وقایع ماه رمضان
این مقاله دربارهٔ وقایع ماه رمضان است. برای آشنایی با نهمین ماه قمری رمضان را ببینید.
وقایع ماه رمضان به رویدادهایی که در ماه رمضان در طول تاریخ رخ داده، میپردازد. از جمله رویدادهای مهم این ماه عبارتند از: وقوع شب قدر در این ماه و نزول قرآن در آن شب، شهادت امام علی(ع)، واقعه فتح مکه، غزوه بدر، ولادت امام حسن مجتبی(ع) و وفات حضرت خدیجه.
امام خمینی آخرین جمعه این ماه را روز قدس نامیده است.
اوّل
- ۶۵ق. مرگ مروان بن حکم چهارمین خلیفه اموی، سرسلسله شاخه مروانیان و از دشمنان اهل بیت(ع)[۱]
- ۲۰۸ق. درگذشت سیده نفیسه، از نوادگان امام حسن مجتبی(ع) که در قاهره مدفون است.[۲]
- ۴۲۸ق. درگذشت ابوعلی سینا، فیلسوف، دانشمند و پزشک شیعی. (۲ تیر ۴۱۶ش)[۳]
- ۱۴۲۰ق. درگذشت سید محمد موسوی کلانتر از فقها و اساتید حوزه علمیه نجف و بنیانگذار جامعة النجف الدینیة از مدارس دینی تحولگرا و جدید در نجف (۱۸ آذر ۱۳۷۸ش)[۴]
دوم
- ۴۱۳ق. وفات شیخ مفید در بغداد و نمازگزاردن سید مرتضی بر بدن او در میدان اشنان [۵]
- ۱۴۱۵ق. درگذشت محمد روحانی کرمانی از فقها و اساتید حوزه علمیه در کرمان (۱۳ بهمن ۱۳۷۳ش)[۶]
سوّم
- نزول انجیل بر حضرت عیسی(ع) (طبق روایتی)[۷]
- ۴۱۳ق. درگذشت شیخ مفید، متکلّم و فقیه امامیه.[۸]
- ۱۳۰۸ق. ولادت سید حسن حسینی لواسانی از مجتهدان و متکلمان شیعه[۹]
- ۱۳۹۹ق. اقامه اولین نماز جمعه رسمی جمهوری اسلامی ایران در تهران به امامت سید محمود طالقانی (۵ مرداد ۱۳۵۸ش)[۱۰]
چهارم
- ۵۳ق. مرگ زیاد بن ابیه، از کارگزاران معاویه و پدر عبیدالله بن زیاد.[۱۱]
- ۶۶۶ق. بازپس گیری انطاکیه از دست صلیبیون توسط مسلمانان
- ۱۳۲۵ق. درگذشت میرزا حسنعلی تهرانی فقیه و شاگرد میرزای شیرازی (۱۸ مهر ۱۲۸۶ش)[۱۲]
- ۱۴۱۳ق. درگذشت میرزا هاشم آملی از مراجع تقلید شیعه و اساتید حوزه علمیه قم (۷ اسفند ۱۳۷۱ش)[۱۳]
- ۱۴۲۸ق. درگذشت علامه سید مرتضی عسکری، سیرهنگار، مورّخ و نویسنده کتاب معالم المدرستین (۲۵ شهریور ۱۳۸۶ش)[۱۴]
پنجم
- ۱۲۳۶ق. ولادت ملا علی علیاری، رجالی، فقیه و اصولی.[۱۵]
- ۱۴۳۹ق. درگذشت غلامرضا حسنی امام جمعه ارومیه و نماینده سابق ولی فقیه در آذربایجان غربی(۳۱ اردیبهشت ۱۳۹۷ش)[۱۶]
ششم
- نزول تورات بر حضرت موسی(ع) (طبق روایات)[۱۷]
- ۴۶۳ق. درگذشت ابویعلی جعفری فقیه و متکلم امامی، شاگرد و داماد شیخ مفید[۱۸]
- ۴۶۳ق. درگذشت سلاّر دیلمی از فقها امامیه و شاگرد شیخ مفید و سید مرتضی.[۱۹]
- ۱۴۲۷ق. درگذشت سید مهدی یثربی، فقیه شیعه، نخستین امام جمعه کاشان و نماینده اصفهان در مجلس خبرگان (۸ مهر ۱۳۸۵ش)[۲۰]
- ۱۱۹۵ق. ولادت محمدجعفر شریعتمدار استرآبادی عالم شیعی و از پیشگامان مبارزه علیه روسها[۲۱]
هفتم
- ۱۴ق. آغاز جنگ قادسیه، میان سپاه مسلمانان و سپاه دولت ساسانی در قادسیه[۲۲]
- ۲۰۱ق. ولیعهد شدن امام رضا(ع) برای مأمون خلیفه عباسی و ضرب سکه به نام حضرت.[۲۳]
- ۵۱۱ق. ولادت ابن زهره، فقیه شیعه و نویسنده کتاب فقهی الغنیة[۲۴]
- ۱۴۱۴ق. درگذشت حمزه شینواری مشهور به حمزهبابا، از شاعران و نویسندگان پاکستانی که علاقهای ویژه به اهلبیت(ع) داشت. (۲۹ بهمن ۱۳۷۲ش)[۲۵]
- ۱۴۱۶ق. درگذشت سید عبدالعزیز طباطبایی یزدی، کتابشناس، نسخهشناس و صاحبنظر شیعه در علم تاریخ، رجال و تراجم (۸ بهمن ۱۳۷۴ش)[۲۶]
