سوره عصر

سوره عصر

تکاثر سوره تکاثر عصر همزه سوره همزه
شماره سوره	۱۰۳
جزء	۳۰
نزول
ترتیب نزول	۱۳
مکی/مدنی	مکی
اطلاعات آماری
تعداد آیات	۳
تعداد کلمات	۱۴
تعداد حروف	۷۳

سوره عصر یا وَالْعَصْر صد و سومین سوره و از سوره‌های مکی قرآن است که در جزء سی‌ام قرآن جای دارد. نام سوره از آیه اول آن گرفته شده است. در این سوره خداوند به عصر قسم یاد می‌کند که انسان‌ها در زیان‌اند، مگر کسانی که اهل ايمان و عمل صالح باشند و یکدیگر را به حق و صبر سفارش کنند.

در روایات آمده است مراد از اهل ایمان، کسانی‌اند که به ولایت امام علی(ع)، ایمان دارند. از پیامبر(ص) نقل شده است هر كس این سوره را بخواند عاقبت كار او به صبر و شكیبایی ختم خواهد شد و در روز قیامت همراه با یاران حق محشور خواهد شد.

معرفی

سوره عصر به خط ثلث

• نامگذاری

این سوره را عصر نامیده‌اند؛ زیرا در اولین آیه آن به «عصر: زمان» قسم یاد شده است. نام دیگر این سوره، «والعصر» است.

• ترتیب و محل نزول

سوره عصر از سوره‌های مکی و در ترتیب نزول سیزدهمین سوره‌ای است که بر پیامبر(ص) نازل شده است. این سوره در مُصحَف کنونی صد و سومین سوره است و در جزء سی‌ام قرآن جای دارد.

• تعداد آیات و دیگر ویژگی‌ها

سوره عصر ۳ آیه، ۱۴ کلمه و ۷۳ حرف دارد. این سوره به لحاظ حجمی، جزو سوره‌های مفصلات (دارای آیات کوتاه) است. سوره عصر با سوگند آغاز می‌شود.

محتوا

در این سوره، خداوند به عصر، سوگند یاد می‌کند و می‌گوید بی‌گمان انسان‌ها در زیانکاری‌اند، مگر کسانی که ایمان آورده‌اند و کارهای شایسته کرده‌اند و همدیگر را به حق و صبر و شکیبایی سفارش کرده‌اند.

خسران در دنیا و آخرت

زیان‌کار بودن انسان در دنیا و آخرت از آموزه‌های مورد تأکید در این سوره دانسته شده است. درباره واژه «خسر» و مشتقات آن گفته شده که بیش از ۶۰ بار در قرآن به‌کار رفته‌است. منظور از خسران در امور مادی را کاستی و ضرر، و در امور معنوی و روحی گمراهی و نابودی دانسته‌اند که البته بیشترین کاربرش در قرآن در معنای زیان روحی و معنوی است. به گفته راغب اصفهانی زمانی از واژه خسران استفاده می‌شود که اصل سرمایه دچار نقصان شود.تفسیر نور به نقل از فخر رازى مى‌گويد: انسان در دنيا مانند يخ فروشى است كه هر لحظه سرمايه‌اش آب مى‌شود و بايد هرچه زودتر آن را بفروشد و گرنه خسارت كرده است. علامه طباطبایی در تفسیر این سوره، زندگانی و حیات دنیا را سرمایه انسان می‌داند که باید با آن برای زندگی در جهان آخرت تلاش کرد؛ اگر در اعتقادات و اعمال از حق پیروی کرد، تجارتش سودآور است و آینده‌اش خالی از شر و بدی است، ولی اگر از باطل پیروی کرد و از ایمان و عمل صالح رویگردان شد، بی‌شک تجارتش خسارت‌بار و نتیجه‌اش محرومیت در جهان آخرت است. زمخشری علت استثناء صالحان را از خسارت این می‌داند که صالحان به وسیله دنیا آخرت را خریداری می‌کنند در نتیجه هم تجارتشان سودمند و هم سعادتمنداند و دیگران بر خلاف آنها عمل می‌کنند و در خسران هستند.

