زیارت مفجعه

از ویکی شیعه
زیارت مفجعه
اطلاعات دعا و زیارت
موضوعزیارت‌نامه امام حسین(ع)
مأثور/غیرمأثورغیر مأثور
منابع شیعیمِفتاحُ الجِنان
دعاها و زیارات مشهور
دعای توسلدعای کمیلدعای ندبهدعای سماتدعای فرجدعای ابوحمزه ثمالیزیارت عاشورازیارت جامعه کبیرهزیارت وارثزیارت امین‌اللهزیارت اربعین


زیارت مُفجِعة (به معنای زیارت دردناک) یکی از زیارت‌های امام حسین(ع) است برخی از صاحب‌نظران معتقدند چون فقط در کتاب مفتاح الجنان آمده و نویسنده آن معلوم نیست و سند هم ندارد، اعتبار ندارد. عنوان زیارت مفجعه برای چند زیارت‌ دیگر نیز استفاده شده؛ ولی مشهورترین آنها زیارت منتسب به امام حسین(ع) است.

معرفی زیارت مفجعه

در مفتاح الجنان[۱] زیارتی با عنوان «زیارت مفجعه جناب امام حسین(ع)» آمده است که بعد از «بسم الله» اینگونه آغاز می‌شود: «السلام علیک یا ابا عبدالله السلام علیک یابن رسول الله السلام علیک یابن امیرالمؤمنین ... ».[۲] به گفته شیخ عباس قمی و آقابزرگ تهرانی، زیارت معروف به «مفجعه» همین زیارت است.[۳][یادداشت ۱] این زیارت توسط محمدصادق دارابی (درگذشت: ۱۲۹۸ق) و بعضی علمای هند شرح شده است.[۵]

زیارت‌نامه‌های دیگری نیز با نام «مفجعه» نام‌گذاری شده‌اند از جمله:

  1. سه زیارت مفجعه از محمدرسول بن عبدالعزیز کاشانی: کبری، وسطی و صغری که سال ۱۲۵۸ق از زیارت‌نامه‌های رسیده از معصومان(ع) و نیز از زیارت سید مرتضی اخذ کرده است.[۶]
  2. زیارت مفجعه حضرت عباس(ع) در کتابٌ فی الزیارات به خط احمد موسوی.[۷]
  3. زیارت مفجعه حضرت زینب(س) که با «السلام علیک یا بنت سلطان الانبیاء» آغاز می‌شود.[۸]

اعتبار زیارت مفجعه

زیارت مفجعه امام حسین(ع) تنها در مفتاح الجنان بدون ذکر سند آمده و در منابع زیارتی علمای بزرگ شیعه نیست.[۹] افرادی مطالب مفتاح الجنان را کم و زیاد کرده‌اند[۱۰] و صاحب‌نظران آن را نامعتبر خوانده‌اند[۱۱] و شیخ عباس قمی در مفاتیح الجنان و جمال الاسبوع به نامعتبر بودن زیارت مفجعه تصریح کرده است.[۱۲]

