تاریخ قیام و مقتل جامع سیدالشهداء (ع) مقتل و کتابی تاریخی درباره امام حسین(ع) و واقعه عاشورا به زبان فارسی که با همکاری گروهی از تاریخ‌پژوهان، زیرنظر مهدی پیشوایی نگارش یافته است. نویسندگان کتاب، تلاش کرده‌اند مطالب مقتل‌های مختلف و معتبر را در آن جمع کنند. این کتاب افزون بر ارائه مقتلی جامع، موضوعاتی چون مقتل‌نویسی و تاریخ‌نگاری عاشورا، فلسفه قیام امام حسین(ع)، سیر تاریخی عزاداری برای امام حسین (ع) و زندگی‌نامه یاران امام حسین (ع) را هم بررسی کرده است.
 | |
| اطلاعات کتاب | |
|---|---|
| نویسنده | گروهی از تاریخ‌پژوهان، زیر نظر مهدی پیشوایی |
| موضوع | امام حسین(ع) و نهضت عاشورا |
| زبان | فارسی |
| قطع | وزیری |
| اطلاعات نشر | |
| ناشر | مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی |
نویسندگان
این کتاب حاصل تحقیق گروهی از تاریخ‌پژوهان حوزه و دانشگاه است که با نظارت مهدی پیشوایی، نگاشته شد. او در زمینه‌های تاریخ اسلام، تاریخ امامان شیعه و اصحاب آنان، کتاب‌ها و مقالات فراوانی تألیف کرده و کتاب سیره پیشوایان اثر اوست. نویسندگان کتاب عبارتند از: محمدقاسم احمدی، محمدرضا احمدی ندوشن، محمدرضا جباری، محمدباقر دُریاب، رضا رمضان نرگسی، محسن رنجبر، جواد سلیمانی، مصطفی صادقی، نعمت‌الله صفری فروشانی، حامد منتظری مقدم، غلام‌حسن محرّمی، علی غلامی دهقی، اصغر فروغی ابهری.[۱]
مقدمه کتاب
مهدی پیشوایی در مقدمۀ کتاب، می‌نویسد: سال‌ها آرزوی نگارش مقتلی جامع و مستند، بر پایهٔ معیارهای علمی تاریخ‌نگاری و پیراسته از تحریف‌ها و متناسب با نیازهای روز، با روش و بیانی نو داشته است. به باور او برای تحریف‌زدایی از حادثه عاشورا، نشان‌دادن تحریف‌ها و انتقاد از مقتل‌های موجود کافی نیست؛ باید در این زمینه نوشته‌ای معتبر ارائه داد. او معتقد است با تألیف این کتاب، مسئله مورد نظر، تحقق یافته است.[۲]
روش نگارش
بنا بر گزارش مهدی پیشوایی، در تدوین این کتاب، همهٔ مقتل‌های کهن و متأخر و مهم‌ترین مقتل‌های جدید، از نظر گذشته است.[۳] به گفتهٔ وی، نگارش هر یک از فصل‌های کتاب، با در نظرگرفتن صلاحیت و سابقه مطالعاتی، به یک محقق سپرده شده است. پس از نگارش هر فصل، مدیر پژوهش و سپس اعضای شورای علمی آن را بررسی کرده، موارد لازم را برای اصلاح یا تکمیل به نویسنده بازگردانده‌اند.
