آیه استیذان
| مشخصات آیه | |
|---|---|
| نام آیه: | استیذان |
| واقع در سوره: | نور |
| شماره آیه: | ۵۸ |
| جزء: | ۱۸ |
| موضوع: | روابط خانواده |
آیه اِستیذان (سوره نور:۵۸) به لزوم اجازه گرفتن فرزندان و بردگان، هنگام ورود به اتاق خصوصی پدر و مادر یا مالکِ برده اشاره دارد. برخی به دلیل اشاره به اجازه خواستن در آیاتی دیگر، عنوان استیذان را مختص این آیه ندانسته‌اند.
متن و ترجمه آیه
یأَیهَا الّذِینَ ءَامَنوا لِیستَئذِنکمُ الَّذینَ مَلکت أیمنُکم والَّذینَ لَم یبلُغوا الحُلُمَ مِنکم ثَلثَ مَرَّتٍ مِن قَبلِ صَلوةِ الفَجرِ وَ حِینَ تَضَعُونَ ثِیابَکم مِن الظَّهیرَةِ و مِن بَعدِ صَلوةِ العِشاءِ ثَلثُ عَورتٍ لَکم(۵۸)
|
ای کسانی که ایمان آورده‌اید، باید بندگان شما و آنها که هنوز به حد بلوغ نرسیده‌اند، در سه هنگام از شما برای وارد شدن به خانه رخصت طلبند: پیش از نماز صبح و هنگام ظهر که لباس از تن بیرون می‌کنید و بعد از نماز عشا. این سه وقت، وقت خلوت شماست. در غیر آن سه هنگام، شما و آنها گناهی مرتکب نشده‌اید اگر بر یکدیگر بگذرید. خدا آیات را اینچنین برای شما بیان می‌کند و خدا دانا و حکیم است.
|
نام‌گذاری
واژه استیذان برگرفته از کلمه اذن و به‌معنای اجازه خواستن است.[۱] بر اساس نظر برخی از مفسران آیه استیذان که درباره اجازه گرفتن بردگان و اطفال برای ورود به اتاق خصوصی مالکِ برده و پدر و مادر در سه وقت خاص نازل شد، آیه ۵۸ سوره نور است.[۲] این سه وقت چنان‌که در متن آیه اشاره شده، پیش از نماز صبح، پیش از نماز ظهر و پس از نماز عشاء است؛[۳] اگرچه برخی دیگر عنوان آیه استیذان را درباره اجازه خواستن بعضی از مسلمانان در جریان جنگ خندق یا غزوه تبوک نیز دانسته‌اند.[۴]
محتوای این آیه از دستورات اخلاقی اسلام است.[۵]
حکم استیذان
درباره واجب یا مستحب بودن اجازه گرفتن فرزندان و بردگان از والدین و مالک برده، هنگام ورود به اتاق خصوصی آنان اختلاف نظر وجود دارد.[۶]
براساس آیه ۵۹ سوره نور، حکم اجازه و استیذان برای افراد بالغ همیشه واجب است و اختصاص به زمان خاصی ندارد؛ اما وجوب این حکم دربارۀ کودکان نابالغ از نگاه برخی مختص به این سه زمان خاص است، اگرچه کودک نابالغ هنوز مکلف به شمار نمی‌آید.[۷]
برخی نیز استیذان را مستحب دانسته‌اند؛ زیرا مخاطب در این آیه کودکان غیربالغی هستند که تکلیف بر گردن آنان نیست.[۸]
پانویس
- ↑ دهخدا، لغت نامه، ۱۳۷۷ش، ج۲، ص۲۲۰۲.
- ↑ صاحب جواهر، جواهر الکلام، ۱۳۶۲ش، ج ۲۹، ص۸۳.
- ↑ قربانی لاهیجی، تفسیر جامع آیات الاحکام، ۱۳۸۴ش، ج۹، ص۲۴۵.
- ↑ کاشانی، خلاصه منهج الصادقین، ۱۳۶۳ش، ج۴، ص۲۱؛ حریری، فرهنگ اصطلاحات قرآنی، ۱۳۸۴ش، ص۱۲.
- ↑ قربانی لاهیجی، تفسیر جامع آیات الاحکام، ۱۳۸۴ش، ج۹، ص۲۴۰.
- ↑ قربانی لاهیجی، تفسیر جامع آیات الاحکام، ۱۳۸۴ش، ج۹، ص۲۴۴
- ↑ مقدّس اردبیلی، زبدة البیان، ج۱، ص۵۵۰.
- ↑ مقدّس اردبیلی، زبدة البیان، ج۱، ص۵۵۰.
منابع
- حریری، محمدیوسف، فرهنگ اصطلاحات قرآنی، قم، هجرت، ۱۳۸۴ش.
- دهخدا، علی اکبر، لغت نامه، تهران، انتشارات دانشگاه تهران، ۱۳۷۷ش.
- صاحب جواهر، محمدحسن، جواهر الکلام، بیروت، دار احیاءالتراث العربی، ۱۳۶۲ش،
- کاشانی، فتح الله، خلاصه منهج الصادقین، تهران، اسلامیه، ۱۳۶۳ش.
- قربانی لاهیجی، تفسیر جامع آیات الاحکام، تهران، سایه، ۱۳۸۴ش.
- مقدّس اردبیلی، احمد بن محمد، زبدة البیان فی احکام القرآن، تهران، مکتبه المرتضویه، بیتا.
