پرش به محتوا

سوره بلد: تفاوت میان نسخه‌ها

از ویکی شیعه
imported>Salvand
ویکی سازی
imported>Salvand
معرفی: افزودن معنای بلد و مراد از آن در این سوره
خط ۵: خط ۵:
[[پرونده:سوره بلد(معرق کاری).jpg|250px|بندانگشتی|سوره بلد، معرق کاری]]
[[پرونده:سوره بلد(معرق کاری).jpg|250px|بندانگشتی|سوره بلد، معرق کاری]]
* '''سبب نامگذاری'''
* '''سبب نامگذاری'''
این سوره با سوگند به «بَلَد» ([[مکه]]) آغاز می‎شود و به همین سبب بلد نامگذاری شده است.<ref>دانشنامه قرآن و قرآن پژوهی، ج۲، ص۱۲۶۴.</ref>
این سوره با سوگند به «بَلَد» آغاز می‎شود و به همین سبب بلد نامگذاری شده است.<ref>دانشنامه قرآن و قرآن پژوهی، ج۲، ص۱۲۶۴.</ref> بلد به معنای سرزمین است<ref>قرشی بنابی، قاموس قرآن، ذیل واژه «بلد».</ref> و در اینجا اشاره به سرزمین مکه دارد.<ref>طباطبایی، المیزان، ترجمه، ۱۳۷۴ش، ج۲۰، ص۴۸۴.</ref>


* '''محل و ترتیب نزول'''
* '''محل و ترتیب نزول'''

نسخهٔ ‏۲۵ فوریهٔ ۲۰۱۷، ساعت ۱۷:۳۰

سوره بلد
بلد
شماره سوره۹۰
جزء۳۰
نزول
ترتیب نزول۳۵
مکی/مدنیمکی
اطلاعات آماری
تعداد آیات۲۰
تعداد کلمات۸۲
تعداد حروف۳۴۳


سوره بلد از سوره‌های مکی قرآن کریم، نودمین سوره به ترتیب کتابت و سی و پنجمین سوره به ترتیب نزول و همچنین هفدهمین سوره از سوره‌های سوگنددار است. چون در آغاز با سوگند به بلد (مکه) آغاز می‎گردد به همین نام مشهور است. این سوره بعد از ذکر سوگندهای پرمعنا به این حقیقت می‎پردازد که زندگی انسان در عالم دنیا پیوسته با رنج عجین است و در بخش دیگر با شمردن پاره ای از نعمت ها به ناسپاسی انسان در مقابل این نعمت ها اشاره دارد. در فضیلت تلاوت این سوره از پیامبر (ص) نقل شده هر كس سوره بلد را قرائت نماید خداوند او را از غضب خود در روز قیامت ایمن می دارد.

معرفی

سوره بلد، معرق کاری
  • سبب نامگذاری

این سوره با سوگند به «بَلَد» آغاز می‎شود و به همین سبب بلد نامگذاری شده است.[۱] بلد به معنای سرزمین است[۲] و در اینجا اشاره به سرزمین مکه دارد.[۳]

  • محل و ترتیب نزول

سوره بلد جزو سوره‌های مکی و سی و پنجمین سوره‌ای است که بر پیامبر(ص) نازل شده است. این سوره در مصحف کنونی نودمین سوره است و در جزء سی‌ام قرآن جای گرفته است.[۴]

  • تعداد آیات و دیگر ویژگی‌ها

سوره بلد ۲۰ آیه، ۸۲ کلمه و ۳۴۳ حرف دارد. این سوره جزو سوره‌های مفصلات و از سوره‌هایی است که با سوگند آغاز می‌شوند.[۵]

