علیرضا اعرافی (زاده ۱۳۳۸ش) فقیه شیعه و مدیر حوزه‌های علمیه ایران و عضو فقهای شورای نگهبان، مجلس خبرگان رهبری و جامعه مدرسین حوزه علمیه قم است. وی رئیس سابق جامعة المصطفی العالمیة و هم‌اکنون امام جمعه شهر قم و عضو شورای عالی حوزه‌های علمیه نیز است.
 | |
| اطلاعات فردی | |
|---|---|
| تاریخ تولد | ۱۳۳۸ش |
| اطلاعات علمی | |
| استادان | مرتضی حائری یزدی، محمد فاضل لنکرانی، وحید خراسانی، میرزا جواد تبریزی، عبدالله جوادی آملی |
| محل تحصیل | قم |
| تألیفات | مکاسب محرمه، فقه تربیتی، تربیت فرزند با رویکرد فقهی، قواعد فقهیه، روش‌های تربیت و اجتهاد و تقلید |
| فعالیت‌های اجتماعی-سیاسی | |
| سیاسی | مدیر حوزه‌های علمیه، عضو فقهای شورای نگهبان، مجلس خبرگان رهبری و جامعه مدرسین، رئیس سابق جامعه المصطفی العالمیه و پژوهشگاه حوزه و دانشگاه، امام جمعه قم. |
| وبگاه رسمی | https://arafi.ir/ |
اعرافی در فقه و اصول، شاگرد اساتیدی همچون محمد فاضل لنکرانی و حسین وحید خراسانی و در فلسفه و عرفان نظری نیز از شاگردان عبدالله جوادی آملی بوده است. وی همچنین تفسیر را نزد علی مشکینی و درس هیئت را نزد حسن حسن‌زاده آملی آموخت و سپس خود به تدریس این علوم و دروس تربیت اسلامی در حوزه و دانشگاه پرداخت.
از اعرافی آثار متعددی منتشر شده است: مکاسب محرمه، فقه تربیتی، تربیت فرزند با رویکرد فقهی، قواعد فقهیه، اجتهاد و تقلید، و درآمدی بر اجتهاد تمدن‌ساز، از جمله آثار وی است. برخی از آثار او جوایزی در همایش‌ها و جشنواره‌ها به دست آورده‌اند. جایزه جهانی علوم انسانی و اسلامی در رشته تعلیم و تربیت اسلامی، به‌خاطر ارائه نظریه در حوزه تعلیم و تربیت اسلامی، در سال ۱۳۹۲ش به وی تعلق گرفت.
زندگی‌نامه علمی
علیرضا اعرافی در سال ۱۳۳۸ش در میبد، از شهرهای استان یزد در ایران متولد شد.[۱] پدر وی، محمدابراهیم، از دوستان امام خمینی و از علمای آن منطقه[۲] و مادر او نیز از فرزندان شیخ کاظم ملک‌افضلی اردکانی بود.[۳]
اعرافی پس از گذراندن تحصیلات ابتدایی و دبیرستان در زادگاه خود، در سال ۱۳۴۹ش[۴] وارد شهر قم شد و یک سال پس از آن دروس حوزوی را آغاز کرد.[۵] از سال ۱۳۵۶ش، در درس خارج فقه و اصول اساتیدی همچون مرتضی حائری یزدی، محمد فاضل لنکرانی، حسین وحید خراسانی، میرزا جواد تبریزی[۶] ناصر مکارم شیرازی و سید موسی شبیری زنجانی[۷] شرکت کرد. وی درس تفسیر را نزد علی مشکینی و هیئت را نزد حسن حسن‌زاده آملی فراگرفت.[۸]
اعرافی در فلسفه و عرفان نیز کتاب‌هایی همچون اسفار، فصول الحکم و تمهید القواعد را از عبدالله جوادی آملی، مرتضی مطهری و محمدتقی مصباح یزدی آموخت.[۹] همزمان با تحصیل در حوزه، به فراگیری زبان عربی و انگلیسی پرداخت و در رشته‌های ریاضی، فلسفه غرب و علوم اجتماعی نیز مطالعاتی داشت.[۱۰] وی کتاب فلسفتنا و اقتصادنای محمدباقر صدر را نیز از سید کاظم حائری درس گرفت.[۱۱]
اعرافی سال‌ها به تدریس دروسی همچون فقه و اصول، فلسفه اسلامی، عرفان، فقه التربیه و تربیت اسلامی در حوزه و دانشگاه اشتغال داشته است.[۱۲] نوآوری و تطبیق مباحث قدیمی با مبانی امروزین علوم، از ویژگی‌های تدریس وی دانسته شده است.[۱۳] در راستای اشتغال وی به مباحث علوم تربیتی و ارائه نظریه در حوزه تعلیم و تربیت اسلامی، در ۲۸ آبان ۱۳۹۲ش،[۱۴] اولین جایزه جهانی علوم انسانی و اسلامی ویژه نوآوری و نظریه‌پردازی در رشته تعلیم و تربیت اسلامی به او اعطا شد.[۱۵]
