زیارت پیاده
زیارت پیاده، از مستحبات زیارت شمرده شده و در روایات بر زیارت پیاده خانه خدا و حرم معصومان(ع) بهویژه امام حسین(ع) تأکید شده است. عالمان شیعه با استناد به سیره امامان(ع) که بارها حج و زیارت را پیاده انجام دادهاند، و فقیهان آن را دارای ثواب مستقل میدانند.
زائران علاوه بر پیادهروی در مناسبتهایی مانند اربعین و نیمه شعبان به سوی حرم امام حسین(ع)، هر ساله در سالروز شهادت امام کاظم(ع) و امام رضا(ع) و همچنین در ۲۸ صفر به سوی حرم امام علی(ع) نیز پیاده حرکت میکنند.
برای برتری زیارت پیاده بر زیارت با وسایل نقلیه به دلایل متعددی استناد شده است، از جمله آیه ۱۲۰ سوره توبه، روایات فضیلت زیارت پیاده امام حسین(ع)، استحباب پابرهنه بودن در زیارت، گزارش پیمودن مسیر ذیطویٰ تا مکه با پای برهنه توسط پیامبران، روایات فضیلت حج پیاده و قاعده اَفضل الاَعمال اَحمزها.
جایگاه و اهمیت
پیادهروی برای زیارت، از مستحبات شمرده میشود.[۱] در روایات، بر زیارت پیاده خانه خدا[۲] و حرم معصومان(ع)[۳] بهویژه زیارت امام حسین(ع) تأکید شده است.[۴] برخی از علمای شیعه نیز پیاده به زیارت میرفتند.[۵]
فقهای شیعه با استناد به سیره امامان(ع)، که با امکان سواری بارها پیاده به حج رفتهاند،[۶] معتقدند پیادهروی دارای ثواب مستقل است.[۷] با این حال، گفته شده پیادهروی برای زیارت موضوعیت ندارد[۸] و بهتر است زمان آن صرف خود زیارت شود.[۹]
برخی از شیعیان در مناسبتهای مختلف به سمت حرم برخی از ائمه(ع) پیادهروی میکنند. برای مثال، هر ساله در اربعین[۱۰] و نیمه شعبان[۱۱] به سوی حرم امام حسین(ع) پیادهروی میکنند. در سالروز شهادت امام کاظم(ع)[۱۲] و امام رضا(ع)[۱۳] نیز پیاده به حرم آنان میروند. همچنین در ۲۸ صفر که سالروز وفات پیامبر اکرم(ص)، روز زیارتی امام علی(ع) و آغاز ولایتش است،[۱۴] به سمت حرم امام علی(ع) پیادهروی میکنند.[۱۵]
ادله برتری زیارت پیاده بر سواره
برخی پژوهشگران برای اثبات برتری زیارت پیاده بر سواره، به دلایلی اسناد کردهاند.[۱۶] برخی از آنها عبارتاند از:
- آیه ۱۲۰ سوره توبه؛ با توجه به اینکه زیارت پیاده مستلزم رنج و تشنگی و گرسنگی بيشتر است و همچنین قدمبرداشتنی است که موجب ناراحتی دشمنان میشود، مطابق این آیه دارای فضيلت بيشتری است.[۱۷]
- روایات فضیلت پیادهروی برای زیارت ائمه(ع)،[۱۸] بهویژه زیارت امام حسین(ع)؛[۱۹]
- روایات استحباب پابرهنه بودن در هنگام زیارت ائمه(ع)[۲۰] و ورود به حرم مکی و طواف.[۲۱] همچنین گزارش پیمودن مسیر ذیطوی تا مکه با پای برهنه توسط هفتاد تن از پیامبران[۲۲]
- روایات فضیلت پیادهروی در حج.[۲۳] در منابع حدیثی شیعه[۲۴] و اهل سنت[۲۵] نقل شده امام حسن مجتبی(ع) ۲۰ تا ۲۵ بار و امام حسین(ع) بارها با پای پیاده و گاه با پای برهنه به حج رفتهاند.[۲۶] همچنین نقل شده امام سجاد(ع) مسیر میان مکه و مدینه را در بیست روز میپیمود.[۲۷] پیامبر اکرم(ص)، برتری پیادگان در حج بر سواران را به برتری ماه شب چهارده بر ستارگان تشبیه شده است.[۲۸] امام صادق(ع) برای اصحاب خود که پیاده عازم مکه بودند، دعا کرده است.[۲۹] مطابق برخی گزارشها، امام زمان(ع) نیز در ایام غیبت صغری هر ساله با پای پیاده حج میگزارده است.[۳۰] نمونههایی از حج پیاده برخی علما نیز گزارش شده است.
