عباس مصباح‌زاده (۱۳۰۹-۱۴۰۱ش) روحانی شیعه، منجم و خوشنویس. شهرت مصباح‌زاده بیشتر به‌خاطر استخراج تقویم نجومی سالانه و آثار هنری است. مصباح‌زاده فن استخراج تقویم را از پدرش آموخته بود و به‌مدت ۷۳ سال به‌طور مرتب به چاپ و انتشار تقویم سالانه خود پرداخت.
| روحانی، منجم و خوشنویس | |
 | |
| اطلاعات فردی | |
|---|---|
| تاریخ تولد | ۱۸ خرداد سال ۱۳۰۹ش |
| زادگاه | قم |
| تاریخ وفات | ۲۱ خرداد سال ۱۴۰۱ش |
| شهر وفات | شهر چنتیلی ایالت ورجینیای آمریکا |
| خویشاوندان سرشناس | سید محمد حجت کوه‌کمری (پدر همسر) مرتضی حائری(باجناق) |
| اطلاعات علمی | |
| استادان | سید صدرالدین صدر • سید محمدتقی خوانساری • سید محمد محقق داماد • آیت الله بروجردی • مرتضی حائری یزدی |
| محل تحصیل | قم • تهران |
| تألیفات | تقویم سالانه • ترجمه قرآن کریم به زبان فارسی• ترجمه صحیفه سجادیه به زبان فارسی • ترجمه ادعیه مفاتیح الجنان • صلای عشق (دیوان اشعار) |
وی در بسیاری از هنرهای اسلامی از قبیل گچ‌بری، کاشی معرق، خاتم‌کاری، مینیاتور، تذهیب و خطاطی مهارت داشت. کتیبه‌های مسجد اعظم قم و سنگ مزار سید محمد حجت کوه‌کمری و سید حسین بروجردی از آثار هنری او است.
مصباح‌زاده به‌مدت ۲۴ سال نماینده سید محمدرضا گلپایگانی از مراجع تقلید شیعه در لندن بود. تأسیس حسینیه و مرکز اهل‌بیت(ع) در شهر چنتیلی در ایالت ورجینیای آمریکا از فعالیت‌های فرهنگی او است.
زندگی‌نامه
عباس مصباح‌زاده در ۱۸ خرداد سال ۱۳۰۹ش (۱۳۴۹ق) در قم زاده شد.[۱] پدرش، اسماعیل مصباح (نجم‌الممالک) و پدربزرگش میرزا جهانبخش منجم‌باشی از منجمان معروف در عصر قاجار و از مدرسان شناخته‌شده دارالفنون و مدرسه علمیه مروی بودند.[۲] عباس مصباح‌زاده داماد سید محمد حجت کوه‌کمره‌ای، از مراجع تقلید شیعه، وباجناق آیت الله مرتضی حائری یزدی بود.[۳]
درگذشت
عباس مصباح‌زاده در شنبه، ۲۱ خرداد ۱۴۰۱ش (۱۱ ذی‌القعده ۱۴۴۳ق) در شهر چنتیلی در ایالت ورجینیای آمریکا درگذشت.[۴] به‌مناسبت درگذشت او پیام تسلیتی از سوی دفتر لطف‌الله صافی گلپایگانی، از مراجع تقلید شیعه، صادر شد.[۵] همچنین علی کریمی جهرمی در پیام تسلیتی، مصباح‌زاده را مسلط به معارف و هنرهای اسلامی دانست که از آنها در راه ترویج و تبلیغ دین اسلام و مذهب تشیع استفاده کرد.[۶]
تحصیلات
مصباح‌زاده تحصیلاتش را در هفت سالگی در دبستان سنایی آغاز کرد و سپس در دبیرستان حکیم نظامی قم ادامه داد. او پس از فراگیری دروس ابتدایی و متوسطه به تهران رفت و از دانشکده معقول و منقول مدرک لیسانس گرفت.[۷] مصباح‌زاده پس از پایان تحصیلات جدید به توصیه پدرش به فراگیری علوم حوزوی پرداخت و مقدمات و بخشی از سطح را از وی فرا گرفت.[۸] او سپس در دروس فقه و اصول اساتیدی چون میرزا جعفر اشراقی، اسحاق آستارایی، محمد مجاهدی و مرتضی حائری یزدی شرکت جست و پس از آن به دروس خارج مراجع و عالمانی نظیر سید صدرالدین صدر، سید محمدتقی خوانساری، سید محمد محقق داماد و سید حسین طباطبایی بروجردی راه یافت.[۹] وی همچنین از جلسات درس اخلاق سید روح‌الله خمینی و جلسات درس سید محمدحسین طباطبایی، ابوالحسن شعرانی و مهدی الهی قمشه‌ای بهره برد.[۱۰]