- ۱۴۳۵ق. درگذشت سید جواد حیدری، روحانی شیعه، استاد اخلاق و امام جماعت مسجد برخوردار یزد (۱۴ تیر ۱۳۹۳ش)[۲۷]
هشتم
- ۴۵۵ق. درگذشت طغرل بک بنیانگذار سلطنت سلجوقیان[۲۸]
- ۱۳۳۷ق. درگذشت میرزا مصطفی مجتهد تبریزی عالم و شاعر اهل تبریز (۲۶ خرداد ۱۲۹۷ش)
- ۱۳۴۶ق. ولادت سید موسی شبیری زنجانی از مراجع تقلید شیعه و اساتید فقه و اصول در حوزه علمیه قم. (۱۰ اسفند ۱۳۰۶ش)[۲۹]
نهم
- ۱۲۲۵ق. حمله وهابیان به نجف[۳۰]
- ۱۳۲۵ق. درگذشت محمد بهاری همدانی، عارف شیعه و نویسنده کتاب تذکرة المتقین در بیان آداب سیر و سلوک (۲۳ مهر ۱۲۸۶ش)[۳۱]
- ۱۳۵۰ق. درگذشت علی خویی فقیه، ادیب، شاعر و نویسنده عِقدالفرید فی شرح القصاید (۲۷ دی ۱۳۱۰ش)[۳۲]
- ۱۴۱۷ق. به آتش کشیده شدن مرکز فرهنگی ایران در لاهورِ پاکستان بهدست سپاه صحابه (۳۰ دی ۱۳۷۵ش)[۳۳]
دهم
- ۱۰ بعثت. وفات حضرت خدیجه(س)، همسر رسول خدا(ص)[۳۴]
- ۶۰ق. رسیدن اولین دسته از نامههای کوفیان به امام حسین(ع)[۳۵]
- ۱۴۰۲ق. شهادت محمد صدوقی از روحانیان فعال در انقلاب اسلامی ایران، امام جمعه و نماینده یزد در مجلس خبرگان قانون اساسی (۱۱ تیر ۱۳۶۱ش)[۳۶]
یازدهم
- ۶۰ق. رسیدن نامه سران و اهالی کوفه به امام حسین(ع) توسط هانی بن هانی سبیعی و سعید بن عبدالله حنفی[۳۷]
- ۱۴۲۵ق. درگذشت علیاکبر غفاری، حدیثشناس شیعه (۵ آبان ۱۳۸۳ش)[۳۸]
- ۱۴۳۵ق. درگذشت محمد محمدی گیلانی حاکم شرع و رئیس دادگاههای انقلاب اسلامی (۱۸ تیر ۱۳۹۳ش)[۳۹]
دوازدهم
- نزول انجیل بر حضرت عیسی(ع) طبق روایتی از امام صادق(ع).[۴۰]
- ۱ق. مراسم عقد اخوت بین صحابه و همچنین بین پیامبر(ص) و امام علی(ع)[۴۱]
- ۶۰ ق. رسیدن ۱۵۰ نامه از کوفیان به امام حسین(ع) توسط قیس بن مُسْهِر، عبدالرحمان ارحبی و عُمارَة سَلُولی[۴۲]
- ۴۸۵ق. قتل خواجه نظام الملک طوسی وزیر دربار سلجوقیان و بنیانگذار مدارس نظامیه.[۴۳]
- ۵۹۷ق. درگذشت ابن جوزی، فقیه حنبلی، مورخ و نویسنده کتاب المنتظم في تاريخ الأمم و الملوک[۴۴]
- ۱۳۱۲ق. درگذشت محمدتقی مامقانی، فقیه، محدث، شاعر و از پیروان شیخیه.[۴۵]
- ۱۳۴۳ق. درگذشت مهدی خالصی از مراجع تقلید عراق که علیه انگلیس، فتوای جهاد صادر کرد. (۱۶ فروردین ۱۳۰۴ش)[۴۶]
- ۱۴۰۴ق. درگذشت سید هاشم حداد، عارف شیعی و از شاگردان سید علی قاضی طباطبایی. (۲۱ خرداد ۱۳۶۳ش)[۴۷]
سیزدهم
- نزول انجیل بر حضرت عیسی(ع) براساس روایتی از امام صادق(ع).[۴۸]
- ۹۵ق. درگذشت حجاج بن یوسف ثقفی، حاکم عراق و حجاز در دوره اموی و از دشمنان سرسخت شیعیان[۴۹]
- ۹۸۵ق. درگذشت شاه اسماعیل دوم از پادشاهان صفویه.[۵۰]
- ۱۳۲۸ق. درگذشت جهانگیرخان قشقایی، حکیم، فیلسوف، فقیه و عارف شیعه. (۲۴ شهریور ۱۲۸۹ش)[۵۱]
- ۱۳۴۰ق. درگذشت سید علی سیستانی از فقهای شیعه جد سید علی حسینی سیستانی از مراجع تقلید شیعه (۱۹ اردیبهشت ۱۳۰۱ش)[۵۲]
چهاردهم
- ۶۷ق. کشته شدن مختار ثقفی رهبر قیام برای خونخواهی امام حسین(ع)[۵۳]
- ۶۶۶ق. بازپس گیری انطاکیه از دست صلیبیون توسط مسلمانان
- ۱۲۴۸ق. درگذشت شمس الدین بهبهانی، حکیم، فقیه و عارف شیعی و از شاگردان وحید بهبهانی[۵۴]
- ۱۲۸۹ق. درگذشت سید محمد تقی ممتاز العلماء از فقها، حکما و مشاهیر شیعه در هندوستان[۵۵]
