سید ابراهیم رئیسی

سید ابراهیم رئیس‌الساداتی (۱۳۳۹-۱۴۰۳ش) مشهور به سید ابراهیم رئیسی و شهید رئیسی، روحانی شیعه و هشتمین رئیس‌جمهور نظام جمهوری اسلامی ایران.

سید ابراهیم رئیسی

هشتمین رئیس‌جمهوری اسلامی ایران
شناسنامه
نام کامل	سید ابراهیم رئیس‌الساداتی
لقب	شهید جمهور و شهید خدمت
نسب	زید بن علی
زادروز	۱۳۳۹ش
شهر تولد	مشهد
کشور تولد	ایران
تاریخ شهادت	۳۰ اردیبهشت، ۱۴۰۳ش/تبریز
خویشاوند سرشناس	سید احمد علم‌الهدی (پدرهمسر)
دین	اسلام
مذهب	شیعه امامی
پیشه	روحانی
اطلاعات سیاسی
مناصب	رئیس‌جمهور و رئیس قوه قضائیه ایران • تولیت آستان قدس • نماینده خبرگان رهبری
پس از	حسن روحانی
اطلاعات علمی و مذهبی
اساتید	سید محمود هاشمی شاهرودی • آقامجتبی تهرانی • آیت‌الله خامنه‌ای
تألیفات	تقریرات درس قواعد فقه • ارث بی‌وارث • تعارض اصل و ظاهر در فقه و قانون
امضا

رئیسی، دانش‌آموخته حوزه علمیه و دانشگاه و از اعضای جامعه روحانیت مبارز بود. او در نظام جمهوری اسلامی ایران مسئولیت‌های مختلفی بر عهده داشت؛ از جمله ریاست قوه قضائیه، دادستانی کل کشور، ریاست سازمان بازرسی کل کشور، دادستان دادگاه ویژه روحانیت، عضویت در مجمع تشخیص مصلحت نظام و نمایندگی مجلس خبرگان رهبری. او همچنین به‌مدت سه سال تولیت آستان قدس رضوی را بر عهده داشت.

رئیسی، ۳۰ اردیبهشت ۱۴۰۳ش در سانحه هوایی به همراه هفت تن دیگر از جمله حسین امیرعبداللهیان، وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران، سید محمدعلی آل‌هاشم، نماینده ولی فقیه در استان آذربایجان شرقی و مالک رحمتی استاندار آذربایجان شرقی، درگذشت. در ایران از رئیسی که در راه خدمت به مردم و پیشرفت نظام اسلامی جان خود را از دست داده به‌عنوان شهید خدمت یاد می‌شود.

زندگی‌نامه و تحصیلات

ابراهیم رئیسی در ۲۳ آذر سال ۱۳۳۹ش در مشهد در محله نوغان به‌دنیا آمد. نسب او از جانب پدر و مادر به زید بن علی می‌رسد. رییسی، دروس حوزوی را در حوزه مشهد و از مدرسه علمیه نواب آغاز کرد و از سال ۱۳۵۴ش تحصیلاتش را در حوزه علمیه قم ادامه داد. رئیسی در قم نزد عالمانی همچون یدالله دوزدوزانی، سید علی محقق داماد، علی‌اکبر مشکینی، احمد بهشتی، مرتضی مطهری و حسین نوری همدانی شاگردی کرد. همچنین در درس خارج سید محمدحسن مرعشی شوشتری، سید محمود هاشمی شاهرودی، آقامجتبی تهرانی، آیت‌الله خامنه‌ای و دیگران شرکت کرده است.

رییسی، دانش‌آموخته مدرسه عالی شهید مطهری در رشته فقه و حقوق بود. او در سال ۱۳۶۲ش با جمیله علم‌الهدی دختر سید احمد علم‌الهدی ازدواج کرد.

