محمود مهدوی دامغانی
| مترجم متون تاریخی و دینی | |
 | |
| اطلاعات | |
|---|---|
| زمینه فعالیت | ترجمه عربی به فارسی |
| تاریخ تولد | ۱۳۱۵ش |
| محل تولد | مشهد |
| والدین | محمدکاظم مهدوی دامغانی |
| خویشاوندان سرشناس | احمد مهدوی دامغانی (برادر بزرگ) فریده مهدوی دامغانی (برادرزاده) |
| مذهب | شیعه |
| پیشه | مترجم |
| کتاب‌ها | ترجمه رَوضَةُ الواعِظین وَ بَصیرةُ المُتَّعِظین، ترجمه اخبار مکة، گردآوری و پژوهش نیایش‌های پیامبر(ص)، ترجمه الجمل، ترجمه مباحث اجتماعی و تاریخی شرح ابن‌ابی‌الحدید بر نهج البلاغه. |
| تحصیلات | دکترای زبان و ادبیات فارسی |
محمود مهدوی دامغانی (متولد ۱۳۱۵ش) مترجم کتاب‌های تاریخ اسلام و معارف دینی. او کتاب‌های مختلفی از زبان عربی به فارسی ترجمه کرده است. مهدوی برای ترجمه کتاب مغازی، تاریخ جنگ‌های پیامبر (ص)، برگزیده دومین دوره کتاب سال جمهوری اسلامی ایران شد. او همچنین از طرف یونسکو مورد تقدیر قرار گرفته است. مهدوی دامغانی در کنار ترجمه، به تدریس متون ادبی و دینی اشتغال دارد و همکاری با دانشنامه جهان اسلام از دیگر فعالیت‌های او به‌شمار می‌رود.
ترجمه رَوضَةُ الواعِظین وَ بَصیرةُ المُتَّعِظین، گردآوری و پژوهش نیایش‌های پیامبر(ص)، ترجمه مباحث اجتماعی و تاریخی شرح ابن‌ابی‌الحدید بر نهج البلاغه، ترجمه طبقات ابن سعد، ترجمه المعیار و الموازنة بخشی از آثار مهدوی دامغانی است.
معرفی
محمود مهدوی دامغانی، استاد دانشگاه و مترجم کتاب‌های مختلفی به زبان فارسی است.[۱] او ازجمله مترجمان متون کهن عربی و کتاب‌های معرفت دینی به فارسی شناخته می‌شود و حجم آثار ترجمه‌شده به دست او افزون بر ۱۸ هزار صفحه است.[۲] ترجمه او را نثری شیوا و روان توصیف کرده‌اند.[۳]
مهدوی دامغانی برای ترجمهٔ کتاب مغازی (تاریخ جنگ‌های پیامبر) برگزیدهٔ دومین دورهٔ کتاب سال ایران شد. وی به‌پاس آثارش جوایز گوناگونی مانند جایزه مترجم برجسته کشور، تقدیر یونسکو، جشنواره فارابی و خادم نشر کشور را دریافت کرده است.[۴] همکاری با دانشنامه جهان اسلام در بیش از ۳۰ مدخل، تدریس متون ادب فارسی و تاریخ اسلامی در دانشگاه از دیگر فعالیت‌های علمی اوست.[۵] مهدوی دامغانی مقالات زیادی نیز در نشریات متعدد نوشته است.[۶]
زندگی‌نامه
محمود مهدوی دامغانی متولد ۱۳۱۵ش در مشهد، فرزند محمدکاظم مهدوی دامغانی و برادر احمد مهدوی دامغانی است. وی از سال ۱۳۳۵ تا ۱۳۳۸ش در دانشکده ادبیات تهران دوره کارشناسی را گذراند و در سال ۱۳۴۷ش از رساله دکترای خود با عنوان «دیوان ابوالفرج رونی» دفاع کرد و فارغ‌التحصیل شد. سید محمدکاظم عصار، محمدحسین فاضل تونی، بدیع‌الزمان فروزانفر، سید محمدتقی مدرس رضوی و جلال‌الدین همایی از اساتید او بودند.[۷]
محمود مهدوی دامغانی پس از پایان تحصیلات به عنوان استادیار و سپس دانشیار در دانشکده‌های الهیات، ادبیات و علوم انسانی دانشگاه فردوسی مشهد به تدریس مشغول و در سال ۱۳۶۱ش بازنشسته شد. مهدوی دامغانی مدتی به‌عنوان فرصت مطالعاتی، در دانشگاه سوربن پاریس در فرانسه و نیز در مصر، اردن، مکه و مدینه اقامت داشت.[۸]
آثار
از محمود مهدوی دامغانی تاکنون آثار زیادی چاپ شده است.[۹] برخی از این آثار عبارتند از:
- ترجمه اخبار مکة اثر محمد بن عبدالله ازرقی، مورخ و سیره‌نویس قرن سوم هجری.[۱۰]
- گردآوری و پژوهش نیایش‌های پیامبر(ص)؛ با ترجمه کمال‌الدین غراب، شامل بیش از ۱۵۰ دعا که از منابع معتبر شیعه و سنی استخراج شده است.
- ترجمه رَوضَةُ الواعِظین وَ بَصیرةُ المُتَّعِظین اثر فتال نیشابوری.[۱۱]
- ترجمه و توضیح (مجموعة الوثائق السیاسیة للعهد النبوی و الخلافة الراشدة)(نامه‌های پیامبر و خلفای راشدین)، اثر محمد حمیدالله، نویسنده و محقق قرن چهاردهم و پانزدهم هجری قمری.[۱۲]
- ترجمه اخبار الطوال اثر ابوحنیفه دینوری، ادیب و مورخ قرن سوم هجری.