- ۱۴۰۰ق. فوت محمدرضا پهلوی، آخرین شاه ایران، در مصر. (۵ مرداد، ۱۳۵۹ش)
- ۱۴۴۰ق. شهادت سید قیام الدین غازی از روحانیون معروف شیعه در تاجیکستان
پانزدهم
- ۳ق. ولادت امام حسن مجتبی(ع) دومین امام شیعیان[۵۶]
- ۳ق. ازدواج پیامبر اسلام(ص) با زینب دختر خزیمه[۵۷]
- ۶۰ق. حرکت مسلم بن عقیل پسرعمو و سفیر امام حسین(ع) به سوی کوفه[۵۸]
- ۱۴۵ق. شهادت محمد بن عبدالله بن حسن مشهور به نفس زکیه، نخستین قیامکننده علوی علیه خلافت بنیعباس[۵۹]
- ۱۹۵ق. ولادت امام جواد(ع) (به قولی)[۶۰]
- ۳۸۵ق. ولادت شیخ طوسی، محدث و فقیه شیعی و نویسنده کتابهای تهذیب و الاستبصار[۶۱]
- ۶۱۸ق. درگذشت جلالالدین حسن نومسلمان امام و ششمین رهبر اسماعیلیه نزاری در الموت[۶۲]
- ۱۰۷۰ق. ولادت محقق بحرانی، فقیه، محدث و اخباری شیعه و نویسنده کتاب الحدائق الناضرة فی احکام العترة الطاهرة[۶۳]
- ۱۰۷۵ق. ولادت سلیمان بن عبدالله ماحوزی، مُحَدِّث و رجالشناس شیعه و نویسنده کتاب معراج اهل الکمال الی معرفة الرجال[۶۴]
شانزدهم
- ۳۷ق/۳۸ق. ورود محمد بن ابیبکر فرزند خلیفه اول و کارگزار امام علی(ع) به مصر[۶۵]
- ۱۴۱۴ق. درگذشت سید محمود مجتهد سیستانی برادر آیت الله سیستانی از اساتید حوزه علمیه مشهد (۸ اسفند ۱۳۷۲ش) [۶۶]
- ۱۳۸۳ق. درگذشت محمدرضا مظفر، فقیه و اصولی شیعه و مؤسس دانشکده فقه نجف (۱۱ بهمن ۱۳۴۲ش)[۶۷]
هفدهم
- ۵ بعثت. معراج پیامبر(ص) بنابر بعضی اقوال.[۶۸]
- ۲ق. آغاز غزوه بدر، نخستین جنگ میان مسلمانان و مشرکان قریش به فرماندهی پیامبر(ص)[۶۹]
- ۲ق. کشته شدن ابوجهل از مشرکان بنام مکه و از مخالفین سرسخت پیامبر(ص) و اسلام
- ۵۸ق. درگذشت عایشه، همسر پیامبر اکرم(ص) (بنا به نقلی)[۷۰]
- ۱۲۵ق. درگذشت محمد بن مسلم زهری، فقیه، محدث و اولین تدوینگر حدیث در اهل سنت[۷۱]
- ۶۳۰ق. درگذشت سید فخار بن معد موسوی عالم، شاعر، نسبشناس و نویسنده کتاب الحجة علی الذاهب در اثبات ایمان ابوطالب
- ۹۵۹ق. ولادت حسن بن زینالدین عاملی (صاحب معالم)، فقیه و نویسنده معالم الدین (۲۵ شهریور ۹۳۱ش)[۷۲]
- ۱۳۱۸ق. درگذشت میرزا محمد هاشم خوانساری، از فقها و مراجع تقلید شیعه در دوره قاجاریه (۱۸ دی ۱۲۷۹ش)[۷۳]
- ۱۳۲۲ق. درگذشت ملا محمد فاضل شربیانی، از فقها و مراجع تقلید شیعه (۴ آذر ۱۲۸۳ش)[۷۴]
- ۱۳۵۰ق. درگذشت میرزا جمالالدین کلباسی فقیه، منجم و استاد حوزه علمیه در اصفهان (۵ بهمن ۱۳۱۰ش)[۷۵]
هجدهم
- نزول زبور بر حضرت داود(ع) بنا بر روایات[۷۶]
- ۱بعثت. شب قدر و شب نزول قرآن (بنا بر احتمال یکی از سه شب)
- ۱۰۹۰ق. درگذشت بانو بدریه دختر ملاصدرا و همسر عبدالرزاق لاهیجی از زنان ادیب و عالم[۷۷]
- ۱۳۳۷ق. درگذشت سید مصطفی کاشانی، فقیه شیعی دوره قاجار و از عالمان مشروطهخواه(پدر آیتالله کاشانی) (۲۷ خرداد ۱۲۹۸ش)[۷۸]
- ۱۴۳۱ق. درگذشت محمدحسن احمدی فقیه یزدی، از استادان حوزه علمیه قم همسر زهره صفاتی (۷ شهریور ۱۳۸۹ش)[۷۹]
نوزدهم
- ۱بعثت. اولین روز قدر و نزول قرآن
- ۴۰ق. ضربت خوردن امام علی(ع) به دست ابن ملجم مرادی در محراب مسجد کوفه[۸۰]
- ۸۳۲ق. درگذشت غیاثالدین جمشید کاشانی دانشمند، منجم و ریاضیدان[۸۱]
- ۱۴۴۰ق. شهادت سید قیامالدین غازی روحانی شیعه تاجیکستانی، از مؤسسان حزب نهضت اسلامی تاجیکستان توسط وهابیها
بیستم