سوابق مبارزاتی پیش از انقلاب اسلامی

سید ابراهیم رئیسی، چنانکه خود نقل کرده در سال‌های قبل از انقلاب اسلامی به‌دلیل فعالیت‌های مبارزاتی توسط ساواک بازداشت شده است. همچنین او به همراهی برخی از طلبه‌ها به دیدار روحانیانی می‌رفتند که از سوی حکومت پهلوی در تبعید بودند؛ از جمله برای دیدار با آیت‌الله خامنه‌ای که در ایرانشهر تبعید بود به این شهر رفته است. در پی انتشار مقاله توهین‌آمیزی به امام خمینی در روزنامه اطلاعات در ۱۷ دی ۱۳۵۶ش، وی در اجتماعات اعتراضی که شروع بیشتر آنها از مدرسه آیت‌الله بروجردی (مدرسه خان) بود، شرکت داشت. او در بهمن ۱۳۵۷ش از افرادی بود که در اعتراض به بسته‌شدن فرودگاه‌ها برای ممانعت از بازگشت امام خمینی به ایران در دانشگاه تهران متحصن شدند.

تولیت آستان قدس رضوی

سید ابراهیم رئیسی در غبارروبی ضریح حرم امام رضا در سال ۱۳۹۶ش

سید ابراهیم رئیسی در سال ۱۳۹۴ش پس از درگذشت عباس واعظ طبسی با حکم رهبر جمهوری اسلامی ایران به تولیت آستان قدس رضوی منصوب شد و تا فروردین ۱۳۹۸ش این مسئولیت را بر عهده داشت در دوره تولیت او، خدمات متعددی در آستان قدس انجام گرفت. از جمله آنها احداث زائرشهر با گنجایش پذیرش روزانه سه هزار زائر و ساخت زائرسراهای متعددی در اطراف حرم امام رضا(ع) است. همچنین طرح اعزام زائر اولی‌های مستضعف به مشهد برای زیارت، احداث میقات‌الرضا (مکان‌هایی برای استراحت زائران) در مسیرهای منتهی به مشهد و اجرای طرح خادم‌یاران نوجوان از دیگر این خدمات به‌شمار می‌روند.

فعالیت‌های سیاسی

ابراهیم رئیسی پس از انقلاب اسلامی ایران، از ۲۰ سالگی فعالیت قضایی خود را با دادیاری شهرستان کرج آغاز کرد. او مدتی به‌طور همزمان دادستانی همدان را نیز بر عهده داشت.‌ از دیگر مسئولیت‌های او می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• دادستان تهران از سال ۱۳۶۸ تا ۱۳۷۳ش؛
• رئیس سازمان بازرسی کل کشور ۱۳۷۳ش‌ تا ۱۳۸۳ش؛
• معاون اول قوه قضائیه از سال ۱۳۸۳ش‌ تا ۱۳۹۳ش؛
• نماینده مردم خراسان جنوبی در مجلس خبرگان رهبری از سال ۱۳۸۵ش؛
• دادستان دادگاه ویژه روحانیت ۱۳۹۱‌ش تا ۱۴۰۰ش؛
• دادستان کل کشور از سال ۱۳۹۳‌ش تا ۱۳۹۴ش؛
• عضویت در مجمع تشخیص مصلحت نظام از سال ۱۳۹۶ش؛
• رئیس قوه قضائیه ایران از سال ۱۳۹۷ش تا ۱۴۰۰ش؛
• رئیس‌جمهور ایران از سال ۱۴۰۰ش؛
• عضویت در شورای مرکزی جامعه روحانیت مبارز در سال ۱۳۷۶ش.

حمایت از فلسطین و جبهه مقاومت

به دست‌گرفتن قرآن توسط سید ابراهیم رئیسی و قرائت آیاتی از آن در هفتاد و هشتمین نشست مجمع عمومی سازمان ملل

سید ابراهیم رئیسی از چهره‌های حامی جبهه مقاومت شناخته می‌شود. او در ابتدای فعالیت ریاست‌جمهوری به همراه تعدادی از اعضای کابینه دولت خود به سوریه سفر کرد و در دمشق با رؤسای سازمان‌های فلسطینی و حزب‌الله لبنان جلساتی برگزار کرد. رئیسی نخستین رئیس‌جمهور ایران بود که پس از جنگ داخلی سوریه و پس از ۱۵ سال به دمشق سفر کرد.