او در سال ۱۳۸۶ش مؤسسه اشراق و عرفان را با هدف پاسخگویی به نیازهای معرفتی انسان معاصر و پژوهش در زمینه فقه‌های نو و فلسفه‌های مضاف در راستای نظام‌سازی اسلامی تأسیس کرد.[۱۶]
اعرافی در ۸ خرداد سال ۱۴۰۱ش به واتیکان سفر[۱۷] و با پاپ فرانسیس، رهبر مسیحیان کاتولیک، دیدار کرد.[۱۸]
مسئولیت‌های علمی و سیاسی
علیرضا اعرافی از ابتدای پیروزی انقلاب اسلامی ۱۳۵۷ش در ایران، مسئولیت‌های علمی و اجرایی متعددی داشته است که برخی از آنها عبارتند از:
- عضو مجلس خبرگان رهبری، از تیر ماه ۱۴۰۰ش[۱۹]
- عضو فقهای شورای نگهبان از ۲۴ تیر ۱۳۹۸ش[۲۰]
- مدیریت حوزه‌های علمیه کشور از سال ۱۳۹۵ش[۲۱]
- ریاست جامعة المصطفی العالمیة، از ابتدای تأسیس تا آبان ۱۳۹۷ش و عضو هیئت امنای آن[۲۲]
- عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه قم
- امام جمعه شهر قم از سال ۱۳۹۳ش
- عضو حقیقی شورای عالی انقلاب فرهنگی از خرداد ۱۳۹۰ش[۲۳]
- ریاست پژوهشگاه حوزه و دانشگاه
- عضو شورای فرهنگ عمومی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی
- عضو شورای فرهنگی - اجتماعی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری
- عضو هیئت امنای دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم
- عضو هیئت امنای دانشگاه پیام نور
- عضو هیئت امنای مؤسسه بین‌المللی هدی
- عضو شورای عالی برنامه‌ریزی وزارت علوم
- عضو شورای عالی حوزه‌های علمیه
- رئیس هیئت‌مدیره مؤسسه اشراق و عرفان
- امام جمعه شهر میبد.[۲۴]
اعرافی مدیر مسئول فصلنامه‌های «حوزه و دانشگاه»، «جستار اقتصادی» و «تربیت اسلامی» است.[۲۵]
آثار
علیرضا اعرافی آثار متعددی دارد که برخی از آنها تألیف او و بعضی تدوین و گردآوری دروس و سخنرانی‌های وی است.[۲۶] از جمله کتاب‌های اعرافی عبارتند از:
- فقه تربیتی (۲۹ جلد)
- مکاسب محرمه (تقریرات درس خارج فقه در ۱۵ جلد)
- بررسی فقهی فلسفه‌ورزی و فلسفه‌آموزی
- قواعد فقهیه
- روش‌های تربیت
- هرمنوتیک
- حوزه علمیه؛ چیستی، گذشته، حال و آینده
- درآمدی بر اجتهاد تمدن‌ساز
- خورشید عاشورا
- قلمرو دین و گستره شریعت
- اندیشه‌های راهبردی قرآنی و حدیثی المصطفی(ص)
- وحدت و بیداری
- اجتهاد و تقلید (۴ جلد)
- فقه امر به معروف و نهی از منکر
- مجسمه و نقاشی
- اصول روابط خانوادگی در اسلام
- تربیت فرزند با رویکرد فقهی
- درآمدی بر تفسیر تربیتی
- شاخص‌های تربیت خانوادگی.[۲۷]
جوایز
برخی از آثار اعرافی در جشنواره‌های مختلف برگزیده و حائز رتبه شده است: کتاب «مکاسب محرمه»، برگزیده سی و هفتمین دوره کتاب سال جمهوری اسلامی ایران در سال ۱۳۹۸ش،[۲۸] کتاب «فقه تربیتی» برگزیده یازدهمین همایش کتاب سال حوزه در سال ۱۳۸۸ش[۲۹] و برگزیده پژوهش دینی سال ۱۳۸۶ و ۱۳۸۷ش در جشنواره آیین تجلیل از پژوهشگران برتر حوزه دین،[۳۰] «تربیت فرزند با رویکرد فقهی»، برگزیده هفدهمین همایش کتاب سال حوزه در سال ۱۳۹۴ش،[۳۱] «تربیت فرزند: سیره تربیتی پیامبر(ص) و اهل بیت(ع)»، زیر نظر اعرافی برگزیده سومین کنگره دین‌پژوهان کشور در سال ۱۳۹۰ هجری شمسی[۳۲] و کتاب «آراء دانشمندان مسلمان در تعلیم و تربیت و مبانی آن (ج۱)» زیر نظر اعرافی کتاب برتر حوزه در سال ۱۳۷۷ش. جلد سوم این کتاب حائز رتبه نخست بیست‌ویکمین کتاب سال جمهوری اسلامی ایران در سال ۱۳۸۲ش شد.[۳۳]
پانویس
- ↑ «زندگی‌نامه استاد علیرضا اعرافی»، پایگاه اطلاع‌رسانی استاد علیرضا اعرافی.