محتوا

سوگند به شهر مکه برای بیان عظمت و قداست آن، آغازگر این سوره است. سپس به آفرینش انسان و اینکه زندگی او همراه با رنج و محنت است اشاره شده است. سخت‌ترین اما باارزش‌ترین اعمال انسان، آزادسازی برده‌ها، غذادادن و کمک به بینوایان معرفی شده و خداوند نیکوکاران را «اصحاب میمنه» (اصحاب یمین، بهشتیان) و بدکاران را «اصحاب مشئمه» (اصحاب شمال، دوزخیان) خوانده است. [۶]

شأن نزول

در تفسیر مُقاتل بن سلیمان آمده است آیه چهارم سوره بلد، «لَقَدْ خَلَقْنَا الْإِنْسانَ فِي كَبَدٍ»، در مورد حارث بن عمرو بن نوفل بن عبدمناف قرشی نازل شد. وی هنگامی که در مدینه بود، مرتکب گناهی شد؛ پس نزد پیامبر(ص) آمد و پرسید کفاره آن چیست. پیامبر(ص) گفت برو و بنده‌ای آزاد کن یا شصت مسکین را غذا بده. حارث پرسید غیر از این نیست؟ پیامبر(ص) گفت همان بود که گفتم. حارث غم‌زده راه افتاد تا اینکه به یاران خود رسید و گفت: به خدا نمی‌دانستم وارد دین محمد شوم، مالم با کفارات و انفاق در راه خدا کم می‌شود. محمد گمان می‌کند ما این مال را در راه پیدا کرده‌ایم، بلکه من مال زیادی خرج کردم. پس آیه «لَقَدْ خَلَقْنَا الْإِنْسانَ فِي كَبَدٍ» نازل شد.[۸]

فضیلت و خواص

ابوبصير از امام صادق (ع) روايت کرده هر كس سوره بلد را در نماز واجبش بخواند در دنيا به صالح بودن معروف شود و در آخرت به اینكه نزد خداوند جایگاهی ویژه دارد شهرت یابد و از رفيقان پيامبران و شهيدان و صالحين خواهد بود.[۹] ابی بن کعب از قول رسول خدا (ص) آورده هر كس سوره بلد را قرائت نماید خداوند او را از غضب خود در روز قیامت ایمن می دارد. و از گردنه های سخت سفر آخرت نجات می یابد.[۱۰]

در تفسیر برهان برای قرائت این سوره خواصی چون ایمنی نوزاد (اگر این سوره در نوشته ای همراهش باشد)[۱۱] و همچنین درمان بیماری های تنفسی اگر آب نوشته آن استنشاق شود ذکر شده است.[۱۲]