- ۱بعثت. شب قدر و شب نزول قرآن(بنا بر احتمال یکی از سه شب)
- ۸ق. فتح مکه به دست مسلمانان، به فرماندهی پیامبر اکرم(ص) در واکنش به نقض پیمان حدیبیه توسط قریش[۸۲]
- ۵۴۲ق. درگذشت ابن شجری بغدادی از عالمان شیعه به گزارش شیخ عباس قمی[۸۳]
- ۶۲۶ق. درگذشت یاقوت حموی تاریخنویس، جغرافیدان و نویسنده کتاب معجم البلدان[۸۴]
- ۱۴۱۲ق. شهادت علیاصغر احمدی شاهرودی از فقهای حوزه علمیه نجف توسط حزب بعث عراق (۴ فروردین ۱۳۷۱ش)[۸۵]
بیست و یکم
- درگذشت حضرت موسی(ع)[۸۶] و یوشع بن نون از پیامبران قوم بنیاسرائیل (بنا بر روایات)[۸۷]
- عروج عیسی بن مریم(ع) به آسمان (بنا بر روایات)[۸۸]
- ۱بعثت. روز قدر و روز نزول قرآن (بنا بر احتمال یکی از سه شب)
- ۴۰ق. شهادت امام علی بن ابیطالب (ع)[۸۹]
- ۴۰ق. قصاص ابن ملجم مرادی قاتل امام علی(ع)[۹۰]
- ۴۰ق. بیعت مردم با امام حسن مجتبی(ع) برای خلافت[۹۱]
- ۱۰۲۸ق. درگذشت سید ماجد بن هاشم بحرانی، فقیه، محدّث و شاعر شیعی[۹۲]
- ۱۱۰۴ق. درگذشت حر عاملی، فقیه و محدث امامیه نویسنده کتاب وسائل الشیعه[۹۳]
- ۱۴۴۵ق. حمله موشکی رژیم صهیونیستی به کنسولگری جمهوری اسلامی ایران در دمشق و شهادت ۷ مستشار ایرانی[۹۴]
بیست و دوم
- ۱بعثت. شب قدر و شب نزول قرآن (بنا بر احتمال یکی از سه شب)
- ۲۷۳ق. درگذشت ابن ماجه قزوینی محدث اهل سنت و نویسنده کتاب السنن (سنن ابنماجه) از کتابهای صحاح سته[۹۵]
- ۱۲۸۶ق. درگذشت عبدالحسین تهرانی (شیخ العراقیین)، فقیه شیعی، وصی امیرکبیر و نماینده ناصرالدین شاه در بازسازی عتبات عالیات[۹۶]
بیست و سوّم
- ۱بعثت. روز قدر و نزول قرآن (بنا بر احتمال یکی از سه شب)
- ۲۴۷ق. درگذشت احمد بن عیسی بن زید[۹۷]
- ۴۹۱ق. تصرف بیتالمقدس توسط صلیبیان
- ۱۲۵۴ق. پایان نگارش کتاب جواهر الکلام اثر محمدحسن نجفی[۹۸]
- ۱۲۶۱ق پایان نگارش شرح منظومه اثر ملاهادی سبزواری[۹۹]
- ۱۳۹۲ق. پایان نگارش المیزان از تفاسیر شیعی قرآن توسط علامه طباطبائی[۱۰۰]
- ۱۴۰۵ق. پایان نگارش میزان الحکمه اثر محمد محمدی ریشهری[۱۰۱]
بیست و چهارم
- ۲ق. درگذشت ابولهب، عموی پیامبر(ص) و از دشمنان سرسخت اسلام
- ۶۵ق. درگذشت مروان بن حکم چهارمین خلیفه اموی و از دشمنان اهل بیت(ع)[۱۰۲]
- ۱۲۹ق. آغاز دعوت ابومسلم خراسانی، داعی مشهور بنیعباس علیه حکومت بنیامیه
- ۱۴۱۳ق. درگذشت محمدعلی عطار هروی خوشنویس و کتیبهنگار شیعه افغانستانی (۲۷ اسفند ۱۳۷۱ش)[۱۰۳]
بیست و پنجم
- ۱۱۳۱ق. درگذشت فاضل هندی، فقیه شیعی عصر صفویه و نویسنده کتاب کشف اللثام[۱۰۴]
- ۱۳۴۸ق. شهادت سید محمدتقی موسوی اصفهانی از فقهای شیعه و نویسنده کتاب مکیال المکارم درباره فوائد دعا برای امام زمان(عج) (۵ اسفند ۱۳۰۸ش)[۱۰۵]
- ۱۴۴۲ق. انفجار تروریستی جلوی یک مدرسه دخترانه در محله شیعهنشین دشت برچی، کابل، افغانستان. شهادت ۸۵ نفر و ۱۴۵ زخمی، اکثر قربانیان کودکان دختر دانشآموز و روزهدار بودند.(۱۸ اردیبهشت ۱۴۰۰ش)[یادداشت ۱][۱۰۶]
بیست و ششم
- ۵۴۲ق. درگذشت ابن شجری، نحوی، لغوی، ادیب، شاعرِ شیعی و نویسنده کتاب الامالی و الحماسة به گزارش شمسالدین ذهبی[۱۰۷]
- ۱۱۲۵ق. درگذشت آقا جمال خوانساری از علمای شیعه عصر صفویان و نویسنده کتاب ننه کلثوم[۱۰۸]
بیست و هفتم
به گفته علامه طباطبایی، معروف میان اهلسنت این است که شب قدر، شب ۲۷ رمضان است.[۱۰۹]
