آیه ۹۲ سوره آل‌عمران
 | |
| مشخصات آیه | |
|---|---|
| واقع در سوره | سوره آل‌عمران |
| شماره آیه | ۹۲ |
| جزء | ۳ |
| اطلاعات محتوایی | |
| مکان نزول | مدینه |
| آیات مرتبط | آیه بر، آیه ۲۵۴ سوره بقره، آیه ۱۹۵ سوره بقره، آیه ۱۶ سوره تغابن، آیه ۸ سوره انسان |
آیه ۹۲ سوره آل‌عمران نیکوکار واقعی را کسی می‌داند که از آنچه دوست دارد اِنفاق کند.[۱] طبق این آیه، انفاق باید از بهترین دارایی‌ها باشد تا انفاق‌‌کننده به نهایت نیکوکاری برسد.[۲] این ویژگی از اوصاف ابرار دانسته شده است.[۳]
برای رسیدن به مقام نیکوکاران واقعی، شرایط زیادی گفته شده که یکی از آنها انفاق‌کردن از اموالی است که مورد علاقه انسان است.[۴] گفته شده راه رسیدن به مقام نیکوکاران، انفاق خالصانه از امور مورد علاقه است؛ از این جهت دل‌بستگی به دنیا سبب محروم‌شدن از رسیدن به مقام برّ است.[۵] در تفسیر منهج الصادقین آمده که انسان هرگز به حقیقت نیکویی، که کمال خیر است، و به رحمت و رضای خداوند و بهشت نمی‌رسد، مگر آنکه از آنچه دوست دارد انفاق کند.[۶]
در معنای بِرّ در این آیه اختلاف است:[۷] برخی گفته‌اند مراد از آن بهشت است؛[۸] به این معنا که تا آنچه را دوست داری انفاق نکنی به بهشت نمی‌رسی.[۹] اطاعت از خدا، خیر، تقوا و ابرار را نیز از معانی برّ دانسته‌اند.[۱۰] با وجود این اختلاف نظرها، گفته شده ظاهر آیه این است که مفهوم بِرّ وسیع بوده و شامل همه اینها می‌شود.[۱۱] بنا بر جمله آخر آیه: «از هر چه انفاق کنید قطعا خدا به آن داناست.» گفته شده که انفاق در دنیا و آخرت مورد پاداش خداوند است و به معنای تلف‌شدن مال نیست.[۱۲]
برخی مفسران در ذیل این آیه به انفاق حضرت زهرا(س) در شب عروسی اشاره کرده‌اند؛[۱۳] پیامبر اسلام برای حضرت زهرا(س) لباسی نو خریدند تا در شب عروسی بپوشند. حضرت زهرا(س) نیز چنین کردند. پس از پایان مراسم، فقیری نزد خانه آنان آمد و طلب غذا و لباسی برای پوشیدن کرد. آن حضرت لباسی که در عروسی پوشیده بود را به فقیر دادند و آیه «لَنْ تَنالُوا الْبِرَّ حَتَّى تُنْفِقُوا مِمَّا تُحِبُّونَ» را قرائت کردند.[۱۴]
﴿لَنْ تَنَالُوا الْبِرَّ حَتَّى تُنْفِقُوا مِمَّا تُحِبُّونَ وَمَا تُنْفِقُوا مِنْ شَيْءٍ فَإِنَّ اللَّهَ بِهِ عَلِيمٌ ٩٢﴾ [آل عمران:92]
﴿هرگز به نیکوکاری نخواهید رسید تا از آنچه دوست دارید انفاق کنید و از هر چه انفاق کنید قطعاً خدا بدان داناست ٩٢﴾
پانویس
- ↑ مکارم شیرازی، تفسير نمونه، ۱۳۷۱ش، ج۳، ص۲.
- ↑ مکارم شیرازی، والاترین بندگان، ۱۳۸۳ش، ص۱۳۸.
- ↑ سبحانى، منشور جاويد، قم، ج۵، ص۶۶۰.
- ↑ مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۷۱ش، ج۳، ص۳.
- ↑ قرائتی، تفسیر نور، ۱۳۸۸ش، ج۱، ص۵۶۳.
- ↑ کاشانی، منهج الصادقین، تهران، ج۲، ص۲۶۷.
- ↑ طبرسی، مجمع البیان، ۱۳۷۲ش، ج۲، ص۷۹۲.
- ↑ میبدی، کشف الاسرار، ۱۳۷۱ش، ج۲، ص۱۹۹.
- ↑ ابوالفتوح رازی، روض الجنان و روح الجنان، ۱۴۰۸ق، ج۴، ص۴۲۶.
- ↑ ابوالفتوح رازی، روض الجنان و روح الجنان، ۱۴۰۸ق، ج۴، ص۴۲۶؛ طبرسی، مجمع البیان، ۱۳۷۲ش، ج۲، ص۷۹۲.
- ↑ مکارم شیرازی، اخلاق در قرآن، ۱۳۷۰ش، ج۲، ص۳۹۰.
- ↑ قرشی بنابی، تفسیر احسن الحدیث، ۱۳۷۵ش، ج۲، ص۱۳۳.
- ↑ قرائتی، تفسير نور، ۱۳۸۸ش، ج۱، ص۵۶۲.
- ↑ شوشتری، إحقاق الحق و إزهاق الباطل، ۱۴۰۹ق، ج۱۰، ص۴۰۱.
منابع
- ابوالفتوح رازی، حسین بن علی، روض الجنان و روح الجنان فی تفسیر القرآن، مشهد، بنیاد پژوهش‌های اسلامی، ۱۴۰۸ق.
- سبحانى، جعفر، منشور جاويد، قم، مؤسسه امام صادق (عليه السلام)، بی‌تا.
- شوشتری، قاضی نورالله، إحقاق الحق و إزهاق الباطل، م، مکتبة آیة الله المرعشى النجفى، ۱۴۰۹ق.
- طبرسی، فضل بن حسن، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، تهران، ناصر خسرو، ۱۳۷۲ش.
- قرائتی، محسن، تفسیر نور، تهران، مرکز فرهنگی درس‌هایی از قرآن، ۱۳۸۸ش.
- قرشی بنابی، علی‌اکبر، تفسیر احسن الحدیث، تهران، بنیاد بعثت، مرکز چاپ و نشر، ۱۳۷۵ش.
- کاشانی، فتح‌الله بن شکرالله، منهج الصادقین فی إلزام المخالفین، تهران، کتابفروشی اسلامیه، بی‌تا.
- مکارم شیرازی، ناصر، اخلاق در قرآن، قم، مدرسه الامام علی بن ابی طالب(ع)، ۱۳۷۰ش.
- مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، تهران، دارالکتب الإسلامیة، ۱۳۷۱ش.
- مکارم شیرازی، ناصر، والاترین بندگان، تهیه و تنظیم ج فرازمند، قم، نسل جوان، ۱۳۸۳ش.
- میبدی، احمد بن محمد، کشف الاسرار و عدة الابرار، به اهتمام علی اصغر حکمت، تهران، امیرکبیر، ۱۳۷۱ش.