سید حسن حسینی لواسانی (۱۳۰۸ق-۱۴۰۰ق) مجتهد و متکلم شیعه. وی دوران حیات علمی خود را در شهرهای نجف، مشهد و تهران گذراند و به مقام اجتهاد رسید. از مهم‌ترین اقدامات او در طول زندگانی‌اش، اقامت ۲۲ ساله او در جنوب لبنان و سرپرستی شیعیان در منطقه جبل‌عامل است. وی سال‌هایی نیز در مسجد محمودیه [یادداشت ۱]تهران به تبلیغ و اقامه نماز جماعت مشغول بود. لواسانی دارای تألیفات مختلفی است که کتاب نور الافهام از جمله آن‌هاست. او در حرم امام رضا(ع) دفن شده است.
 | |
| اطلاعات فردی | |
|---|---|
| لقب | لواسانی نجفی |
| تاریخ تولد | ۳ رمضان سال ۱۳۰۸ق |
| محل زندگی | نجف • تهران • مشهد |
| تاریخ وفات | ۲۵ جمادی‌الثانی سال ۱۴۰۰ق |
| محل دفن | حرم امام رضا(ع) |
| شهر وفات | تهران |
| خویشاوندان سرشناس | سید محمدمهدی خراسانی |
| اطلاعات علمی | |
| استادان | آخوند خراسانی • سید یزدی • شیخ الشریعه اصفهانی |
| محل تحصیل | نجف • مشهد |
| اجازه اجتهاد از | محمدحسین غروی اصفهانی • سید محسن حکیم • ضیاءالدین عراقی |
| تألیفات | نور الافهام • تاریخ النبی احمد • فضیحة الکذابین • نقض الهفوات |
| فعالیت‌های اجتماعی-سیاسی | |
| اجتماعی | اقامت ۲۲ ساله در لبنان و سرپرستی شیعیان • اقامه نماز جماعت در مسجد محمودیه تهران |
زندگی‌نامه
سید میرزا حسن فرزند سید محمد ۳ رمضان سال ۱۳۰۸ق در نجف متولد شد و نسبش به امام زین‌العابدین می‌رسد.[۱] پدرش از اساتید سرشناس نجف و جدش سید ابراهیم حسینی لواسانی از مراجع تقلید وقت به شمار می‌رفت. جد مادری او سید محمدمهدی خراسانی شهید رابع بود.[۲] از او با عنوان لواسانی نجفی نیز یاد می‌شود.[۳]
وفات
سید میرزا حسن لواسانی در ۲۵ جمادی‌الثانی سال ۱۴۰۰ق در تهران درگذشت و طبق وصیت او جنازه‌اش را به مشهد انتقال دادند و در رواق دارالزهد حرم رضوی به خاک سپردند.[۴][۵]
تحصیلات و سفرها
میرزا حسن لواسانی تحصیلات را از زادگاه خویش آغاز کرد و در سن ۲۲ سالگی خارج فقه و اصول را نزد آخوند خراسانی و سید یزدی گذراند و پس از وفات آن دو، در دروس شیخ الشریعه اصفهانی، سید علی گنابادی و شیخ علی قوچانی حاضر شد.[۶]
وی در سال ۱۳۳۳ق و در آغاز جنگ جهانی اول با شیوع بیماری‌های مهلک در عراق، به سوی ایران حرکت کرد. در بین راه همه خانواده‌اش به علت بیماری جان سپردند و خود به تنهایی رهسپار تهران شد. وی در تهران ازدواج کرد و سپس به مشهد رفت و در آن شهر به مدت شش سال به تدریس پرداخت.[۷] وی در مدت حضورش از محضر آقا محمد کفایی نیز بهره برد.[۸]
او در زندگانی خویش سفری هم به عربستان داشت و به قصد زیارت خانه خدا راهی سفر حج شد. لواسانی در سال ۱۳۴۴ق در مسیر بازگشت به عراق رفت و چند سالی در محفل درس محمدحسین غروی اصفهانی، سید محسن حکیم و ضیاءالدین عراقی حاضر شد و اجازه اجتهاد خود را از استادان خویش دریافت کرد.[۹]
لواسانی به توصیه سید ابوالحسن اصفهانی و میرزای نایینی و به درخواست شیعیان جنوب لبنان در سال ۱۳۴۸ق به جبل‌عامل رفت و به مدت ۲۲ سال در آن منطقه به ارشاد و نشر احکام پرداخت.[۱۰]
وی در سال ۱۳۷۰ق به قصد اقامت دائم در ایران به تهران بازگشت و در مسجد محمودیه به انجام امور مذهبی مشغول شد و تا آخر عمر به تألیف، تدریس و تبلیغ اقدام نمود. او را از نزدیک‌ترین دوستان علامه امینی شمرده‌اند.[۱۱]
تألیفات
لواسانی دارای آثار نوشتاری متعددی در موضوعات مختلف است که برخی از آن‌ها مانند نور الافهام و مصباح الظلام به تأیید عالمانی مانند محمدهادی میلانی، سید عبدالهادی شیرازی و شیخ محمدتقی قمی رسید[۱۲] و سید محسن حکیم و سید ابوالقاسم خویی هم سفارش کردند کتاب نور الافهام به‌عنوان کتاب درسی در حوزه‌های علمیه استفاده شود.[۱۳]
نور الافهام فی علم الکلام کتابی کلامی و استدلالی به زبان عربی، در واقع شرحی است بر کتاب منظومه اخلاقی و کلامی سید محمدباقر طباطبایی (۱۲۷۳-۱۳۳۱ق). مؤلف در نور الافهام به شرح سخنان طباطبایی پرداخته است که با دلیل و برهان، اعتقادات شیعی را اثبات می‌کند.