- ۲۵۵ق. شورش بردگان و تهیدستان به رهبری صاحب الزنج علیه عباسیان[۱۱۰]
- ۱۱۱۰ق. درگذشت علامه مجلسی از محدثان و فقیهان مشهور شیعه و مؤلف بحارالانوار بزرگترین مجموعه حدیثی شیعه[۱۱۱]
- ۱۳۵۶ق. شهادت سید حسن مدرس، فقیه و سیاستمدار شیعی به دستور رضاخان (۱۰ آذر ۱۳۱۶ش)[۱۱۲]
- ۱۳۹۸ق. مفقود شدن امام موسی صدر در لیبی از عالمان و اندیشمندان شیعه در عرصه فرهنگی و سیاسی توسط معمر قذافی (۹ شهریور ۱۳۵۷ش)
- ۱۴۱۹ق. درگذشت محمد علی حقی سرابی از افاضل و مدرسين حوزه علمیه قم (۲۵ دی ۱۳۷۷ش)[۱۱۳]
- ۱۴۳۵ق. شهادت ۳۳ نفر از راهپیمایان روز جهانی قدس توسط ارتش نیجریه (۳ مرداد ۱۳۹۳ش)
بیست و هشتم
- ۱۳۵۲ق. درگذشت سید محمد شریف تقوی ونکی از فقهای شیعه (۲۴ دی ۱۳۱۲ش)
- ۱۴۳۵ق. درگذشت حسین شبزندهدار(پدر مهدی شبزندهدار)، فقیه، مفسّر و استاد اخلاق حوزه علمیه قم (۴ مرداد ۱۳۹۳ش)[۱۱۴]
بیست و نهم
- ۶۴۸ق. ولادت علامه حلی فقیه، متکلّم، رجالشناس، مفسر شیعه و نویسنده کتابهای کشف المراد و نهج الحق در عقاید شیعه (۱۱ دی ۶۲۹ش)[۱۱۵]
- ۱۰۹۸ق. درگذشت محمد بن حسن شیروانی، فقيه، محدّث، متكلّم، و نویسنده اثباتُ النبوةِ و الامامة (داماد مجلسی اول)
- ۱۲۷۲ق. ولادت سید حسن صدر از مراجع تقلید شیعه ، نویسنده کتاب تأسیس الشیعة لعلوم الاسلام
- ۱۳۹۳ق. درگذشت سید احمد شبیری زنجانی از فقها و اساتید حوزه علمیه قم و پدر سید موسی شبیری زنجانی از مراجع تقلید شیعه (۵ آبان ۱۳۵۲ش)[۱۱۶]
سیام
- ۷۱۶ق. درگذشت اولجایتو حاکم ایلخانی، نخستین کسی که به تشیع در ایران رسمیت داد و به نام ائمه(ع) سکه زد.[۱۱۷]
- ۱۳۵۱ق. درگذشت سید محمدباقر حجتی بارفروشی از فقهای شیعه (۷ بهمن ۱۳۱۱ش)[۱۱۸]
سایر حوادث این ماه
- ۹ق. بازگشت پیامبر اکرم از جنگ تبوک (روز آن مشخص نشده و فقط گفته شده پیامبر در رمضان به مدینه بازگشت)[۱۱۹]
پانویس
- ↑ نیشابوری، تقویم شیعه، ۱۳۸۲ق، ص۲۲۱.
- ↑ نیشابوری، تقویم شیعه، ۱۳۸۲ق، ص۲۲۴.
- ↑ قمی، وقایع الایام، ۱۳۸۹ش، ص۴۳؛ حائری، روزشمار قمری، ۱۳۸۱ش، ص۲۴۱.
- ↑ حائری، علی، روزشمار شمسی، ۱۳۸۶ش، ص۶۴۶.
- ↑ نجاشی، رجال نجاشی، الناشرمؤسسة النشر الإسلامي، ص۴۰۲
- ↑ حائری، روزشمار شمسی، ۱۳۸۶ش، ص۷۷۸: تاریخ قمری بر اساس محاسبه با مبدل تاریخ.
- ↑ قمی، وقایع الایام، ۱۳۸۹ش، ص۴۴.
- ↑ شبیری، گذری بر حیات شیخ مفید، ۱۴۱۳ق، ص۳۹.
- ↑ نصیری، اثرآفرینان، ۱۳۸۴ش، ج۵، ص۱۰۸.
- ↑ حائری، روزشمار شمسی، ۱۳۸۶ش، ص۳۰۵.
- ↑ قمی، وقایع الایام، ۱۳۸۹ش، ص۴۶.
- ↑ آقابزرگ طهرانی، طبقات اعلام الشیعه، ج ۱، قسم ۱، ص ۴۵۵.
- ↑ حائری، علی، روزشمار شمسی، ۱۳۸۶ش، ص۸۳۴.
- ↑ ادیبی لاریجانی، مرزدار مکتب اهل بیت(ع)، ۱۳۷۸ش، ص۲۴۹.
- ↑ حائری، روزشمار قمری، ۱۳۸۱ش، ص۲۴۵.
- ↑ حجت الاسلام حسنی امام جمعه سابق ارومیه درگذشت خبرگزاری مهر
- ↑ کلینی، الکافی، ۱۴۰۷ق، ج۲، ص۶۲۹ و ج۴، ص۱۵۷؛ شیخ صدوق، من لایحضره الفقیه، ۱۴۱۳ق، ج۲، ص۱۵۹.
- ↑ حائری، روزشمار قمری، ۱۳۸۱ش، ص۲۴۶.
- ↑ قمی، وقایع الایام، ۱۳۸۹ش، ۵۰.
- ↑ زندگینامه و فعالیتهای مرحوم آیت الله سید مهدی یثربی(ره) شفقنا
- ↑ استرآبادی، البراهین القاطعة، ۱۳۸۲ش، ج۱، ص۲۸.
- ↑ اصحابی دامغانی، تاریخ انتشار تشیع در ایران، ۱۳۵۰ش، ص۳۴-۳۵.
