سوره ضحی: تفاوت میان نسخه‌ها
imported>Salvand جز ←معرفی سوره: اصلاح تیتر |
imported>Salvand جز ←لید: لینک کلمات |
||
| خط ۴: | خط ۴: | ||
==معرفی== | ==معرفی== | ||
* '''نامگذاری''' | * '''نامگذاری''' | ||
این سوره را '''ضُحیٰ''' یا '''والضحیٰ''' نامیده‌اند. «ضحی» به معنای روز و روشنایی است. سبب این نامگذاری این است که خداوند در آغاز سوره به ضحی قسم یاد می‌کند.<ref>دانشنامه قرآن و قرآن‌پژوهی، ۱۳۷۷ش، ج۲، ص۱۲۶۵. </ref> | این [[سوره]] را '''ضُحیٰ''' یا '''والضحیٰ''' نامیده‌اند. «ضحی» به معنای روز و روشنایی است. سبب این نامگذاری این است که خداوند در آغاز سوره به ضحی [[قسم]] یاد می‌کند.<ref>دانشنامه قرآن و قرآن‌پژوهی، ۱۳۷۷ش، ج۲، ص۱۲۶۵. </ref> | ||
* '''ترتیب و محل نزول''' | * '''ترتیب و محل نزول''' | ||
| خط ۱۰: | خط ۱۰: | ||
* '''تعداد آیات و دیگر ویژگی‌ها''' | * '''تعداد آیات و دیگر ویژگی‌ها''' | ||
سوره ضحی ۱۱ | سوره ضحی ۱۱ [[آیه]]، ۴۰ کلمه و ۱۶۵ حرف دارد. این سوره به لحاظ حجمی جزو [[سوره‌های مفصلات|سوره‌های مُفصَّلات]] است. گفته شده سوره ضحی یکی از چهارده سوره‌ای است که یک‌جا بر پیامبر(ص) نازل شده است.<ref>دانشنامه قرآن و قرآن‌پژوهی، ۱۳۷۷ش، ج۲، ص۱۲۶۵. </ref> | ||
==محتوا== | ==محتوا== | ||
سوره ضحی با دو [[سوگند]] آغاز می‌شود؛ سپس به [[حضرت محمد صلی الله علیه و آله|پیامبر(ص)]] بشارت می‌دهد كه [[خدا]] هرگز تو را رها نکرده است. بعد به او نوید می‌دهد كه خداوند آنقدر به او عطا خواهد کرد كه خشنود شود. | |||
در آخرین بخش، گذشتۀ زندگانی پیامبر را یادآوری می‌کند كه خداوند چگونه او را همیشه مورد رحمت خود قرار داده و در سخت‌ترین لحظات زندگی حمایتش کرده است؛ از همین رو در آیات پایانی به او دستور می‌دهد كه به شكرانه این نعمت‌ها با یتیمان و مستمندان مهربانی كند و نعمت خدا را بازگو کند.<ref>مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۸ش۲، ج۵، ص۵۲۱.</ref> | در آخرین بخش، گذشتۀ زندگانی پیامبر را یادآوری می‌کند كه خداوند چگونه او را همیشه مورد رحمت خود قرار داده و در سخت‌ترین لحظات زندگی حمایتش کرده است؛ از همین رو در [[آیه|آیات]] پایانی به او دستور می‌دهد كه به شكرانه این نعمت‌ها با یتیمان و مستمندان مهربانی كند و نعمت خدا را بازگو کند.<ref>مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۸ش۲، ج۵، ص۵۲۱.</ref> | ||
{{سوره ضحی}} | {{سوره ضحی}} | ||
==شأن نزول== | ==شأن نزول== | ||
درباره شأن نزول سوره ضحی گفته شده است مدتی بر [[پیامبر(ص)]] | درباره [[اسباب نزول|شأن نزول]] سوره ضحی گفته شده است مدتی [[وحی]] بر [[پیامبر(ص)]] نازل نشد؛ به همین دلیل برخی دشمنان، او را شماتت می‌کردند که [[خدا]] پیامبرش را رها کرده است. بعد از این واقعه سوره ضحی [[نزول قرآن|نازل]] شد و آن حضرت را شاد کرد.<ref>طباطبایی، المیزان، ۱۳۹۳ق، ج۲۰، ص۳۱۰. </ref> همچنین برخی از [[فهرست مفسران شیعه|مفسران شیعه]]<ref>طباطبایی، المیزان، ۱۳۹۳ق، ج۲۰، ص۳۱۲. مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۸ش۲، ج۵، ص۵۲۴.