به گزارش خبرگزاری ایرنا، رئیسی در مدت ۱۶۵ روز پس از عملیات طوفان‌الاقصی و حمله اسرائیل به غزه، بیش از ۱۰۰ مورد در حمایت از غزه و گروه‌های مقاومت فلسطینی، اتخاذ موضع کرده است. او همچنین در هفتاد و هشتمین مجمع سازمان ملل بخشی از سخنان خود را به مسئله اشغال فلسطین و اشغال بخش‌هایی از لبنان و سوریه توسط رژیم صهیونیستی اختصاص داد و در این باره گفت:

آیا وقت آن نرسیده که به ۷۵ سال اشغال سرزمین فلسطین و ظلم به آن ملت مظلوم و کشتار زنان و کودکان پایان داده شود و حقوق ملت فلسطین به رسمیت شناخته شود؟

تدریس و آثار علمی

ابراهیم رئیسی در دوران تولیت آستان قدس، در مشهد درس خارج فقه برگزار می‌کرد. او همچنین متون فقهی، قواعد فقه قضاء و فقه اقتصاد را در حوزه علمیه تهران و دانشگاه‌های مختلفی چون دانشگاه امام صادق(ع) و دانشگاه شهید بهشتی تدریس می‌کرد.

کتاب‌های قواعد فقه (۳ جلدی، در بخش‌های قضایی، اقتصادی و عبادی)، ارث بی‌وارث، تعارض اصل و ظاهر در فقه و قانون، فقه وقف(تقریر درس خارج)، سندی برای پیشرفت ایران، ادب خدمت، از آثار سید ابراهیم رئیسی است. همچنین کتاب‌های مختلفی با موضوعات حقوق، اقتصاد، فقه، عدالت اجتماعی، سبک زندگی از او منتشر شده است.

درگذشت در سانحه هوایی

بخشی از پیام تسلیت آیت‌الله خامنه‌ای

رئیسی عزیز خستگی نمیشناخت. در این حادثۀ تلخ، ملت ایران، خدمتگزار صمیمی و مخلص و با ارزشی را از دست داد. برای او صلاح و رضایت مردم که حاکی از رضایت الهی است بر همه چیز ترجیح داشت، از این رو آزردگیهایش از ناسپاسی و طعن برخی بدخواهان، مانع تلاش شبانه روزیش برای پیشرفت و اصلاح امور نمیشد.

در ۳۰ اردیبهشت ۱۴۰۳ش، بالگرد حامل سید ابراهیم رئیسی که برای افتتاح پروژه عمرانی به آذربایجان شرقی سفر کرده بود، در مسیر بازگشت در محدوده میان وَرزَقان و جُلفا، دچار سانحه شد. در این بالگرد هفت تن دیگر از جمله حسین امیرعبداللهیان، وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران، سید محمدعلی آل‌هاشم، نماینده ولی فقیه در استان آذربایجان شرقی و مالک رحمتی استاندار آذربایجان شرقی نیز حضور داشتند. پس از انتشار این خبر، گروهی از مردم ایران در اماکن عمومی و مذهبی همچون حرم امام رضا(ع)، حرم حضرت معصومه(س) و حرم شاه‌چراغ حاضر شده و برای سلامتی رئیس‌جمهور ایران دعا کردند. در ۳۱ اردیبهشت، لاشه بالگرد پیدا شد و خبرگزاری‌ها از جان‌باختن ابراهیم رییسی و همراهان او خبر دادند.