- ↑ یعقوبی، تاریخ یعقوبی، دار صادر، ج۲، ص۴۴۸.
- ↑ حائری، روزشمار قمری، ۱۳۸۱ش، ص۲۴۷.
- ↑ «حمزه شینواری، شاعر ولایی»، سایت آندیال.
- ↑ سالشمار زندگی محقق طباطبائی، بنیاد محقق طباطبایی.
- ↑ آیتالله سید جواد حیدری درگذشت دانشجو
- ↑ قمی، وقایع الایام، ۱۳۸۹ش، ص۵۱.
- ↑ «زندگینامه آیتالله العظمی سید موسی شبیری (حسینی) زنجانی»، پایگاه اطلاعرسانی مرجع عالیقدر آیتالله العظمی شبیری زنجانی.
- ↑ حائری، روزشمار قمری، ۱۳۸۱ش، ص۲۴۹.
- ↑ تهرانی، آقا بزرگ، الذريعة إلی تصانيف الشيعة، دار الأضواء، بیروت، ۱۴۰۳ق، ج۴،۴۶.
- ↑ حائری، روزشمار قمری، ۱۳۸۱ش، ص۲۴۹.
- ↑ حائری، روزشمار شمسی، ۱۳۸۲ش، ص۷۸۴؛ «تبدیل تاریخ شمسی به قمری»، باحساب.
- ↑ ابن سعد، الطبقات الکبری، ۱۴۱۰ق، ج ۸ ، ص۱۴.
- ↑ شیخ مفید، الإرشاد، ج۲، ص۳۷-۳۹.
- ↑ حائری، روزشمار شمسی، ۱۳۸۶ش، ص۲۴۴.
- ↑ دینوری، اخبار الطوال، ۱۳۶۸ش، ص۲۲۹
- ↑ «علیاکبر غفاری درگذشت»، خبرگزاری فارس؛ تبدیل سال شمسی به قمری با سایت باحساب.
- ↑ محمدی گیلانی دارفانی را وداع گفت فارس
- ↑ کلینی، الکافی، ۱۴۰۷ق، ج۴، ص۱۵۷؛ شیخ صدوق، من لایحضره الفقیه، ۱۴۱۳ق، ج۲، ص۱۵۹.
- ↑ قمی، وقایع الایام، ۱۳۸۹ش، ص۵۸.
- ↑ شیخ مفید، الارشاد، ج۲، ص۳۷ـ ۳۸.
- ↑ ابنعطیه، مؤتمر علمای بغداد، بنیاد خیریه الزهرا(س)، ص۱۱۸-۱۱۹.
- ↑ قمی، وقایع الایام، ۱۳۸۹ش، ص۵۸.
- ↑ حائری، روزشمار قمری، ۱۳۸۱ش، ص۲۵۲.
- ↑ موسوی اصفهانی، احسن الودیعة، ۱۳۴۸ق، ج۲، ص۱۲۴؛ غروی، مع علماءالنجف الاشرف، ۱۴۲۰ق،ج۲، ص۴۸۶.
- ↑ و حکمت
- ↑ کلینی، الکافی، ۱۴۰۷ق، ج۲، ص۶۲۹.
- ↑ قمی، وقایع الایام، ۱۳۸۹ش، ۶۰.
- ↑ حائری، روزشمار قمری، ۱۳۸۱ش، ص۲۵۳.
- ↑ حائری، روزشمار شمسی، ۱۳۸۶ش، ص۴۳۲.
- ↑ حائری، روزشمار قمری، ۱۳۸۱ش، ص۲۵۳.
- ↑ ابن جوزی، المنتظم، ۱۴۱۲ق، ج۶، ص ۶۸.
- ↑ حائری، روزشمار قمری، ۱۳۸۱ش، ص۲۵۴.
- ↑ حائری، روزشمار قمری، ۱۳۸۱ش، ص۲۵۴.
- ↑ شیخ مفید، الارشاد، ۱۴۱۳ق، ج۲، ص۳؛ طبری، تاریخ طبری، ۱۳۸۷ق، ج۲، ص۵۳۷.
- ↑ قمی، وقایع الایام، ۱۳۸۹ش، ص۶۴.
- ↑ مسعودی، مروج الذهب، ۱۳۶۳ش، ج۳، ص۶۴.
- ↑ حائری، روزشمار قمری، ۱۳۸۱ش، ص۲۵۵.
- ↑ اشعری، المقالات و الفرق، ۱۳۶۱ش، ص۹۹.
- ↑ حائری، روزشمار قمری، ۱۳۸۱ش، ص۲۵۵.
- ↑ جوینی، ج۳، ص۲۴۹؛ کاشانی، زبدةالتواریخ: بخش فاطمیان و نزاریان، ۱۳۶۶ش، ص۲۱۸.
- ↑ حائری، روزشمار قمری، ۱۳۸۱ش، ص۲۵۵.
- ↑ بحرانی، لؤلؤة البحرین، مؤسسة آل البیت(ع) لاحیاء التراث، ص۸.
- ↑ نیشابوری، تقویم شیعه، ۱۳۸۲ش، ص۲۳۳.
- ↑ «سید محمود مجتهدی سیستانی»، وبگاه شورای عالی حوزه علیمه خراسان.
- ↑ حائری، علی، روزشمار قمری، ۱۳۸۱ش، ص۲۵۶.
- ↑ ابن سعد، الطبقاتالکبری، ۱۴۱۰ق، ج۱، ص۱۹۹-۲۰۰.
- ↑ ابن سعد، الطبقات الکبری، ۱۹۶۸م، ج۲، ص۱۴-۱۵؛ یعقوبی، تاریخ یعقوبی، دار صادر، ج۲، ص۴۵.