دیگر آثار او عبارتند از:
- تاریخ النبی احمد
- خطبة النبی الاکرم یوم الغدیر
- تواریخ الانبیاء
- الدروس البهیه در تاریخ ائمه
- مرقاة الجنان الزهر فی اعمال الاشهر الاثنی‌عشر
- الشریعة السمحاء (رساله‌ای عملی برای اهالی لبنان)
- کشکول لطیف و تألیف ظریف
- تصحیح کشف المراد
- شرح نهج البلاغه به عربی
- نقض الهفوات و تکذیب المفتریات (رد بر ادعاهای بهاییت و تکذیب علی‌محمد باب)
- فضیحة الکذابین (در رد قادیانی)
- سفینة الحسین الناجیة
- تقریرات فی الفقه
- دیوان اشعار عربی در مدح ائمه ( ۳ جلد)
- تقریرات اصول نایینی
- منظومه مصباح الظلام فی اصول الدین و علم الکلام.[۱۴][۱۵] [۱۶]
پانویس
- ↑ نصیری، اثرآفرینان، ۱۳۸۴ش، ج۵، ص۱۰۸.
- ↑ مشاهیر مدفون در حرم رضوی، ۱۳۸۶ش، ج۱، ص۱۶۶.
- ↑ آثار حسن لواسانی نجفی، پایگاه اطلاع‌رسانی کتابخانه‌های ایران و حسن حسینی لواسانی نجفی، بنیاد محقق طباطبایی.
- ↑ مشاهیر مدفون در حرم رضوی، ۱۳۸۶ش، ج۱، ص۱۶۷.
- ↑ فرهنگ اعلام علوم عقلی، ۱۳۸۹ش، ج۲، ص۵۴۳.
- ↑ مشاهیر مدفون در حرم رضوی، ۱۳۸۶ش، ج۱، ص۱۶۶.
- ↑ مشاهیر مدفون در حرم رضوی، ۱۳۸۶ش، ج۱، ص۱۶۶.
- ↑ نصیری، اثرآفرینان، ۱۳۸۴ش، ج۵، ص۱۰۸.
- ↑ مشاهیر مدفون در حرم رضوی، ۱۳۸۶ش، ج۱، ص۱۶۶.
- ↑ مشاهیر مدفون در حرم رضوی، ۱۳۸۶ش، ج۱، ص۱۶۶.
- ↑ نصیری، اثرآفرینان، ۱۳۸۴ش، ج۵، ص۱۰۸.
- ↑ مشاهیر مدفون در حرم رضوی، ۱۳۸۸ش، ج۵، ص۱۹۱.
- ↑ لواسانی، نور الافهام، ۱۴۲۵ق، ج۱، ص۳۲.
- ↑ فرهنگ اعلام علوم عقلی، ۱۳۸۹ش، ج۲، ص۵۴۳و۵۴۴.
- ↑ مشاهیر مدفون در حرم رضوی، ۱۳۸۶ش، ج۱، ص۱۶۷.
- ↑ آثار حسن لواسانی نجفی، پایگاه اطلاع‌رسانی کتابخانه‌های ایران.
یادداشت
- ↑ مسجد محمودیه در محله امامزاده یحیی تهران و خیابان امیرکبیر واقع شده است. این مکان یکی از شانزده مسجد در محله امامزاده یحیی تهران می‌باشد و از نظر موقعیت جغرافیایی در نزدیکی مراکز مهمی مانند خانه موزه شهید مدرس و حسینیه بنی فاطمه قرار گرفته است.
منابع
- آثار حسن لواسانی نجفی، پایگاه اطلاع‌رسانی کتابخانه‌های ایران، تاریخ بازدید: ۲ آذر ۱۳۹۹ش.
- جمعی از نویسندگان، مشاهیر مدفون در حرم رضوی، مشهد، مرکز پژوهش‌های آستان قدس رضوی، ۱۳۸۶ش-۱۳۸۸ش.
- حسن حسینی لواسانی نجفی، بنیاد محقق طباطبایی، تاریخ بازدید: ۲ آذر ۱۳۹۹ش.
- لواسانی، سید حسن، نور الافهام فی علم الکلام، تحقیق سید ابراهیم لواسانی، قم، مؤسسة النشر الاسلامی، ۱۴۲۵ق.
- مرکز پژوهشی دایرةالمعارف علوم عقلی اسلامی، فرهنگ اعلام علوم عقلی، قم، مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی، ۱۳۸۹ش.
- نصیری، محمدرضا، اثرآفرینان، تهران، انجمن آثار و مفاخر فرهنگی، ۱۳۸۴ش.