</ref> و اهل‌سنت<ref>ثعلبی، الکشف و البیان، ۱۴۲۲ق، ج۱۰، ص۲۲۵. سیوطی، الدر المنثور، ۱۴۰۴ق، ج۶، ص۳۶۱.</ref> در شأن نزول آیه پنجم گفته‌اند: پیامبر(ص) دید دخترش [[فاطمه(س)]] عبایی از پوست شتر دارد و فرزندان خود را شیر می‌دهد و با دست آرد می‌سازد؛ پس گریه کرد و گفت: دخترم! تلخی دنیا را در برابر شیرینی [[آخرت]] تحمل کن. سپس آیه ۵ سوره والضحی نازل شد: «وَلَسَوْفَ یعْطِیكَ رَبُّكَ فَتَرْضَی: و به‌زودی پروردگارت بخششی به تو خواهد داد تا خشنود شوی».<ref>ترجمه آیه از حسین انصاریان.</ref> | ||
==فضیلت و خواص== | ==فضیلت و خواص== | ||
از پیامبر(ص) نقل شده است هر کس سوره والضحی را بخواند، [[شفاعت]] آن شخص در [[روز قیامت]] بر پیامبر(ص) واجب می‌شود و ثوابی به تعداد ده‌برابر همه سائل‌ها و یتیمان می‌برد. در روایتی از [[امام صادق(ع)]] نقل شده است کسی که سوره‌های والضحی، [[سوره لیل|واللیل]]، [[سوره انشراح|انشراح]] و [[سوره شمس|شمس]] را در شب یا روز بسیار بخواند، در روز قیامت همه چیزهایی که در نزد اوست به نفع او شهادت می‌دهند؛ حتی مو، پوست، گوشت، استخوان، خون، رگ‌ها و عصب‌هایش.<ref>بحرانی، البرهان، ۱۳۸۹ش، ج۵، ص۶۸۱.</ref> | از پیامبر(ص) نقل شده است هر کس سوره والضحی را بخواند، [[شفاعت]] آن شخص در [[روز قیامت]] بر پیامبر(ص) واجب می‌شود و [[ثواب و عقاب|ثوابی]] به تعداد ده‌برابر همه سائل‌ها و یتیمان می‌برد. در [[حدیث|روایتی]] از [[امام صادق(ع)]] نقل شده است کسی که سوره‌های والضحی، [[سوره لیل|واللیل]]، [[سوره انشراح|انشراح]] و [[سوره شمس|شمس]] را در شب یا روز بسیار بخواند، در روز [[قیامت]] همه چیزهایی که در نزد اوست به نفع او [[شهادت در دادگاه|شهادت]] می‌دهند؛ حتی مو، پوست، گوشت، استخوان، خون، رگ‌ها و عصب‌هایش.<ref>بحرانی، البرهان، ۱۳۸۹ش، ج۵، ص۶۸۱.</ref> | ||
==متن و ترجمه== | ==متن و ترجمه== | ||
نسخهٔ ۱۴ نوامبر ۲۰۱۷، ساعت ۰۸:۵۳
 | |
| شماره سوره | ۹۳ |
|---|---|
| جزء | ۳۰ |
| نزول | |
| ترتیب نزول | ۱۱ |
| مکی/مدنی | مکی |
| اطلاعات آماری | |
| تعداد آیات | ۱۱ |
| تعداد کلمات | ۴۰ |
| تعداد حروف | ۱۶۵ |
سوره ضحی یا والضحی نود و سومین سوره و از سوره‌های مکی قرآن که در جزء سی‌ام جای گرفته است. این سوره از جمله سوره‌هایی است که یک‌جا بر پیامبر(ص) نازل شده است. درباره شأن نزول سوره ضحی آمده است این سوره بعد از مدتی که بر پیامبر وحی نازل نشده بود و کافران بر او خرده می‌گرفتند که خداوند او را رها کرده، نازل شد. سوره ضحی خطاب به پیامبر می‌گوید خداوند تو را رها نکرده است و نعمت‌های پروردگار را بر آن حضرت می‌شمارد و سفارش یتیمان و سائلان را به پیامبر می‌کند و از او می‌خواهد که نعمت‌های خداوند را برای مردم بازگو کند. از پیامبر(ص) نقل شده است هر کس سوره والضحی را بخواند، شفاعت‌کردن آن شخص در روز قیامت بر پیامبر(ص) واجب می‌شود و ثوابی به تعداد ده‌برابر همه سائل‌ها و یتیمان می‌برد.