فضایل و جایگاه

تابلو معرق سوره عصر

درباره اهمیت و جایگاه سوره عصر چند ویژگی در روایات ذکر شده است.

• پیامبر اسلام (ص) در خطبه غدیریه خود سوگند یاد کرده که این سوره در شأن امام علی (ع) نازل شده است. از امام صادق(ع) نیز نقل شده است که فراز «الّا الّذینَ آمَنوا»، كسانی هستند كه به ولایت امام علی(ع)، ایمان آورده‌اند. در منابع اهل سنت هم آمده که این سوره در فضیلت امام علی(ع) است.
• سوره عصر در میان صحابه پیامبر اسلام به قدری مهم بود که بر اساس برخی منابع هرگاه آنان با یکدیگر دیدار می‌کردند، تا سوره عصر را برای هم نمی‌خواندند، از هم جدا نمی‌شدند.
• از امام صادق(ع) نقل شده هر کس سوره عصر را در نمازهای مستحبی قرائت کند، خداوند در روز قیامت، چهره‌اش را نورانی، خندان و چشمش را روشن می‌کند تا او را وارد بهشت کند.
• در روایتی از پیامبر(ص) نقل شده است: هر کس این سوره را بخواند عاقبت کار او به صبر و شکیبایی ختم خواهد شد و در روز قیامت همراه با یاران حق محشور خواهد شد.

همچنین ببینید: فضائل سور

متن و ترجمه سوره عصر

بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَٰنِ الرَّحِيمِ

﴿وَالْعَصْرِ ۝١ إِنَّ الْإِنْسَانَ لَفِي خُسْرٍ ۝٢ إِلَّا الَّذِينَ آمَنُوا وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ وَتَوَاصَوْا بِالْحَقِّ وَتَوَاصَوْا بِالصَّبْرِ ۝٣﴾

بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَٰنِ الرَّحِيمِ

﴿وَالْعَصْرِ ۝١﴾

﴿به نام خداوند رحمتگر مهربان. سوگند به عصر [غلبه حق بر باطل] ۝١﴾

﴿إِنَّ الْإِنْسَانَ لَفِي خُسْرٍ ۝٢﴾

﴿که واقعاً انسان دستخوش زیان است ۝٢﴾

﴿إِلَّا الَّذِينَ آمَنُوا وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ وَتَوَاصَوْا بِالْحَقِّ وَتَوَاصَوْا بِالصَّبْرِ ۝٣﴾

﴿مگر کسانی که گرویده و کارهای شایسته کرده و همدیگر را به حق سفارش و به شکیبایی توصیه کرده‌اند ۝٣﴾

﴿به نام خداوند رحمتگر مهربان. سوگند به عصر [غلبه حق بر باطل] ۝١ که واقعاً انسان دستخوش زیان است ۝٢ مگر کسانی که گرویده و کارهای شایسته کرده و همدیگر را به حق سفارش و به شکیبایی توصیه کرده‌اند ۝٣﴾