- سخن مشهور افضل الاعمال احمزها (بافضلیتترین اعمال، سختترین آنهاست)[۳۱] که مضمون آن در روایات نیز آمده است.[۳۲]
- تواضع و ابراز خواری بیشتر در مقابل زیارتشونده.[۳۳]
افزون بر این، برای اثبات فضیلت خصوص پیادهروی اربعین، ادلهای ازجمله صدق تعظیم شعائر، عزاداری برای امام حسین(ع) و تبلیغ دین ذکر شده است.[۳۴]
پانویس
- ↑ برای نمونه نگاه کنید به نجفی، جواهر الکلام، ۱۴۰۴ق، ج۱۷، ص۳۱۳؛ شاهرودی، کتاب الحج، ۱۴۰۲ق، ج۱، ص۴۱۴؛ جمعی از نویسندگان، رسائل الشعائر الحسینیه، ۱۴۴۱ق، ج۳، ص۱۱۰؛ سند، الشعائر الحسینیه، ۲۰۱۴م، ج۳، ص۱۶۳-۱۶۴.
- ↑ صدوق، من لایحضره الفقیه، ۱۴۱۳ق، ج۲، ص۲۱۸؛ برقی، المحاسن، ۱۳۷۱ق، ج۱، ص۷۰.
- ↑ طوسی، تهذیب الاحکام، ۱۴۰۷ق، ج۶، ص۲۱؛ حرّ عاملی، وسائل الشیعه، ۱۴۰۹ق، ج۱۴، ص۳۸۰.
- ↑ ابنقولویه، کامل الزیارات، ۱۳۹۸ق، ص۱۳۲-۱۳۵؛ حرّ عاملی، وسائل الشیعه، ۱۴۰۹ق، ج۱۴، ص۴۳۹-۴۴۱.
- ↑ امین، مستدرکات اعیان الشیعه، ۱۴۰۸ق، ج۳، ص۶۸؛ سبحانی، موسوعه طبقات الفقهاء، ۱۴۱۸ق، ج۳، ص۸۴.
- ↑ طوسی، تهذیب الاحکام، ۱۴۰۷ق، ج۵، ص۱۳؛ مجلسی، بحار الانوار، ۱۴۰۳ق، ج۴۳، ص۳۳۹.
- ↑ ابن فهد حلی، المهذب البارع، ۱۴۰۷ق، ج۲، ص۱۲۷؛ علامه حلی، منتهی المطلب، ۱۴۱۲ق، ج۱۰، ص۳۰-۳۱.
- ↑ گونهشناسی و دلالتسنجی»، فصلنامه دانشها و آموزههای قرآن و حدیث.
- ↑ مطرح شده در: «چرا در عصر سرعت هنوز پای پیاده به سوی سیدالشهدا(ع) میرویم؟»، خبرگزاری حوزه.
- ↑ «العتبة العباسية المقدسة: عدد زائري الأربعين هذا العام بلغ ۲۱ مليوناً و۲۸۰ ألفاً و۵۲۵ زائراً»، وکالة الانباء العراقیة.
- ↑ «محافظ كربلاء: عدد الزائرين خلال زيارة النصف من شعبان بلغ أكثر من ۵ ملايين زائر»، الوکالة الوطنیة العراقیة للأنباء.