معرفی
- نامگذاری
این سوره را ضُحیٰ یا والضحیٰ نامیده‌اند. «ضحی» به معنای روز و روشنایی است. سبب این نامگذاری این است که خداوند در آغاز سوره به ضحی قسم یاد می‌کند.[۱]
- ترتیب و محل نزول
سوره ضحی جزو سوره‌های مکی و در ترتیب نزول، یازدهمین سوره‌ای است که بر پیامبر(ص) نازل شده است. این سوره در چینش کنونی مُصحَف، نود و سومین سوره است[۲] و در جزء سی‌ام قرآن جای دارد.
- تعداد آیات و دیگر ویژگی‌ها
سوره ضحی ۱۱ آیه، ۴۰ کلمه و ۱۶۵ حرف دارد. این سوره به لحاظ حجمی جزو سوره‌های مُفصَّلات است. گفته شده سوره ضحی یکی از چهارده سوره‌ای است که یک‌جا بر پیامبر(ص) نازل شده است.[۳]
محتوا
سوره ضحی با دو سوگند آغاز می‌شود؛ سپس به پیامبر(ص) بشارت می‌دهد كه خدا هرگز تو را رها نکرده است. بعد به او نوید می‌دهد كه خداوند آنقدر به او عطا خواهد کرد كه خشنود شود. در آخرین بخش، گذشتۀ زندگانی پیامبر را یادآوری می‌کند كه خداوند چگونه او را همیشه مورد رحمت خود قرار داده و در سخت‌ترین لحظات زندگی حمایتش کرده است؛ از همین رو در آیات پایانی به او دستور می‌دهد كه به شكرانه این نعمت‌ها با یتیمان و مستمندان مهربانی كند و نعمت خدا را بازگو کند.[۴]
شأن نزول
درباره شأن نزول سوره ضحی گفته شده است مدتی وحی بر پیامبر(ص) نازل نشد؛ به همین دلیل برخی دشمنان، او را شماتت می‌کردند که خدا پیامبرش را رها کرده است. بعد از این واقعه سوره ضحی نازل شد و آن حضرت را شاد کرد.[۶] همچنین برخی از مفسران شیعه[۷] و اهل‌سنت[۸] در شأن نزول آیه پنجم گفته‌اند: پیامبر(ص) دید دخترش فاطمه(س) عبایی از پوست شتر دارد و فرزندان خود را شیر می‌دهد و با دست آرد می‌سازد؛ پس گریه کرد و گفت: دخترم! تلخی دنیا را در برابر شیرینی آخرت تحمل کن. سپس آیه ۵ سوره والضحی نازل شد: «وَلَسَوْفَ یعْطِیكَ رَبُّكَ فَتَرْضَی: و به‌زودی پروردگارت بخششی به تو خواهد داد تا خشنود شوی».[۹]
فضیلت و خواص