فعالیت‌ها
یکی از فعالیت‌های مهم عباس مصباح‌زاده استخراج تقویم‌های نجومی سالانه بود.[۱۱] او نزد پدرش به تحصیل علم نجوم پرداخت و فن استخراج تقویم را از وی آموخت.[۱۲] مصباح‌زاده پس از دو سال از فراگیری فن استخراج تقویم، اولین تقویم سالانه با نام خودش را در سال ۱۳۲۸ش به چاپ رساند و در طول عمر خود ۷۳ سال به‌طور مرتب، تقویم نجومی مصباح‌زاده را چاپ و منتشر نمود.[۱۳]
مصباح‌زاده همچنین در استخراج کسوف و خسوف و رؤیت هلال و بدر و سایر قسمت‌های این فن فعالیت می‌کرد و مدتی در مدرسه حجتیه در قم به تدریس علم هیئت و ریاضیات پرداخت.[۱۴] وی با سید محمد بهشتی، محمدجواد باهنر، محمد مفتح و ناصر مکارم شیرازی در زمینه‌های علمی و تعلیم و تربیت همکاری داشت.[۱۵]
مصباح‌زاده در سال ۱۳۵۰ش به‌عنوان نماینده سید محمدرضا گلپایگانی در کشور انگلیس منصوب شد و به‌مدت ۲۴ سال در شهر لندن به فعالیت‌های تبلیغی و فرهنگی مشغول بود.[۱۶] تأسیس حسینیه و مرکز اهل‌بیت(ع) در شهر شانتلی در ایالت ویرجینیای آمریکا، از دیگر فعالیت‌های فرهنگی وی بوده است.[۱۷]
مصباح‌زاده علاوه بر استخراج تقویم در هنرهایی همچون نقاشی کلاسیک، گچ‌بری، کاشی معرق، خاتم‌کاری، مینیاتور، تذهیب و خطاطی (خط نسخ، نستعلیق و ثلث)، ادبیات و سرودن شعر (به عربی و فارسی) مهارت داشت.[۱۸]
کتیبه‌های مسجد فاطمی و مسجد اعظم در قم و همچنین سنگ مزار حجت کوه‌کمره‌ای و بروجردی از آثار هنری وی است.[۱۹]
آثار
برخی از آثار عباس مصباح‌زاده عبارتند از:
- تقویم سالانه
- ترجمه قرآن کریم (به زبان فارسی)
- ترجمه صحیفه سجادیه (به زبان فارسی)
- ترجمه ادعیه مفاتیح‌الجنان (به زبان فارسی)
- نجوم و ستاره‌شناسی از دیدگاه علمی و تجربی (دو مجلد)
- صلای عشق (دیوان اشعار)[۲۰]
- آثار عباس مصباح‌زاده
-
تقویم نجومی و فلکی سال ۱۴۰۱ش به استخراج عباس مصباح‌زاده
-
سنگ قبر آیت‌الله حجت کوه‌کمری به خط عباس مصباح‌زاده
پانویس
- ↑ مهران، «حاج شیخ عباس مصباح‌زاده»، ص۳۹.
- ↑ «حجت الاسلام "عباس مصباح‌زاده" منجم و ریاضی‌دان ایرانی درگذشت»، سایت خبرگزاری ابنا.
- ↑ مهران، «حاج شیخ عباس مصباح‌زاده»، ص۳۹.
- ↑ «فوت آیت الله شیخ عباس مصباح زاده»، سایت اخبار شیعه.
- ↑ «پیام تسلیت دفتر مرحوم آیت الله صافی گلپایگانی درپی درگذشت آیت الله مصباح زاده»، سایت خبری شفقنا.
- ↑ «مرحوم مصباح زاده با تمام توان در راه پیشبرد اهداف رفیع اسلام و مکتب تشیع تلاش کرد»، سایت خبرگزاری رسمی حوزه.
- ↑ مهران، «حاج شیخ عباس مصباح‌زاده»، ص۳۹.