- ↑ «العتبة الكاظمية المقدسة تعلن مشاركة اكثر من ۱۴ مليون زائر بزيارة ذكرى استشهاد الامام الكاظم(ع)»، الوکالة الوطنیة العراقیة للأنباء.
- ↑ «تاریخچه زیارت پیاده حرم امام رضا(ع)؛ از شاه عباس تا زائران بحرینی»، مهر.
- ↑ مجلسی، بحار الانوار، ۱۴۰۳ق، ج۱۰۰، ص۳۸۴.
- ↑ «العتبة العلوية المقدسة تعلن مشاركة نحو ۵ ملايين زائر في إحياء ذكرى وفاة الرسول(ص)»، وکالة الانباء العراقیة.
- ↑ عندلیبی، «زیارت اربعین از دیدگاه فقه»، فرهنگ زیارت، ص۱۵-۲۴.
- ↑ عندلیبی، «زیارت اربعین از دیدگاه فقه»، فرهنگ زیارت، ص۱۵.
- ↑ طوسی، تهذیب الاحکام، ۱۴۰۷ق، ج۶، ص۲۱؛ حرّ عاملی، وسائل الشیعه، ۱۴۰۹ق، ج۱۴، ص۳۸۰.
- ↑ ابنقولویه، کامل الزیارات، ۱۳۹۸ق، ص۱۳۲-۱۳۵.
- ↑ طوسی، تهذیب الاحکام، ۱۴۰۷ق، ج۶، ص۵۴و۸۶.
- ↑ برقی، المحاسن، ۱۳۷۱ق، ج۱، ص۶۸؛ کلینی، الکافی، ۱۴۰۷ق، ج۴، ص۳۹۸، ۴۱۲.
- ↑ مرعشلی، تلخیص الجبیر، ۱۴۰۶ق، ج۷، ص۲۷۵.
- ↑ صدوق، من لایحضره الفقیه، ۱۴۱۳ق، ج۲، ص۲۱۸؛ صدوق، الخصال، ۱۳۶۲ش، ج۱، ص۳۵؛ برقی، المحاسن، ۱۳۷۱ق، ج۱، ص۷۰.
- ↑ طوسی، الامالی، ۱۴۱۴ق، ص۲۴۴؛ طوسی، الاستبصار، ۱۳۹۰ق، ج۲، ص۱۴۱-۱۴۲.
- ↑ فاکهی، اخبار مکه، ۱۴۱۴ق، ج۱، ص۳۹۴و۳۹۷؛ حاکم نیشابوری، المستدرک علی الصحیحین، ۱۴۱۱ق، ج۳، ص۱۸۵؛ بیهقی، السنن الکبری، ۱۴۲۴ق، ج۴، ص۵۴۲.
- ↑ برقی، المحاسن، ۱۳۷۱ق، ج۱، ص۷۰؛ فاکهی، اخبار مکه، ۱۴۱۴ق، ج۱، ص۳۹۷؛ طبرانی، المعجم الکبیر، مکتبة ابن تیمیه، ج۳، ص۱۱۵.
- ↑ مفید، الارشاد، ۱۴۱۳ق، ج۲، ص۱۴۴؛ ابنشهرآشوب، مناقب، علامه، ج۴، ص۱۳۷.
- ↑ فاکهی، اخبار مکه، ۱۴۱۴ق، ج۱، ص۳۹۸.
- ↑ حرّ عاملی، وسائل الشیعه، ۱۴۰۹ق، ج۱۱، ص۴۰۸.
- ↑ کلینی، الکافی، ۱۴۰۷ق، ج۱، ص۳۳۲؛ صدوق، کمال الدین، ۱۳۹۵ق، ج۲، ص۴۷۲، ۴۷۳.
- ↑ ابن اثیر، النهایه، اسماعیلیان، ج۱، ص۴۴۰؛ ابن منظور، لسان العرب، ۱۴۱۴ق، ج۵، ص۳۳۹.