متن و ترجمه

سوره فجر

مـتـن ترجمه
بِسْمِ اللَّـهِ الرَّ‌حْمَـٰنِ الرَّ‌حِيمِ
لَا أُقْسِمُ بِهَـٰذَا الْبَلَدِ ﴿١﴾ وَأَنتَ حِلٌّ بِهَـٰذَا الْبَلَدِ ﴿٢﴾ وَوَالِدٍ وَمَا وَلَدَ ﴿٣﴾ لَقَدْ خَلَقْنَا الْإِنسَانَ فِي كَبَدٍ ﴿٤﴾ أَيَحْسَبُ أَن لَّن يَقْدِرَ عَلَيْهِ أَحَدٌ ﴿٥﴾ يَقُولُ أَهْلَكْتُ مَالًا لُّبَدًا ﴿٦﴾ أَيَحْسَبُ أَن لَّمْ يَرَهُ أَحَدٌ ﴿٧﴾ أَلَمْ نَجْعَل لَّهُ عَيْنَيْنِ ﴿٨﴾ وَلِسَانًا وَشَفَتَيْنِ ﴿٩﴾ وَهَدَيْنَاهُ النَّجْدَيْنِ ﴿١٠﴾ فَلَا اقْتَحَمَ الْعَقَبَةَ ﴿١١﴾ وَمَا أَدْرَاكَ مَا الْعَقَبَةُ ﴿١٢﴾ فَكُّ رَقَبَةٍ ﴿١٣﴾ أَوْ إِطْعَامٌ فِي يَوْمٍ ذِي مَسْغَبَةٍ ﴿١٤﴾ يَتِيمًا ذَا مَقْرَبَةٍ ﴿١٥﴾ أَوْ مِسْكِينًا ذَا مَتْرَبَةٍ ﴿١٦﴾ ثُمَّ كَانَ مِنَ الَّذِينَ آمَنُوا وَتَوَاصَوْا بِالصَّبْرِ وَتَوَاصَوْا بِالْمَرْحَمَةِ ﴿١٧﴾ أُولَـٰئِكَ أَصْحَابُ الْمَيْمَنَةِ ﴿١٨﴾ وَالَّذِينَ كَفَرُوا بِآيَاتِنَا هُمْ أَصْحَابُ الْمَشْأَمَةِ ﴿١٩﴾ عَلَيْهِمْ نَارٌ مُّؤْصَدَةٌ ﴿٢٠﴾
به نام خداوند رحمتگر مهربان
سوگند به اين شهر، (۱) و حال آنكه تو در اين شهر جاى دارى؛ (۲) سوگند به پدرى [چنان‌] و آن كسى را كه به وجود آورد؛ (۳) براستى كه انسان را در رنج آفريده‌ايم. (۴) آيا پندارد كه هيچ كس هرگز بر او دست نتواند يافت؟ (۵) گويد: «مال فراوانى تباه كردم.» (۶) آيا پندارد كه هيچ كس او را نديده است؟ (۷) آيا دو چشمش نداده‌ايم؟ (۸) و زبانى و دو لب. (۹) و هر دو راه [خير و شر] را بدو نموديم. (۱۰) و[لى‌] نخواست از گردنه [عاقبت‌نگرى‌] بالا رود! (۱۱) و تو چه دانى كه آن گردنه [سخت‌] چيست؟ (۱۲) بنده‌اى را آزادكردن، (۱۳) يا در روز گرسنگى، طعام‌دادن: (۱۴) به يتيمى خويشاوند، (۱۵) يا بينوايى خاك‌نشين. (۱۶) علاوه بر اين از زمره كسانى باشد كه گرويده و يكديگر را به شكيبايى و مهربانى سفارش كرده‌اند؛ (۱۷) اينانند خجستگان. (۱۸) و كسانى كه به انكار نشانه‌هاى ما پرداخته‌اند، آنانند ناخجستگان شوم. (۱۹) بر آنان آتشى سرپوشيده احاطه دارد. (۲۰)


سوره پیشین:
سوره فجر
سوره بلد
سوره‌های مکیسوره‌های مدنی
سوره پسین:
سوره شمس

١.فاتحه ٢.بقره ٣.آل‌عمران ٤.نساء ٥.مائده ٦.انعام ٧.اعراف ٨.انفال ٩.توبه ١٠.یونس ١١.هود ١٢.یوسف ١٣.رعد ١٤.ابراهیم ١٥.حجر ١٦.نحل ١٧.اسراء ١٨.کهف ١٩.مریم ٢٠.طه ٢١.انبیاء ٢٢.حج ٢٣.مؤمنون ٢٤.نور ٢٥.فرقان ٢٦.شعراء ٢٧.نمل ٢٨.قصص ٢٩.عنکبوت ٣٠.روم ٣١.لقمان ٣٢.سجده ٣٣.احزاب ٣٤.سبأ ٣٥.فاطر ٣٦.یس ٣٧.صافات ٣٨.ص ٣٩.زمر ٤٠.غافر ٤١.فصلت ٤٢.شوری ٤٣.زخرف ٤٤.دخان ٤٥.جاثیه ٤٦.احقاف ٤٧.محمد ٤٨.فتح ٤٩.حجرات ٥٠.ق ٥١.ذاریات ٥٢.طور ٥٣.نجم ٥٤.قمر ٥٥.الرحمن ٥٦.واقعه ٥٧.حدید ٥٨.مجادله ٥٩.حشر ٦٠.ممتحنه ٦١.صف ٦٢.جمعه ٦٣.منافقون ٦٤.تغابن ٦٥.طلاق ٦٦.تحریم ٦٧.ملک ٦٨.قلم ٦٩.حاقه ٧٠.معارج ٧١.نوح ٧٢.جن ٧٣.مزمل ٧٤.مدثر ٧٥.قیامه ٧٦.انسان ٧٧.مرسلات ٧٨.نبأ ٧٩.نازعات ٨٠.عبس ٨١.تکویر ٨٢.انفطار ٨٣.مطففین ٨٤.انشقاق ٨٥.بروج ٨٦.طارق ٨٧.اعلی ٨٨.غاشیه ٨٩.فجر ٩٠.بلد ٩١.شمس ٩٢.لیل ٩٣.ضحی ٩٤.شرح ٩٥.تین ٩٦.علق ٩٧.قدر ٩٨.بینه ٩٩.زلزله ١٠٠.عادیات ١٠١.قارعه ١٠٢.تکاثر ١٠٣.عصر ١٠٤.همزه ١٠٥.فیل ١٠٦.قریش ١٠٧.ماعون ١٠٨.کوثر ١٠٩.کافرون ١١٠.نصر ١١١.مسد ١١٢.اخلاص ١١٣.فلق ١١٤.ناس