از پیامبر(ص) نقل شده است هر کس سوره والضحی را بخواند، شفاعت آن شخص در روز قیامت بر پیامبر(ص) واجب می‌شود و ثوابی به تعداد ده‌برابر همه سائل‌ها و یتیمان می‌برد. در روایتی از امام صادق(ع) نقل شده است کسی که سوره‌های والضحی، واللیل، انشراح و شمس را در شب یا روز بسیار بخواند، در روز قیامت همه چیزهایی که در نزد اوست به نفع او شهادت می‌دهند؛ حتی مو، پوست، گوشت، استخوان، خون، رگ‌ها و عصب‌هایش.[۱۰]
متن و ترجمه
سوره ضحی
| مـتـن | ترجمه |
|---|---|
| بِسْمِ اللَّـهِ الرَّ‌حْمَـٰنِ الرَّ‌حِيمِ وَالضُّحَىٰ ﴿١﴾ وَاللَّيْلِ إِذَا سَجَىٰ ﴿٢﴾ مَا وَدَّعَكَ رَبُّكَ وَمَا قَلَىٰ ﴿٣﴾ وَلَلْآخِرَةُ خَيْرٌ لَّكَ مِنَ الْأُولَىٰ ﴿٤﴾ وَلَسَوْفَ يُعْطِيكَ رَبُّكَ فَتَرْضَىٰ ﴿٥﴾ أَلَمْ يَجِدْكَ يَتِيمًا فَآوَىٰ ﴿٦﴾ وَوَجَدَكَ ضَالًّا فَهَدَىٰ ﴿٧﴾ وَوَجَدَكَ عَائِلًا فَأَغْنَىٰ ﴿٨﴾ فَأَمَّا الْيَتِيمَ فَلَا تَقْهَرْ ﴿٩﴾ وَأَمَّا السَّائِلَ فَلَا تَنْهَرْ ﴿١٠﴾ وَأَمَّا بِنِعْمَةِ رَبِّكَ فَحَدِّثْ ﴿١١﴾ |
به نام خداوند رحمتگر مهربان سوگند به روشنايى روز، (۱) سوگند به شب چون آرام گيرد، (۲) [كه] پروردگارت تو را وانگذاشته، و دشمن نداشته است. (۳) و قطعاً آخرت براى تو از دنيا نيكوتر خواهد بود. (۴) و بزودى پروردگارت تو را عطا خواهد داد، تا خرسند گردى. (۵) مگر نه تو را يتيم يافت، پس پناه داد؟ (۶) و تو را سرگشته يافت، پس هدايت كرد؟ (۷) و تو را تنگدست يافت و بى‌نياز گردانيد؟ (۸) و اما [تو نيز به پاس نعمت ما] يتيم را ميازار، (۹) و گدا را مران، (۱۰) و از نعمت پروردگار خويش [با مردم] سخن گوى. (۱۱) |
| سوره پیشین: سوره لیل |
سوره ضحی سوره‌های مکی • سوره‌های مدنی |
سوره پسین: سوره شرح |
|
١.فاتحه ٢.بقره ٣.آل‌عمران ٤.نساء ٥.مائده ٦.انعام ٧.اعراف ٨.انفال ٩.توبه ١٠.یونس ١١.هود ١٢.یوسف ١٣.رعد ١٤.ابراهیم ١٥.حجر ١٦.نحل ١٧.اسراء ١٨.کهف ١٩.مریم ٢٠.طه ٢١.انبیاء ٢٢.حج ٢٣.مؤمنون ٢٤.نور ٢٥.فرقان ٢٦.شعراء ٢٧.نمل ٢٨.قصص ٢٩.عنکبوت ٣٠.روم ٣١.لقمان ٣٢.سجده ٣٣.احزاب ٣٤.سبأ ٣٥.فاطر ٣٦.یس ٣٧.صافات ٣٨.ص ٣٩.زمر ٤٠.غافر ٤١.فصلت ٤٢.شوری ٤٣.زخرف ٤٤.دخان ٤٥.جاثیه ٤٦.احقاف ٤٧.محمد ٤٨.فتح ٤٩.حجرات ٥٠.ق ٥١.