از نظر آیت‌الله خامنه‌ای، رئیسی و همراهان او که در راه خدمت به مردم و پیشرفت نظام جمهوری اسلامی کشته شده‌اند، مشمول آیه ۱۵۴ سوره بقره و مصداق کشته‌شده راه خدا و شهیدند؛ ازاین‌رو در ایران از رئیسی به‌عنوان شهید خدمت و شهید جمهور یاد می‌شود.

بازتاب‌ها و واکنش‌ها

درگذشت رئیسی، بازتاب‌ها و واکنش‌های مختلفی داشت. در حرم امام رضا(ع) برنامه‌هایی که به مناسب میلاد امام رضا(ع) تدارک دیده شده بود، لغو گردید و پرچم سبز حرم با پرچم سیاه تعویض شد. همچنین در ۱ خرداد تمامی درس‌های حوزه‌های علمیه ایران تعطیل و در مدرسه فیضیه اجتماع حوزویان برگزار شد.

آیت‌الله خامنه‌ای رهبر جمهوری اسلامی ایران در پیام تسلیتی، رئیسی را عالم مجاهد، خادم الرضا و مرگ او را شهادت‌گونه خواند و در ایران پنج روز عزای عمومی اعلام کرد. شخصیت‌های سیاسی و مذهبی از جمله مراجع تقلید، دفتر آیت‌الله سیستانی از فقیهان ساکن نجف و رؤسای جمهور کشورهای مختلف، درگذشت رئیس‌جمهور ایران را تسلیت گفتند. در مجموع بیش از ۵۰ تن از سران و مقامات کشورها با مردم و مسئولان ایران ابراز همدردی کردند. همچنین در لبنان و سوریه سه روز، تاجیکستان دو روز و در هند، پاکستان، ترکیه و عراق یک روز عزای عمومی اعلام شد. پرچم سازمان ملل و همه کشورهای عضو این سازمان در وین نیز به نشانه احترام، به حالت نیمه‌برافراشته درآمد.

همچنین اعضای شورای امنیت ملل متحد، و اعضای کنفرانس بین‌المللی امنیت هسته‌ای در وین در ابتدای جلسه خود به نشانه احترام، یک دقیقه سکوت کردند.

تشییع پیکر سید ابراهیم رئیسی در تهران

تشییع و خاکسپاری

مراسم تشییع رئیسی و جانباختگان همراه او در ۱ خرداد ۱۴۰۳ش در تبریز و قم برگزار شد. در ۲ خرداد، آیت‌الله خامنه‌ای در دانشگاه تهران بر جنازه آنان نماز میت خواند.

مراسم تشییع، ۲ خرداد با حضور اقشار مختلف مردم در تهران برگزار شد. همچنین مراسم ادای احترام شخصیت‌های سیاسی و مذهبی کشورهای مختلف در عصر این روز در سالن اجلاس سران برگزار گردید. در این مراسم ۹۰ تن از سران و مقامات کشورها حضور داشتند.

مراسم تشییع در ۳ خرداد در بیرجند و مشهد نیز برگزار و سپس در حرم امام رضا(ع) دفن شد. پس از تدفین، رئیسی مراسم‌های مختلفی در بزرگداشت او در نقاط مختلف ایران از سوی آیت‌الله خامنه‌ای، مراجع تقلید، نهادهای دولتی و مردم برگزار گردید. این مراسم در برخی از کشورهای دیگر و مجمع عمومی سازمان ملل نیز برگزار شد.

نگارخانه تصاویر

• 

  تشییع سید ابراهیم رئیسی در مشهد (۳ خرداد ۱۴۰۳ش)

• 

  اقامه نماز میت توسط آیت‌الله خامنه‌ای، بر جنازه سید ابراهیم رئیسی در دانشگاه تهران (۲ خرداد ۱۴۰۳ش)

• 

  ابراهیم رئیسی در جمع رزمندگان ایران در جنگ ایران و عراق

• 

  مراسم بزرگداشت سید ابراهیم رئیسی در کشمیر