پانویس

  1. دانشنامه قرآن و قرآن پژوهی، ج۲، ص۱۲۶۴.
  2. قرشی بنابی، قاموس قرآن، ذیل واژه «بلد».
  3. طباطبایی، المیزان، ترجمه، ۱۳۷۴ش، ج۲۰، ص۴۸۴.
  4. معرفت، آموزش علوم قرآن، ۱۳۷۱ش، ج۱، ص۱۶۶.
  5. دانشنامه قرآن و قرآن پژوهی، ج۲، ص۱۲۶۴.
  6. دانشنامه قرآن و قرآن پژوهی، ج۲، ص۱۲۶۴.
  7. خامه‌گر، محمد، ساختار سوره‌های قرآن کریم، تهیه مؤسسه فرهنگی قرآن و عترت نورالثقلین، قم، نشر نشرا، چ۱، ۱۳۹۲ش.
  8. مقاتل بن سلیمان، تفسیر مقاتل، ج۴، ص۷۰۱.
  9. ابن بابویه، ثواب الاعمال،۱۳۸۲ش، ص۱۲۳
  10. بحرانی،البرهان٬ ۱۳۸۸ش ،ج۵،ص۶۵۹
  11. بحرانی،البرهان٬ ۱۳۸۸ش ،ج۵،ص۶۵۹
  12. بحرانی،البرهان٬ ۱۳۸۸ش ،ج۵،ص۶۵۹

منابع

  • قرآن کریم، ترجمه محمدمهدی فولادوند، تهران، دارالقرآن الکریم، ۱۴۱۸ق/۱۳۷۶ش.
  • بحرانی، سیدهاشم، البرهان، ترجمه رضا ناظمیان، علی گنجیان و صادق خورشا، تهران، کتاب صبح، نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور، ۱۳۸۸ش.
  • دانشنامه قرآن و قرآن پژوهی، ج۲، به کوشش بهاءالدین خرمشاهی، تهران، دوستان-ناهید، ۱۳۷۷ش.
  • شیخ صدوق، محمد بن علی، ثواب الاعمال و عقاب الاعمال، تحقیق: صادق حسن زاده، تهران، ارمغان طوبی، ۱۳۸۲ش.
  • معرفت، محمدهادی، آموزش علوم قرآن، [بی‌جا]، مرکز چاپ و نشر سازمان تبلیغات اسلامی، چ۱، ۱۳۷۱ش.
  • مقاتل بن سلیمان، تفسیر مقاتل، بیروت، به تحقیق عبدالله محمود شحاته، دار احیاء التراث العربی، چاپ اول، ۱۴۲۳ق.

پیوند به بیرون