دعای ناد علی

نَادِ عَلی

اطلاعات دعا و زیارت
موضوع	بیان اوصاف و فضایل امام علی(ع)
مأثور/غیرمأثور	غیرمأثور
منابع شیعی	مصباح کفعمی • زاد المعاد
دعاها و زیارات مشهور
دعای توسل • دعای کمیل • دعای ندبه • دعای سمات • دعای فرج • دعای ابوحمزه ثمالی • زیارت عاشورا • زیارت جامعه کبیره • زیارت وارث • زیارت امین‌الله • زیارت اربعین

نَادِ عَلی، عنوان دو دعا در وصف امام علی(ع) است که با عبارت «نادِ عَلِیاً مَظهَرَ (یا مُظهِر) العَجائِب» آغاز می‌شود و دربردارنده فضایل امام علی(ع) است. دعای نادعلی صغیر، دو بیت شعر است که با مصرع فوق آغاز می‌شود. این شعر در کتاب بحار الانوار نقل شده اما نامی از گویندۀ آن برده نشده است. نادعلی کبیر، دعایی است با همان آغاز و مضمون که حجم آن چند برابر نادعلی صغیر است. این دعاها علاوه بر بیان فضائل امام علی(ع)، حاوی توسل به وی است. در کتاب‌های مختلف ختم‌های گوناگونی با آثار ویژه برای این دعا ذکر شده است.

ناد علی صغیر

بنابر آنچه در کتاب شرح دیوان شعر منسوب به امام علی(ع)، نوشته میبدی یزدی، عالم شافعی قرن دهم هجری آمده، پیامبر(ص) در جنگ احد از عالم غیب چنین شنید: «نَادِ عَلِيّاً مَظْهَرَ الْعَجَائِبِ، تَجِدْهُ عَوْناً لَكَ فِي النَّوَائِبِ، كُلُّ هَمٍّ وَ غَمٍّ سَيَنْجَلِي، بِوَلايَتِكَ يَا عَلِيُّ».

علامه مجلسی در بحارالأنوار و میرزا محمدتقی سپهر در ناسخ التواریخ، به روایت میبدی یزدی اشاره کرده‌اند. با این حال یدالله دوزدوزانی، از فقیهان قرن پانزدهم هجری، گرچه خواندن این ذکر را با امید به ثواب بی‌اشکال دانسته، اما تصریح کرده است که مدرک معتبری ندارد.

تقی‌الدین ابراهیم کفعمی، عالم شیعه قرن نهم هجری، در کتاب مصباح آورده است، فراز مذکور را به خط شهید اول دیده و افزوده که برای پیدا شدن گمشده و بَردهٔ فراری خوانده و تکرار می‌شده است. محدث نوری نیز در کتاب مستدرک الوسائل همین مطلب را از مصباح نقل کرده است.

ذکر ناد علی صغیر با تغییری در جمله آخر، در کتیبه‌های مسجد جامع بیجاپور در جنوب هند، نگاشته شده است. بخش متفاوت مذکور چنین است: «بِنُبُوَّتِکَ یا مُحَمَّد بِوِلایَتِکَ یا عَلیّ». این ذکر همچنین در قلعه احمدنگر در هند نیز به شکل یک شیر دیده شده است.

ناد علی کبیر

علامه مجلسی در کتاب زاد المعاد، متن دعای نادعلی کبیر را نقل کرده است:

متن	ترجمه
بِسمِ اللهِ الرَّحمن الرَّحیم	به نام خداوند بخشنده مهربان
نَادِ عَلِيّاً مَظْهَرَ الْعَجَائِبِ تَجِدْهُ عَوْناً لَكَ فِي النَّوَائِبِ	بخوان علی را که مظهر کمالات و صفات عجیبه است تا یاری‌کننده تو در تمام مشکلات و سختی‌ها باشد
لِي إِلَى اللهِ حَاجَتِي وَ عَلَيْهِ مُعَوَّلِي كُلَّمَا رَمْيَتُهُ وَ رَمَيْتَ مُقْتَضَی كُلِّ هَمٍّ وَ غَمٍّ	این بنده ناچیز پیوسته به خدا نیازمند است و من در تمام امورم به خدا تکیه کرده‌ام. هر گاه که او را قصد کنم در حالی که اسباب ناراحتی و غصّه به من رسیده باشد
سَيَنْجَلِي بِعَظَمَتِكَ يَا اللهُ وَ بِنُبُوَّتِكَ يَا مُحَمَّدُ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَ آلِهِ وَ سَلَّمَ وَ بِوَلَايَتِكَ يَا عَلِيُّ يَا عَلِيُّ يَا عَلِيُّ	قسم به بزرگی‌ات‌ ای خدا و قسم به پیامبری‌ات‌ ای محمد(ص) و قسم به ولایت و امامت تو یا علی که آن غم و غصه‌ام برطرف خواهد شد.
أَدْرِكْنِي بِحَقِّ لُطْفِكَ الْخَفِيِّ، اللهُ أَكْبَرُ اللهُ أَكْبَرُ اللهُ أَكْبَرُ أَنَا مِنْ شَرِّ أَعْدَائِكَ بَرِي‌ءٌ بَرِي‌ءٌ بَرِي‌ءٌ	مرا دریاب به‌حق لطف و محبت پنهانت، خدا بزرگ‌تر از آن است که توصیف شود و من از شر دشمنانت بیزاری می‌جویم
اللهُ صَمَدِي بِحَقِّ إِيَّاكَ نَعْبُدُ وَ إِيَّاكَ نَسْتَعِينُ يَا أَبَا الْغَيْثِ أَغِثْنِي يَا عَلِيُّ أَدْرِكْنِي	خدای بی‌نیاز، بی‌نیاز کننده من است. به‌حق ایاک نعبد و ایاک نستعین‌ ای پدرِ کمک و یاری! یا علی مرا یاری کن و به فریادم رس‌.
يَا قَاهِرَ الْعَدُوِّ وَ يَا وَالِيَ الْوَلِيِّ يَا مَظْهَرَ الْعَجَائِبِ يَا مُرْتَضَى عَلِيُّ	ای شکست دهنده دشمن و ای سرپرست دوستان، ای مظهر صفات عجیبه،‌ ای مرتضی علی
يَا قَهَّارُ تَقَهَّرْتَ بِالْقَهْرِ وَ الْقَهْرُ فِي قَهْرِ قَهْرِكَ يَا قَهَّارُ يَا ذَا الْبَطْشِ الشَّدِيدِ	ای غالب و پیروزمند و برتری‌یابنده بر همه به قهر و سلطنت خدایی و حال آنکه قهر و سلطنت در تفوق و غلبه و پیروزی توست‌. ای غالب و پیروزمند بر دشمن‌!
أَنْتَ الْقَاهِرُ الْجَبَّارُ الْمُهْلِكُ الْمُنْتَقِمُ الْقَوِيُّ وَ الَّذِي لَا يُطَاقُ انْتِقَامُهُ	تو قدرتمند و شكست‏ ناپذيری كه با اراده نافذ خود هر امرى را اصلاح می‌کنی، تو هلاک‌کننده و انتقام‌گیرنده‌ای، تو آن نیرومندی هستی که انتقامش قابل تحمل نیست.
وَ أُفَوِّضُ أَمْرِي إِلَى اللهِ إِنَّ اللهَ بَصِيرٌ بِالْعِبَادِ وَ إِلَهُكُمْ إِلَهٌ وَاحِدٌ لَا إِلَهَ إِلَّا هُوَ الرَّحْمَنُ الرَّحِيمُ	من تمام امورم را به خدا وگذار می‌کنم. بدرستی‌که خدا بصیر و بینا و آگاه بر بندگان است و قول خداوند است که در قرآن فرمود خدای شما خدای واحد است و غیر از او خدایی نیست، بخشنده و مهربان است
حَسْبِيَ اللهُ وَ نِعْمَ الْوَكِيلُ نِعْمَ الْمَوْلَى وَ نِعْمَ النَّصِيرُ يَا غِيَاثَ الْمُسْتَغِيثِينَ أَغِثْنِي يَا رَاحِمَ الْمَسَاكِينِ ارْحَمْنِي	خداوند مرا كفايت می‌کند و بهترين حامى و یاور من است. ای فریادرسِ فریادخواهان! مرا دریاب‌. ای رحم کننده بر فقرا و بیچارگان‌! مرا دریاب
يَا عَلِيُّ وَ أَدْرِكْنِي يَا عَلِيُّ أَدْرِكْنِي يَا عَلِيُّ أَدْرِكْنِي بِرَحْمَتِكَ يَا أَرْحَمَ الرَّاحِمِينَ.	یا علی مرا دریاب! یا علی مرا دریاب! یا علی مرا دریاب! به رحمت تو امید دارم ای رحیم‌ترین رحم‌کنندگان.

آثار مرتبط

کتاب‌ها و رساله‌های مختلفی درباره دعای ناد علی و خواص و ویژگی‌های آن نوشته شده است؛ از آن جمله کتابی فارسی با عنوان «شرح ناد علیاً مظهر العجائب...» که در کتابخانه مرعشی نجفی در شهر قم نگهداری می‌شود. همچنین علی صدرایی خویی، در کتاب فهرستگان نسخه‌های خطی حدیث و علوم حدیث شیعه، به مواردی از شرح «ناد علیاً مظهر العجائب» اشاره کرده است.

پانویس

الگوی پانویس غیرفعال شده است. لطفا از الگوی پانوشت استفاده شود

منابع

• دوزدوزانی تبریزی، یدالله، استفتائات حضرت آیت‌الله العظمی دوزدوزانی تبریزی، تهران، تابان، ۱۳۷۹ش.
• الرفاعی، عبدالجبار، معجم ما کتب عن الرسول و أهل البیت، تهران، سازمان چاپ و انتشارات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، ۱۳۷۱ش.
• سپهر، محمدتقی، ناسخ التواریخ: زندگانی پیامبر، تهران، نشر اساطیر، ۱۳۸۵ش.
• صدرایی خویی، علی، فهرستگان نسخه‌های خطی حدیث و علوم حدیث شیعه، قم، مؤسسه علمی و فرهنگی دارالحدیث، ۱۳۸۲ش.
• طریحی، محمد سعید، تاریخ الشیعة فی الهند، هلند، آکادیمیة الکوفة، ۱۴۲۶ق/۲۰۰۵م.
• کفعمی، ابراهیم بن علی، جنة الامان الواقیه (مصباح)، دار الرضی، قم، ۱۴۰۵ق.
• مجلسی، محمدباقر، بحار الانوار، بیروت، دار إحیاء التراث العربی، ۱۴۰۳ق.
• مجلسی، محمدباقر، زاد المعاد، بیروت، مؤسسة الاعلمی للمطبوعات، بی‌تا.
• میبدی یزدی، میرحسین بن معین‌الدین، شرح دیوان منسوب به امیرالمؤمنین علی بن ابی‌طالب، به کوشش اکرم شفائی، بر اساس نسخه سایت تصوف ایران.
• نوری، میرزاحسین، مستدرک الوسائل، بیروت، مؤسسة آل البیت لإحیاء التراث، ۱۴۰۸ق.