- ↑ «زندگی‌نامه استاد علیرضا اعرافی»، پایگاه اطلاع‌رسانی استاد علیرضا اعرافی.
- ↑ «زندگی‌نامه استاد علیرضا اعرافی»، پایگاه اطلاع‌رسانی استاد علیرضا اعرافی.
- ↑ «عضو جدید شورای نگهبان را بهتر بشناسید+سوابق حجت الاسلام و المسلمین اعرافی»، وبسایت شورای نگهبان.
- ↑ «زندگی‌نامه استاد علیرضا اعرافی»، پایگاه اطلاع‌رسانی استاد علیرضا اعرافی.
- ↑ «زندگی‌نامه استاد علیرضا اعرافی»، پایگاه اطلاع‌رسانی استاد علیرضا اعرافی.
- ↑ «زندگانی حجت الاسلام و المسلمین علیرضا اعرافی»، وبسایت شورای عالی حوزه‌های علمیه؛ «عضو جدید شورای نگهبان را بهتر بشناسید+سوابق حجت الاسلام و المسلمین اعرافی»، وبسایت شورای نگهبان.
- ↑ «زندگی‌نامه استاد علیرضا اعرافی»، پایگاه اطلاع‌رسانی استاد علیرضا اعرافی.
- ↑ «زندگی‌نامه استاد علیرضا اعرافی»، پایگاه اطلاع‌رسانی استاد علیرضا اعرافی.
- ↑ «زندگی‌نامه استاد علیرضا اعرافی»، پایگاه اطلاع‌رسانی استاد علیرضا اعرافی؛ «عضو جدید شورای نگهبان را بهتر بشناسید+سوابق حجت الاسلام و المسلمین اعرافی»، وبسایت شورای نگهبان.
- ↑ «عضو جدید شورای نگهبان را بهتر بشناسید+سوابق حجت الاسلام و المسلمین اعرافی»، وبسایت شورای نگهبان.
- ↑ «از تلاش برای وحدت جهان اسلام تا موضع انقلابی مقابل فتنه‌گران»، خبرگزاری مشرق نیوز.
- ↑ «زندگانی حجت الاسلام و المسلمین علیرضا اعرافی»، وبسایت شورای عالی حوزه‌های علمیه؛ «عضو جدید شورای نگهبان را بهتر بشناسید+سوابق حجت الاسلام و المسلمین اعرافی»، وبسایت شورای نگهبان.
- ↑ «سه برگزیده اولین جایزه جهانی علوم انسانی اسلامی معرفی شدند»، خبرگزاری رجا نیوز.
- ↑ «جایزه جهانی علوم انسانی اسلامی بستری مساعد برای ترغیب پژوهشگران»، وبسایت مجمع عالی علوم انسانی اسلامی.
- ↑ «معرفی نامزدهای خبرگان رهبری/ علیرضا اعرافی»، پایگاه اطلاع‌رسانی حوزه.
- ↑ مدیر حوزه‌های علمیه به ایتالیا و واتیکان سفر کرد، خبرگزاری ایسنا.
- ↑ دیدار آیت‌الله اعرافی و پاپ در واتیکان، سایت عصر ایران.
- ↑ «نتیجه انتخابات مجلس خبرگان رهبری در تهران اعلام شد»، خبرگزاری جمهوری اسلامی.
- ↑ «عضو جدید شورای نگهبان را بهتر بشناسید+سوابق حجت الاسلام و المسلمین اعرافی»، وبسایت شورای نگهبان.
- ↑ «مراسم معارفه جدید حوزه‌علمیه بعد از ماه رمضان برگزار می‌شود»، خبرگزاری مهر.
- ↑ «رئیس جدید جامعه المصطفی العالمیه انتخاب شد»، خبرگزای دانشجویان ایران.