ذاریات ٥٢.طور ٥٣.نجم ٥٤.قمر ٥٥.الرحمن ٥٦.واقعه ٥٧.حدید ٥٨.مجادله ٥٩.حشر ٦٠.ممتحنه ٦١.صف ٦٢.جمعه ٦٣.منافقون ٦٤.تغابن ٦٥.طلاق ٦٦.تحریم ٦٧.ملک ٦٨.قلم ٦٩.حاقه ٧٠.معارج ٧١.نوح ٧٢.جن ٧٣.مزمل ٧٤.مدثر ٧٥.قیامه ٧٦.انسان ٧٧.مرسلات ٧٨.نبأ ٧٩.نازعات ٨٠.عبس ٨١.تکویر ٨٢.انفطار ٨٣.مطففین ٨٤.انشقاق ٨٥.بروج ٨٦.طارق ٨٧.اعلی ٨٨.غاشیه ٨٩.فجر ٩٠.بلد ٩١.شمس ٩٢.لیل ٩٣.ضحی ٩٤.شرح ٩٥.تین ٩٦.علق ٩٧.قدر ٩٨.بینه ٩٩.زلزله ١٠٠.عادیات ١٠١.قارعه ١٠٢.تکاثر ١٠٣.عصر ١٠٤.همزه ١٠٥.فیل ١٠٦.قریش ١٠٧.ماعون ١٠٨.کوثر ١٠٩.کافرون ١١٠.نصر ١١١.مسد ١١٢.اخلاص ١١٣.فلق ١١٤.ناس | ||
پانویس
منابع
- بحرانی، هاشم بن سلیمان، البرهان فی تفسیر القرآن، مؤسسه البعثه، قسم الدراسات الاسلامیه، قم، ۱۳۸۹ش.
- ثعلبی، احمد بن محمد، الکشف و البیان عن تفسیر القرآن، داراحیاء التراث العربی، بیروت، ۱۴۲۲ق.
- دانشنامه قرآن و قرآن پژوهی، به کوشش بهاءالدین خرمشاهی، انتشارات دوستان، تهران،۱۳۷۷ش.
- سیوطی، عبدالرحمن بن ابی‌‌بکر، الدر المنثور فی التفسیر بالماثور، کتابخانه آیت‌الله مرعشی نجفی(ره)، قم ۱۴۰۴ق.
- طباطبایی، محمدحسین، المیزان فی تفسیر القرآن، مؤسسه الاعلمی للمطبوعات، بیروت ۱۳۹۳ق.
- مکارم شیرازی، ناصر، برگزیده تفسیر نمونه، تهران،دار الکتب الاسلامیه، ۱۳۸۲ش.
پیوند به بیرون
- ↑ دانشنامه قرآن و قرآن‌پژوهی، ۱۳۷۷ش، ج۲، ص۱۲۶۵.
- ↑ معرفت، آموزش علوم قرآن، ۱۳۷۱ش، ج۲، ص۱۶۶.
- ↑ دانشنامه قرآن و قرآن‌پژوهی، ۱۳۷۷ش، ج۲، ص۱۲۶۵.
- ↑ مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۸ش۲، ج۵، ص۵۲۱.
- ↑ خامه‌گر، محمد، ساختار سوره‌های قرآن کریم، تهیه مؤسسه فرهنگی قرآن و عترت نورالثقلین، قم، نشر نشرا، چ۱، ۱۳۹۲ش.
- ↑ طباطبایی، المیزان، ۱۳۹۳ق، ج۲۰، ص۳۱۰.
- ↑ طباطبایی، المیزان، ۱۳۹۳ق، ج۲۰، ص۳۱۲. مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۸ش۲، ج۵، ص۵۲۴.
- ↑ ثعلبی، الکشف و البیان، ۱۴۲۲ق، ج۱۰، ص۲۲۵. سیوطی، الدر المنثور، ۱۴۰۴ق، ج۶، ص۳۶۱.
- ↑ ترجمه آیه از حسین انصاریان.
- ↑ بحرانی، البرهان، ۱۳۸۹ش، ج۵، ص۶۸۱.