پاورقی

  1. تهرانی، الذریعة، ۱۴۰۳ق، ج۲۱، ص۳۲۴ ش۵۲۹۳.
  2. مفتاح الجنان، ۱۳۳۹ق، ص۳۵۰.
  3. نگاه کنید به: تهرانی، الذریعة، ۱۴۰۳ق، ج۱۲، ص ۲۰۰، پاورقی.
  4. مفاتیح الجنان، زیارات مطلقه حضرت امام حسین(ع)، ذیل زیارت هفتم، ص۴۳۱.
  5. تهرانی، الذریعة، ۱۴۰۳ق، ج۱۳، ص۲۰۸، ش۱۱۳۳ و ۱۱۳۴.
  6. تهرانی، طبقات اعلام الشیعة، ۱۴۳۰ق، ج۲۰، ص۵۳۹، ش۹۷۴؛ تهرانی، الذریعة، ۱۴۰۳ق، ج۱۲، ص۸۰، ش۵۵۱.
  7. مؤسسه امام هادی(ع)، موسوعة زیارات المعصومین(ع)، ۱۳۸۶ش، ص۳۴۶، ش۱۰۰.
  8. صدرایی خویی، فهرست نسخه‌های خطی کتابخانه عمومی آیت الله العظمی گلپایگانی قم، ۱۳۸۸ش، ج۴، ص۲۲۵۹؛ صدرایی خویی، میراث مشترک ایران و هند، ۱۳۹۱ ـ ۱۳۹۴ش، ج۶، ص ۲۲۱.
  9. «درباره زیارت مفجعه»، پایگاه اطلاع‌رسانی حوزه.
  10. مفاتیح الجنان، مقدمه ملحقات، ص۵۷۱؛ تهرانی، الذریعة، ۱۴۰۳ق، ج۲۱، ص۳۲۴ ش۵۲۹۳.
  11. مفاتیح الجنان، زیارات مطلقه حضرت امام حسین(ع)، ذیل زیارت هفتم، ص۴۳۱، به نقل از لؤلؤ و مرجان؛ تهرانی، الذریعة، ۱۴۰۳ق، ج۲۱، ص۳۲۴ ش۵۲۹۳؛ مامقانی، مرآة الکمال، ۱۳۸۵ش، ج۳، ص۲۳۴؛ شجاعی، «سه تن از مشایخ اجازه علامه مرعشی»، ص۱۴۴، به نقل از سید شهاب‌الدین مرعشی نجفی در وسائل المحشی، ص۱ و موسوعة العلامة المرعشی، ج۳، ص۱۱۴.
  12. مفاتیح الجنان، زیارات مطلقه حضرت امام حسین(ع)، ذیل زیارت هفتم، ص۴۳۱؛ قمی، جمال الاسبوع، ۱۳۸۳ش، ص۱۲۵

یادداشت

  1. شیخ عباس قمی اعتبار زیارت مفجعه را در مفاتیح الجنان در بخش زیارت‌های امام حسین(ع) زیر سوال می‌برد.[۴]

منابع

  • «درباره زیارت مفجعه»، وبگاه پایگاه اطلاع‌رسانی حوزه، تاریخ درج مطلب: ۲۵ آذر ۱۳۹۷ش، تاریخ بازدید: ۷ مهر ۱۴۰۳ش.
  • تهرانی، محمدمحسن(آقابزرگ)، الذریعة الی تصانیف الشیعة، بیروت، دارالاضواء، ۱۴۰۳ق.
  • تهرانی، محمدمحسن(آقابزرگ)، طبقات اعلام الشیعة، بیروت، دار احیاء التراث العربی، چاپ اول، ۱۴۳۰ق.
  • شجاعی، امرالله، «سه تن از مشایخ اجازه علامه مرعشی»، در مجله میراث شهاب، شماره ۹۲، تابستان ۱۳۹۷ش.
  • صدرایی خویی، علی، فهرست نسخه‌های خطی کتابخانه عمومی آیت الله العظمی گلپایگانی قم، تهران، مجلس شورای اسلامی، چاپ اول، ۱۳۸۸ش.
  • صدرایی خویی، علی، میراث مشترک ایران و هند، قم، کتابخانه مرعشی نجفی، چاپ اول، ۱۳۹۱ ـ ۱۳۹۴ش.
  • قمی، عباس، جمال الاسبوع بکمال العمل المشروع، تحقیق: ولی فاطمی و جواد قیومی اصفهانی، تهران دار الثقلین، چاپ اول، ۱۳۸۳ش.
  • قمی، عباس، مفاتیح الجنان.
  • موسسه امام هادی(ع)، موسوعة زیارات المعصومین(ع)، قم، پیام امام هادی(ع)، چاپ پنجم، ۱۳۸۶ش.
  • مامقانی، عبدالله، مرآة الکمال لمن رام درک مصالح الأعمال، تحقیق: محیی الدین مامقانی، قم، دلیل ما، چاپ پنجم، ۱۳۸۵ش.
  • مفتاح الجنان، بمبئی، سید زین‌العابدین شیرازی، چاپخانه نادری، ۱۳۳۹ق.