- ↑ مقریزی، امتاع الاسماع، ۱۴۲۰ق، ج۶، ص۴۲.
- ↑ قمی، وقایع الایام، ۱۳۸۹ش، ص۶۸.
- ↑ افندی، ریاض العلماء، ۱۴۰۱ق، ج۱، ص۲۳۳-۲۳۴.
- ↑ حائری، روزشمار قمری، ۱۳۸۱ش، ص۲۵۷.
- ↑ مجله افق حوزه 12 بهمن ماه 1392 شماره 383
- ↑ حائری، علی، روزشمار شمسی، ۱۳۸۶ش، ص۷۵۸.
- ↑ قمی، وقایع الایام، ۱۳۸۹ش، ص۶۹.
- ↑ حائری، روزشمار قمری، ۱۳۸۱ش، ص۲۵۸.
- ↑ جمعی از مؤلفان، گلشن ابرار، ۱۳۸۵ش، ج۶، ص۸۳: تاریخ شمسی بر اساس محاسبه با مبدل تاریخ.
- ↑ «چند ویژگی جالب از مرحوم آیت الله احمدی فقیه»، خبرگزاری تسنیم.
- ↑ ابن سعد، الطبقات الکبری، ۱۴۱۸ق، ج۳، ص ۲۵-۲۸
- ↑ حائری، روزشمار قمری، ۱۳۸۱ش، ص۲۵۹.
- ↑ طبری، تاریخ الطبری، ۱۳۸۷ق، ج۲، ص۳۴۳
- ↑ قمی، وقایع الایام، ۱۳۸۹ش، ص۷۷.
- ↑ قمی، وقایع الایام، ۱۳۸۹ش، ص۷۷.
- ↑ حائری، روزشمار شمسی، ۱۳۸۶ش، ص۱۸: تاریخ قمری بر اساس محاسبه با مبدل تاریخ.
- ↑ قمی، وقایع الایام، ۱۳۸۹ش، ص۷۹.
- ↑ مجلسی، بحار الانوار، ۱۴۰۳ق، ج۴۳، ص۳۵۹؛ قمی، وقایع الایام، ۱۳۸۹ش، ص۷۹.
- ↑ قمی، وقایع الایام، ۱۳۸۹ش، ص۷۹.
- ↑ مفید، الارشاد، ۱۴۲۸ق، ج۱، ص۹ (نسخه موجود در لوح فشرده کتابخانه اهل بیت، نسخه دوم)؛ درباره تاریخ شهادت امام علی(ع)، اختلاف است. ابن ابی الحدید (از علمای اهل سنت) شهادت وی در شب ۱۷ رمضان را قول مشهور میداند و میگوید شب ۱۷ رمضان شب بدر است و روایاتی در دست بوده که وی در شب بدر کشته میشود. (شرح نهج البلاغه، ج۱، ص۱۵-۱۶.).
- ↑ مفید، الارشاد، ۱۴۱۴ق، ج۱، ص۲۲.
- ↑ شیخ مفید، الارشاد، ۱۴۱۳ق، ج۲، ص۸-۹.
- ↑ انوار البدرین، ص۸۸؛ قس: لولوة البحرین، ص۱۳۸.
- ↑ حرعاملی، اثبات الهداة، ۱۴۲۵ق، ج۱، ص۲۱.
- ↑ سپاه پاسداران شهادت ۷ تن از مستشاران نظامی ایران در سوریه را اعلام کرد، سایت برنا نیوز.
- ↑ قمی، وقایع الایام، ۱۳۸۹ش، ص۸۱.
- ↑ قمی، وقایع الایام، ۱۳۸۹ش، ص۸۱.
- ↑ نمازی شاهرودی، مستدرکات علم رجال الحدیث، ۱۴۱۴ق، ج۱، ص۳۹۴.
- ↑ نجفی، جواهرالکلام، ۱۳۶۲ش، ج۴۳، ص۴۵۳.
- ↑ محمدی ریشهری، ماه خدا، ۱۳۸۹ش، ج۲، ۸۱۵، پانویس۱.
- ↑ حسینی طهرانی، مهر تابان، ۱۴۲۶ق، ص۶۱ تا ۶۳.
- ↑ محمدی ریشهری، ماه خدا، ۱۳۸۹ش، ج۲، ۸۱۵، پانویس۱.
- ↑ قمی، وقایع الایام، ۱۳۸۹ش، ص۸۵.
- ↑ ناصری داوودی، مشاهیر تشیع در افغانستان(۱۳۹۰ش)، ج۲، ۳۵۹-۳۶۳.
- ↑ واثقی، یادی از فاضل هندی و تصحیح تاریخ وفات او، ۱۳۹۴ش، ص۱۹۶.
- ↑ علی ربانی خلخالی، شهدای روحانیت شیعه در یکصد سال اخیر، ۱۳۶۰
- ↑ «کشتار دانش آموزان و کوشش برای برائت قاتل»، سایت روزنامه افغانستان
- ↑ ذهبی، سیر اعلام النبلاء، ۱۴۰۵ق، ج۲۰، ص ۱۹۶.
- ↑ قمی، وقایع الایام، ۱۳۸۹ش، ص۸۹.
- ↑ طباطبایی، تفسیر المیزان، ۱۳۹۰ش، ج۲۰، ص۳۳۴.
- ↑ حائری، روزشمار قمری، ۱۳۸۱ش، ص۲۶۷.
- ↑ قمی، الکنی و الالقاب، ۱۳۶۸ش، ج۳، ص۱۴۹.
- ↑ سالروز شهادت آیت الله سید حسن مدرس و روز مجلس سایت شورای نگهبان؛ حائری، روزشمار شمسی، ۱۳۸۶ش، ص۶۲۴.