سوره پیشین: سوره تکاثر	سوره عصر سوره‌های مکی • سوره‌های مدنی	سوره پسین: سوره همزه
١.فاتحه ٢.بقره ٣.آل‌عمران ٤.نساء ٥.مائده ٦.انعام ٧.اعراف ٨.انفال ٩.توبه ١٠.یونس ١١.هود ١٢.یوسف ١٣.رعد ١٤.ابراهیم ١٥.حجر ١٦.نحل ١٧.اسراء ١٨.کهف ١٩.مریم ٢٠.طه ٢١.انبیاء ٢٢.حج ٢٣.مؤمنون ٢٤.نور ٢٥.فرقان ٢٦.شعراء ٢٧.نمل ٢٨.قصص ٢٩.عنکبوت ٣٠.روم ٣١.لقمان ٣٢.سجده ٣٣.احزاب ٣٤.سبأ ٣٥.فاطر ٣٦.یس ٣٧.صافات ٣٨.ص ٣٩.زمر ٤٠.غافر ٤١.فصلت ٤٢.شوری ٤٣.زخرف ٤٤.دخان ٤٥.جاثیه ٤٦.احقاف ٤٧.محمد ٤٨.فتح ٤٩.حجرات ٥٠.ق ٥١.ذاریات ٥٢.طور ٥٣.نجم ٥٤.قمر ٥٥.الرحمن ٥٦.واقعه ٥٧.حدید ٥٨.مجادله ٥٩.حشر ٦٠.ممتحنه ٦١.صف ٦٢.جمعه ٦٣.منافقون ٦٤.تغابن ٦٥.طلاق ٦٦.تحریم ٦٧.ملک ٦٨.قلم ٦٩.حاقه ٧٠.معارج ٧١.نوح ٧٢.جن ٧٣.مزمل ٧٤.مدثر ٧٥.قیامه ٧٦.انسان ٧٧.مرسلات ٧٨.نبأ ٧٩.نازعات ٨٠.عبس ٨١.تکویر ٨٢.انفطار ٨٣.مطففین ٨٤.انشقاق ٨٥.بروج ٨٦.طارق ٨٧.اعلی ٨٨.غاشیه ٨٩.فجر ٩٠.بلد ٩١.شمس ٩٢.لیل ٩٣.ضحی ٩٤.شرح ٩٥.تین ٩٦.علق ٩٧.قدر ٩٨.بینه ٩٩.زلزله ١٠٠.عادیات ١٠١.قارعه ١٠٢.تکاثر ١٠٣.عصر ١٠٤.همزه ١٠٥.فیل ١٠٦.قریش ١٠٧.ماعون ١٠٨.کوثر ١٠٩.کافرون ١١٠.نصر ١١١.مسد ١١٢.اخلاص ١١٣.فلق ١١٤.ناس

منابع

• قرآن کریم، ترجمه محمدمهدی فولادوند، تهران، دارالقرآن الکریم، ۱۴۱۸ق/۱۳۷۶ش.
• دانشنامه قرآن و قرآن‎پژوهی، به کوشش بهاءالدین خرمشاهی، تهران، دوستان-ناهید، ۱۳۷۷ش.
• راغب اصفهانی، المفردات في غريب القرآن،
• سیوطی، عبدالرحمن بن ابی‎بکر، الدر المنثور فی تفسیر المأثور، قم، کتابخانه آیت الله مرعشی نجفی، ۱۴۰۴ق.
• شیخ صدوق، محمد بن علی، ثواب الاعمال و عقاب الاعمال، به تحقیق صادق حسن‌زاده، تهران، ارمغان طوبی، ۱۳۸۲ش.
• طباطبایی، محمدحسین، المیزان فی تفسیر القرآن، بیروت، موسسه الاسماعیلی للمطبوعات، ۱۳۹۰ق.
• طبرسی، فضل بن حسن، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، فضل‌الله یزدی طباطبایی و هاشم رسولی، تهران، ناصر خسرو، چاپ سوم، ۱۳۷۲ش.
• زمخشری، الکشاف عن غوامض حقائق التنزیل،
• قرائتی، محسن، تفسیر نور، تهران، مرکز فرهنگی درسهایی از قرآن، چاپ یازدهم، ۱۳۸۳ش.
• قمی، علی بن ابراهیم، تفسیر قمی، قم، دارالکتاب، ۱۳۶۷ش.
• معرفت، محمدهادی، آموزش علوم قرآنی، ترجمه ابومحمد وکیلی، [بی‌جا]، مرکز چاپ و نشر سازمان تبلیغات اسلامی، ۱۳۷۱ش.
• عبدالباقی، المعجم الفهرس لالفاظ القرآن الکریم،

پیوند به بیرون

• قرائت سوره عصر