- ↑ نهج البلاغه، تصحیح عزیزالله عطاردی، حکمت ۲۴۱، ص۴۵۰.
- ↑ جوادی آملی، جرعهای از صهبای حج، ۱۳۸۶ش، ص۴۳.
- ↑ عندلیبی، «زیارت اربعین از دیدگاه فقه»، فرهنگ زیارت، ص۲۴-۲۷.
منابع
- ابن اثیر، مبارک بن محمد، النهایه فی غریب الحدیث و الاثر، مؤسسه مطبوعاتی اسماعیلیان، بیتا.
- ابنشهرآشوب، محمد بن علی، المناقب، قم، نشر علامه، بیتا.
- ابن فهد حلی، احمد بن محمد، المهذب البارع فی شرح المختصر النافع، قم، دفتر انتشارات اسلامى وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، ۱۴۰۷ق.
- ابن قولویه، جعفر بن محمد، کامل الزیارات، نجف، دار المرتضویه، ۱۳۹۸ق.
- ابن منظور، محمد بن مکرم، لسان العرب، بیروت، دار الفکر و دار صادر، ۱۴۱۴ق.
- امین، حسن، مستدرکات اعیان الشیعه، بیروت، دار التعارف للمطبوعات، ۱۴۰۸ق.
- برقی، احمد بن محمد بن خالد، المحاسن، قم، دار الکتب الاسلامیه، ۱۳۷۱ق.
- بیهقی، احمد بن حسین، السنن الکبری، بیروت، دار الکتب العلمیه، ۱۴۲۴ق.
- «پیاده روی زوار به سوی حرم حضرت علی(ع)»، مشرق، تاریخ درج مطلب: ۲۳ مهر ۱۳۹۹ش، تاریخ بازدید: ۴ آذر ۱۴۰۴ش.
- «تاریخچه زیارت پیاده حرم امام رضا(ع)؛ از شاه عباس تا زائران بحرینی»، مهر، تاریخ درج مطلب: ۱۴ شهریور ۱۴۰۳ش، تاریخ بازدید: ۴ آذر ۱۴۰۴ش.
- جمعی از نویسندگان، رسائل الشعائر الحسینیه، (گردآورنده: محمد حسون)، قم، دلیل ما، ۱۴۴۱ق.
- جوادی آملی، عبدالله، جرعهای از صهبای حج، تهران، مشعر، ۱۳۸۶ش.
- «چرا در عصر سرعت هنوز پای پیاده به سوی سیدالشهدا(ع) میرویم؟»، خبرگزاری حوزه، تاریخ درج مطلب: ۱۸ مرداد ۱۴۰۴ش، تاریخ درج مطلب: ۳ آذر ۱۴۰۴ش.
- حاکم نیشابوری، محمد بن عبدالله، المستدرک علی الصحیحین، بیروت، دار الکتب العلمیه، ۱۴۱۱ق.
- حرّ عاملی، محمد بن حسن، وسائل الشیعه، قم، مؤسسه آل البیت(ع)، ۱۴۰۹ق.
- زعفرانی، هانی، «روایات زیارت امام حسین(ع) با پای پیاده؛ گونهشناسی و دلالتسنجی»، فصلنامه دانشها و آموزههای قرآن و حدیث، شماره۱۳، تابستان ۱۴۰۰ش.
- سبحانی، جعفر، موسوعه طبقات الفقهاء، قم، مؤسسه امام صادق(ع)، ۱۴۱۸ق.
- «سفر زیارتی و پیاده روی اربعین از سیره علماء»، پایگاه اطلاعرسانی حوزه، تاریخ درج مطلب: ۲۱ مهر ۱۳۹۷ش، تاریخ درج مطلب: ۳ آذر ۱۴۰۴ش.
- سند، محمد، الشعائر الحسینیه، قم، دار الغدیر، ۲۰۱۴م.
