص۴۱۴.
منابع
- قرآن کریم.
- خرمشاهی، بهاءالدین، دانشنامه قرآنی، تهران، نشر دوستان و ناهید، ۱۳۷۷ش.
- دایرةالمعارف قرآن کریم، تدوین مرکز فرهنگ و معارف قرآن، قم، بوستان کتاب، ۱۳۸۲ش.
- طباطبائی، سید محمد حسین، المیزان فی تفسیر القرآن، قم، دفتر انتشارات اسلامی، ۱۴۱۷ق.
- فرهنگ بزرگ سخن، به سرپرستی حسن انوری، تهران، انتشارات سخن، ۱۳۹۰ش.
- مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، تهران، دارالکتب الاسلامیه، ۱۳۷۴ش.