- ترجمه الجمل از شیخ مفید، با نام نبرد جمل.
- ترجمه مباحث اجتماعی و تاریخی شرح ابن‌ابی‌الحدید بر نهج البلاغه.
- ترجمه و حاشیه شمائل النبی اثر ابوعیسی ترمذی، از محدثان سده سوم هجری.[۱۳]
- ترجمه مغازی اثر محمد بن عمر واقدی (درگذشت: ۲۰۷ق) با عنوان فرعی تاریخ جنگ‌های پیامبر(ص).[۱۴]
- ترجمه دلائل النبوة، در دو جلد، اثر احمد بن حسین بیهقی، محدث و فقیه شافعی سدۀ پنجم.
- ترجمه نَهایة الاَرَب فی فنون الاَدَب (بخش سیره و تاریخ اسلام تا آغاز حکومت عباسی)، در ۱۰ جلد، اثر شهاب‌الدین احمد نُویری، نویسنده و ادیب مصری قرن هفتم و هشتم قمری.
- ترجمه طبقات در ۸ جلد، اثر محمد بن سعد، مورخ و سیره‌نویس قرن دوم و سوم هجری.
- ترجمه المعیار و الموازنة اثر محمد بن عبدالله اسکافی.
- ترجمه و توضیح التوابین اثر ابن قُدامه، فقیه قرن ششم و هفتم قمری.
- ترجمه مقتل الإمام امیرالمؤمنین علی بن أبی طالب علیه‌السلام اثر ابن ابی‌الدنیا، از محدثان قرن سوم هجری.
- ترجمه الغدیر فی الاسلام اثر محمدرضا فرج الله، عالِم قرن چهاردهم هجری.[۱۵]
- گزینش و ویرایش گزیده‌ای از نیایش‌های حضرت علی(ع)، با ترجمه کمال‌الدین غراب.
- ترجمه آثار و برکات امام حسین(ع) در دنیا، اثر سید هاشم ناجی موسوی جزایری.
پانویس
- ↑ واثقی‌نژاد، «درنگی در ترجمه مغازی واقدی»، ص۱۰۲.
- ↑ «درباره محمود مهدوی دامغانی»، ویستا.
- ↑ واثقی‌نژاد، «درنگی در ترجمه مغازی واقدی»، ص۱۰۲.
- ↑ «محمود مهدوی دامغانی»، انتشارات حکمت.
- ↑ «محمود مهدوی دامغانی»، نشر نی.
- ↑ «مهدوی دامغانی، محمود/ ۱۱۲ مقاله»، پایگاه مجلات تخصصی نور.
- ↑ «گپ‌وگفت محمود مهدوی دامغانی با ایبنا»، ایبنا.
- ↑ «گپ‌وگفت محمود مهدوی دامغانی با ایبنا»، ایبنا.
- ↑ «گپ‌وگفت محمود مهدوی دامغانی با ایبنا»، ایبنا.
- ↑ «کتابی که هیچ اسلام‌پژوه بی‌نیاز از آن نیست»، ایبنا.
- ↑ «نیایش‌های پیامبر(ص) را در رمضان بخوانید»، ایبنا.
- ↑ «وثائق»، انتشارات حکمت.
- ↑ «محمود مهدوی دامغانی»، نشر نی.
- ↑ واثقی‌نژاد، «درنگی در ترجمه مغازی واقدی»، ص۱۰۲.
- ↑ «درباره محمود مهدوی دامغانی»، ویستا.
منابع
- «درباره محمود مهدوی دامغانی»، ویستا، بازدید: ۳۰ دی ۱۴۰۳ش.
- «کتابی که هیچ اسلام‌پژوه بی‌نیاز از آن نیست»، ایبنا، تاریخ درج مطلب: ۲۳ شهریور ۱۳۹۳ش، تاریخ بازدید: ۳۰ دی ۱۴۰۳ش.
- «گپ‌وگفت محمود مهدوی دامغانی با ایبنا»، ایبنا، تاریخ درج مطلب: ۱۴ آذر ۱۳۹۷ش، تاریخ بازدید: ۳۰ دی ۱۴۰۳ش.
- «مهدوی دامغانی، محمود/ ۱۱۲ مقاله»، پایگاه مجلات تخصصی نور، بازدید: ۲۰ بهمن ۱۴۰۳ش.
- «محمود مهدوی دامغانی»، انتشارات حکمت، تاریخ بازدید: ۳۰ دی ۱۴۰۳ش.
- «محمود مهدوی دامغانی»، نشر نی، تاریخ بازدید: ۳۰ دی ۱۴۰۳ش.
- «نیایش‌های پیامبر(ص) را در رمضان بخوانید»، ایبنا، تاریخ درج مطلب: ۲۱ اردیبهشت ۱۳۹۸ش، تاریخ بازدید: ۳۰ دی ۱۴۰۳ش.
- واثقی‌نژاد، محمدحسین، «درنگی در ترجمه مغازی واقدی»، آینه پژوهش، شماره ۷۱ و ۷۲، بهمن و اسفند ۱۳۸۰ش.
- «وثائق»، انتشارات حکمت، تاریخ بازدید: ۳۰ دی ۱۴۰۳ش.