- سید رضی، نهج البلاغه، تصحیح عزیزالله عطاردی، قم، مؤسسه نهج البلاغه، ۱۴۱۴ق.
- شاهرودی، سید محمود، کتاب الحج، قم، مؤسسه انصاریان، ۱۴۰۲ق.
- صدوق، محمد بن علی بن بابویه، الخصال، قم، دفتر انتشارات اسلامى وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، ۱۳۶۲ش.
- صدوق، محمد بن علی بن بابویه، کمال الدین، تهران، اسلامیه، ۱۳۹۵ق.
- صدوق، محمد بن علی بن بابویه، من لابحضره الفقیه، قم، دفتر انتشارات اسلامى وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، ۱۴۱۳ق.
- طبرانی، سلیمان بن احمد، المعجم الکبیر، قاهره، مکتبة ابن تیمیه، بیتا.
- طوسی، محمد بن حسن، الاستبصار فیما اختلف من الاخبار، تهران، دار الکتب الاسلامیه، ۱۳۹۰ق.
- طوسی، محمد بن حسن، الامالی، قم، دار الثقافه، ۱۴۱۴ق.
- طوسی، محمد بن حسن، تهذیب الاحکام، تهران، دار الکتب الاسلامیه، ۱۴۰۷ق.
- «العتبة العباسية المقدسة: عدد زائري الأربعين هذا العام بلغ ۲۱ مليوناً و۲۸۰ ألفاً و۵۲۵ زائراً»، وکالة الانباء العراقیة، تاریخ درج مطلب: ۲۵ آگوست ۲۰۲۴م، تاریخ درج مطلب: ۱۲ آذر ۱۴۰۴ش.
- «العتبة العلوية المقدسة تعلن مشاركة نحو ۵ ملايين زائر في إحياء ذكرى وفاة الرسول(ص)»، وکالة الانباء العراقیة، تاریخ درج مطلب: ۹ فوریه ۲۰۲۴م، تاریخ درج مطلب: ۱۲ آذر ۱۴۰۴ش.
- «العتبة الكاظمية المقدسة تعلن مشاركة اكثر من ۱۴ مليون زائر بزيارة ذكرى استشهاد الامام الكاظم(ع)»، الوکالة الوطنیة العراقیة للأنباء، تاریخ درج مطلب: 26 کانون الثاني ۲۰۲۵م، تاریخ درج مطلب: ۱۲ آذر ۱۴۰۴ش.
- علامه حلی، حسن بن یوسف، منتهی المطلب فی تحقیق المذهب، مشهد، مجمع البحوث الاسلامیه، ۱۴۱۲ق.
- عندلیبی، رضا، «زیارت اربعین از منظر فقه»، فرهنگ زیارت، شماره۲۷، تابستان ۱۳۹۵ش.
- فاکهی، محمد بن اسحاق، اخبار مکه فی قدیم الدهر و حدیثه، بیروت، دار خضر، ۱۴۱۴ق.
- کلینی، محمد بن یعقوب، الکافی، تهران، دار الکتب الاسلامیه، ۱۴۰۷ق.
- مجلسی، محمد باقر، بحار الانوار، بیروت، مؤسسة الوفاء، ۱۴۰۳ق.
- «محافظ كربلاء: عدد الزائرين خلال زيارة النصف من شعبان بلغ أكثر من ۵ ملايين زائر»، الوکالة الوطنیة العراقیة للأنباء، تاریخ درج مطلب: ۱۴ شباط ۲۰۲۵م، تاریخ درج مطلب: ۱۲ آذر ۱۴۰۴ش.
- مرعشلی، یوسف، تلخیص الجبیر، بیروت، دار المعرفه، ۱۴۰۶ق.
- مفید، محمد بن محمد، الارشاد، قم، کنگره شیخ مفید، ۱۴۱۳ق.
- نجفی، محمد حسن، جواهر الکلام، بیروت، دار احیاء التراث العربی، ۱۴۰۴ق.