در مرحله بعد یک دستیار علمی، همه متون منقول را با مأخذ‌های اصلی، تطبیق داده و ترجمه‌ها را از نظر دقت و امانت در ترجمه، با متون اصلی مقابله کرده است. در نهایت برای اطمینان، کتاب، به برخی از بزرگان حوزه علمیه قم، عرضه شده و دیدگاه‌های علمی آنان در آن اعمال شده است.[۴]
ویژگی‌ها
.jpeg)
محمدحسین رجبی فرزند علی دوانی این کتاب را اثرِ علمی قابل‌توجهی دانسته که تنها به مسائل روز عاشورا نپرداخته، بلکه شبهات فراوانی را نیز پاسخ داده است. او ریشه‌یابی واقعه عاشورا و توجه به سرگذشت یاران امام حسین (ع) را از دیگر ویژگی‌های مثبت کتاب معرفی کرده است.[۵] مهدی پیشوایی نیز گزارش جامع، کامل و مستند، توجه به نیازها و پرسش‌ها و رعایت معیارهای تاریخ‌نگاری علمی را از ویژگی‌های این مقتل به‌شمار آورده است.[۶] در کتاب‌نامه جلد اول کتاب، ۵۴۴ کتاب و ۱۵ مقاله نام برده شده است که فراوانی منابع مورد استفاده کتاب را نشان می‌دهد.[۷]
ویژگی دیگر کتاب توجه به موضوعاتی است که در بیشتر مقتل‌ها دیده نمی‌شود. برخی از این موضوعات عبارت است از:
- ریشه‌های سیاسی، اجتماعی و فرهنگی واقعه عاشورا
- فلسفه قیام امام حسین(ع)
- فلسفهٔ عزاداری
- سیر تاریخی عزاداری برای امام حسین(ع)
- آمار و ارقام واقعۀ عاشورا
- پرسش‌های مطرح در زمینه واقعه عاشورا
- زندگی‌نامۀ یاران امام حسین(ع)[۸]
ساختار و محتوا
کتاب تاریخ قیام و مقتل جامع سیدالشهداء (ع)، در ۲ جلد منتشر شده است. ساختار و محتوای این کتاب به شرح زیر است:
پانویس
- ↑ پیشوایی، مقتل جامع سیدالشهدا، ۱۳۸۹، ج۱؛ همان، ۱۳۹۱، ج۲.
- ↑ پیشوایی، مقتل جامع سیدالشهدا (ع)، ۱۳۸۹، ج۱، ص۲۹-۳۰
- ↑ پیشوایی، مقتل جامع سیدالشهدا، ۱۳۸۹، ج۱، ص۳۱
- ↑ پیشوایی، مقتل جامع سیدالشهدا، ۱۳۸۹، ج۱، ص۳۳-۳۴
- ↑ رجبی دوانی، «مقتل جامع سیدالشهدا(ع) با حضور مؤلفان نقد و بررسی شد»، خبرگزاری ایکنا.
- ↑ پیشوایی، مقتل جامع سیدالشهدا، ۱۳۸۹، ج۱، ص۳۰-۳۲
- ↑ پیشوایی، مقتل جامع سیدالشهدا، ۱۳۸۹، ص۹۰۵-۹۴۷
- ↑ پیشوایی، مقتل جامع سیدالشهدا، ۱۳۹۱، ج۲، ص۲۰۹، ۲۴۹، ۳۲۴، ۳۳۳، ۴۶۵، ۵۰۷، ۶۰۹.
- ↑ پیشوایی، مقتل جامع سیدالشهدا، ۱۳۸۹، ج۱، ص۷-۲۳
- ↑ پیشوایی، مقتل جامع سیدالشهدا، ۱۳۹۱، ج۲، ص۷-۲۴
منابع
- رجبی دوانی، محمد حسین، «مقتل جامع سیدالشهدا(ع) با حضور مولفان نقد و بررسی شد.»، مندرج در سایت ایکنا (۶آبان ۱۳۹۴ش)، تاریخ دسترسی (۱۲ مهر ۱۳۹۵ش).
- گروهی از تاریخ‌پژوهان، زیر نظر مهدی پیشوایی، تاریخ قیام و مقتل جامع سیدالشهدا(ع)، قم، مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی، چاپ اول، ۱۳۸۹ش.
- گروهی از تاریخ‌پژوهان، زیر نظر مهدی پیشوایی، تاریخ قیام و مقتل جامع سیدالشهدا(ع)، قم، مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی، چاپ اول، ۱۳۹۱ش.