- ↑ «عباس مصباح‌زاده»، سایت مرکز پاسخگویی به سؤالات دینی.
- ↑ «عباس مصباح‌زاده»، سایت مرکز پاسخگویی به سؤالات دینی.
- ↑ T»«he Amazing Calligraphic works of Allameh Abbas Mesbahzadeh»، The Muhammadi trust»
- ↑ فردیار، «بررسی پیشگویی تاریخ پایان جنگ جهانی اول...»، ص۹۸.
- ↑ «فوت آیت الله شیخ عباس مصباح زاده»، سایت اخبار شیعه.
- ↑ «فوت آیت الله شیخ عباس مصباح زاده»، سایت اخبار شیعه.
- ↑ نرم‌افزار جامع‌التفاسیر نور (لوح فشرده)، بخش کتاب‌شناسی، معرفی ترجمه قرآن مصباح‌زاده.
- ↑ نرم‌افزار جامع‌التفاسیر نور (لوح فشرده)، بخش کتاب‌شناسی، معرفی ترجمه قرآن مصباح‌زاده.
- ↑ محمدی، حیات نیکان، ۱۳۸۸ش، ص۲۹.
- ↑ «فوت آیت‌الله شیخ عباس مصباح زاده»، سایت اخبار شیعه.
- ↑ «خطاط قبر آیت الله بروجردی کیست؟»، سایت خبری پارسینه.
- ↑ مهران، «حاج شیخ عباس مصباح‌زاده»، ص۳۹.
- ↑ فردیار، «بررسی پیشگویی تاریخ پایان جنگ جهانی اول نوشته عبد العلی نجم الدوله تبریزی و معرفی او»، ص۹۸.
منابع
- «پیام تسلیت دفتر مرحوم آیت الله صافی گلپایگانی درپی درگذشت آیت الله مصباح زاده»، سایت خبری شفقنا، تاریخ درج مطلب: ۲۲ خرداد ۱۴۰۱ش، تاریخ بازدید: ۲۵ خرداد ۱۴۰۱ش.
- «حجت الاسلام "عباس مصباح‌زاده" منجم و ریاضی‌دان ایرانی درگذشت»، سایت خبرگزاری ابنا، تاریخ درج مطلب: ۲۳ خرداد ۱۴۰۱ش، تاریخ بازدید: ۲۵ خرداد ۱۴۰۱ش.
- «خطاط قبر آیت الله بروجردی کیست؟»، سایت خبری پارسینه، تاریخ درج مطلب: ۱۴ اردیبهشت ۱۳۹۴ش، تاریخ بازدید: ۲۵ خرداد ۱۴۰۱ش.
- «عباس مصباح‌زاده»، سایت مرکز ملی پاسخگویی به سؤالات دینی، تاریخ درج مطلب: ۹ مهرماه ۱۳۹۰ش، تاریخ بازدید: ۲۵ خرداد ۱۴۰۱ش.
- فردیار، مهرداد، «بررسی پیشگویی تاریخ پایان جنگ جهانی اول نوشته عبد العلی نجم الدوله تبریزی و معرفی او»، تاریخ علم، شماره ۱، بهار و تابستان ۱۳۹۶ش.
- «فوت آیت الله شیخ عباس مصباح زاده»، سایت اخبار شیعه، تاریخ درج مطلب: ۲۲ خرداد ۱۴۰۱ش، تاریخ بازدید: ۲۶ خرداد ۱۴۰۱ش.
- محمدی، علی محمد، حیات نیکان، تهران، مرکز پژوهش‌های صدا و سیما، ۱۳۸۸ش.
- «مرحوم مصباح زاده با تمام توان در راه پیشبرد اهداف رفیع اسلام و مکتب تشیع تلاش کرد»، سایت خبرگزاری رسمی حوزه، تاریخ درج مطلب: ۲۵ خرداد ۱۴۰۱ش، تاریخ بازدید: ۲۶ خرداد ۱۴۰۱ش.
- مهران، محمد، «حاج شیخ عباس مصباح‌زاده»، مجله هنر و مردم، شماره ۳۲ و ۳۳، خرداد و تیر ۱۳۴۴ش.
- نرم‌افزار جامع التفاسیر نور (لوح فشرده)، بخش کتاب‌شناسی، معرفی ترجمه قرآن مصباح‌زاده.