- ↑ حائری، روزشمار شمسی، ۱۳۸۶ش، ص۷۳۵.
- ↑ الله حسین شب زنده دار درگذشت پایگاه اطلاعرسانی حوزه
- ↑ علامه حلی، رجال العلامه، ۱۹۶۱م، ص۴۸، تاریخ شمسی بر اساس محاسبه با مبدل تاریخ
- ↑ حائری، علی، روزشمار شمسی، ۱۳۸۶ش، ص۵۲۸.
- ↑ قمی، وقایع الایام، ۱۳۸۹ش، ص۹۷.
- ↑ حائری، علی، روزشمار شمسی، ۱۳۸۶ش، ص۷۶۳(تاریخ قمری بر اساس محاسبه با مبدل تاریخ).
- ↑ واقدی، المغازی، بیروت، ج۳، ص۱۰۵۶.
یادداشت
- ↑ این روز در افغانستان، برابر ۲۶ رمضان بود.
منابع
- ادیبی لاریجانی، محمدباقر، مرزدار مکتب اهل بیت(ع)؛ سیری در احوال و افکار و آثار مرحوم علامه عسکری، قم، انتشارات دانشکده اصول دین، ۱۳۷۸ش.
- بحرانی، یوسف بن احمد، لولوة البحرین فی الاجازات و تراجم رجال الحدیث، به تحقیق محمدصادق بحرالعلوم، قم، موسسة آل البیت(ع) لاحیاء التراث، بیتا.
- «تبدیل تاریخ»، سایت باحساب، تاریخ بازدید: ۱۳ بهمن ۱۴۰۰ش.
- «چند ویژگی جالب از مرحوم آیت الله احمدی فقیه»، خبرگزاری تسنیم، تاریخ انتشار: ۲۵ تیر ۱۳۹۳ش، تاریخ بازدید: ۲۰ اسفند ۱۴۰۱ش.
- حائری، علی، روزشمار شمسی، مرکز پژوهشهای اسلامی صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران، ۱۳۸۲ش.
- حسینی خاتونآبادی، عبدالحسین، وقایع السنین و الاعوام، کتابفروشی اسلامیه، ۱۳۵۲ش.
- دینوری، احمد بن داود، اخبار الطوال، تحقیق عبدالمنعم عامر و جمالالدین شیال، قم، منشورات الرضی، ۱۳۶۸ش.
- «زندگینامه آیتالله العظمی سید موسی شبیری (حسینی) زنجانی»، پایگاه اطلاعرسانی مرجع عالیقدر آیتالله العظمی شبیری زنجانی، تاریخ بازدید: ۲۰ اسنفد ۱۴۰۱ق.
- «سید محمود مجتهدی سیستانی»، وبگاه شورای عالی حوزه علیمه خراسان، تاریخ بازدید: ۲۰ اسفند ۱۴۰۱ش.
- شیخ صدوق، محمد بن علی، من لایحضره الفقیه، قم، دفتر انتشارات اسلامى وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، چاپ دوم، ۱۴۱۳ق.
- «علیاکبر غفاری درگذشت»، خبرگزاری فارس، تاریخ درج مطلب: ۶ آبان ۱۳۸۳ش، تاریخ بازدید: ۱۳ بهمن ۱۴۰۰ش.
- قمی، شیخ عباس، فیض العلام فی عمل الشهور و وقایع الایام، انتشارات صبح پیروزی.
- کلینی، محمد بن یعقوب، الکافی، تهران، دار الکتب الاسلامیه، چاپ چهارم، ۱۴۰۷ق.
- مرعشی نجفی، سید محمود، حوادث الایام، انتشارات نوید اسلام، ۱۳۸۵ش.
- مقریزی، تقیالدین، امتاع الاسماع، بیروت، دار الکتب العلمیة، ۱۴۲۰ق.
- ملبوبی، محمدباقر، الوقایع و الحوادث، انتشارات دارالعلم، ۱۳۶۹ش.
- میرحافظ، سیدحسن، تقویم الواعظین، انتشارات الف، ۱۴۱۶ق.
- نصیری، محمدرضا، اثرآفرینان، تهران، انجمن آثار و مفاخر فرهنگی، ۱۳۸۴ش.
- نیشابوری، عبدالحسین، تقویم شیعه، انتشارات دلیل ما، ۱۳۸۷ش.
- واقدی، محمد بن عمر، المغازی، تحقیق: مارزدن جونز، بیروت، انتشارات اعلمی، بیتا.
- یعقوبی، احمد بن ابییعقوب، تاریخ الیعقوبی، بیروت، دار صادر، بیتا.
- یعقوبی، احمد بن ابی یعقوب، تاریخ یعقوبی، ترجمه محمدابراهیم آیتی، تهران، انتشارات علمی و فرهنگی، ۱۳۷۸ش.
- نجفی، محمدحسن، جواهر الكلام في شرح شرائع الإسلام، تحقیق رضا استادی، بیروت، دار إحياء التراث العربی، چاپ هفتم، ۱۳۶۲ش.
- محمدی ریشهری، محمد، ماه خدا: پژوهشی جامع درباره ماه مبارک رمضان از نگاه قرآن و حدیث، ترجمه جواد محدثی، قم، مؤسسه علمی فرهنگی دار الحدیث، ۱۳۸۹ش.
- * سپاه پاسداران شهادت ۷ تن از مستشاران نظامی ایران در سوریه را اعلام کرد، سایت برنا نیوز، تاریخ درج مطلب: ۶ آذر ۱۴۰۳ تاریخ بازدید: ۱۳ فروردین ۱۴۰۳ش.