- ↑ «حجت الاسلام و المسلمین علیرضا اعرافی به عنوان عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی منصوب شد»، وبسایت پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.
- ↑ «زندگی‌نامه استاد علیرضا اعرافی»، پایگاه اطلاع‌رسانی استاد علیرضا اعرافی؛ «زندگانی حجت الاسلام و المسلمین علیرضا اعرافی»، وبسایت شورای عالی حوزه‌های علمیه؛ «عضو جدید شورای نگهبان را بهتر بشناسید+سوابق حجت الاسلام و المسلمین اعرافی»، وبسایت شورای نگهبان.
- ↑ «معرفی نامزدهای مجلس خبرگان/ علیرضا اعرافی»، پایگاه اطلاع رسانی حوزه.
- ↑ نگاه کنید به «آثار منتشره»، وبسایت مؤسه اشراق و عرفان.
- ↑ نگاه کنید به «زندگی‌نامه آیت الله اعرافی، رئیس سابق جامعه المصطفی العالمیه»، وبسایت جامعه المصطفی العالمیه؛ «آثار منتشره»، وبسایت مؤسه اشراق و عرفان.
- ↑ «برگزیدگان جایزه کتاب سال معرفی شدند»، خبرگزاری ایسنا.
- ↑ «چهار اثر از پژوهشگاه حوزه و دانشگاه در یازدهمین همایش کتاب سال حوزه به عنوان آثار برگزیده معرفی شدند»، وبسایت پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.
- ↑ «زندگی‌نامه آیت الله اعرافی، رئیس سابق جامعه المصطفی العالمیه»، وبسایت جامعه المصطفی العالمیه.
- ↑ «معرفی آثار برگزیده هفدمین همایش کتاب سال حوزه»، وبسایت کتاب سال حوزه.
- ↑ «زندگی‌نامه آیت الله اعرافی، رئیس سابق جامعه المصطفی العالمیه»، وبسایت جامعه المصطفی العالمیه.
- ↑ «زندگی‌نامه آیت الله اعرافی، رئیس سابق جامعه المصطفی العالمیه»، وبسایت جامعه المصطفی العالمیه.
منابع
- «برگزیدگان جایزه کتاب سال معرفی شدند»، خبرگزاری ایسنا، درج مطلب: ۱۶ بهمن ۱۳۹۸ش، بازدید ۱۲ مرداد ۱۴۰۰ش.
- «جایزه جهانی علوم انسانی اسلامی بستری مساعد برای ترغیب پژوهشگران»، وبسایت مجمع عالی علوم انسانی اسلامی، بازدید: ۱۱ مرداد ۱۴۰۰ش.
- «چهار اثر از پژوهشگاه حوزه و دانشگاه در یازدهمین همایش کتاب سال حوزه به عنوان آثار برگزیده معرفی شدند»، وبسایت پژوهشگاه حوزه و دانشگاه، درج مطلب: ۸ بهمن ۱۳۸۸ش، بازدید ۱۶ مرداد ۱۴۰۰ش.
- «حجت الاسلام و المسلمین علیرضا اعرافی به عنوان عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی منصوب شد»، وبسایت پژوهشگاه حوزه و دانشگاه، درج مطلب: ۲۱ خرداد ۱۳۹۰ش، بازدید ۱۶ مرداد ۱۴۰۰ش.
- «رئیس جدید جامعة المصطفی العالمیه انتخاب شد»، خبرگزای دانشجویان ایران، درج مطلب: ۲۶ آبان ۱۳۹۷ش، بازدید: ۱۲ مرداد ۱۴۰۰ش.
- «زندگی‌نامه آیت الله اعرافی»، وبسایت جامعه المصطفی العالمیه، بازدید: ۱۲ مرداد ۱۴۰۰ش.
- «زندگی‌نامه استاد علیرضا اعرافی»، پایگاه اطلاع‌رسانی استاد علیرضا اعرافی، درج مطلب: آذر ۱۳۹۹ش، بازدید: ۱۱ مرداد ۱۴۰۰ش.
- «زندگانی حجت الاسلام و المسلمین علیرضا اعرافی» وبسایت شورای عالی حوزه‌های علمیه، بازدید: ۱۱ مرداد ۱۴۰۰ش.
- «سه برگزیده اولین جایزه جهانی علوم انسانی اسلامی معرفی شدند»، خبرگزاری رجا نیوز، درج مطلب: ۲۹ آبان ۱۳۹۲ش، بازدید: ۱۱ مرداد ۱۴۰۰ش.
- «عضو جدید شورای نگهبان را بهتر بشناسید+سوابق حجت الاسلام و المسلمین اعرافی»، وبسایت شورای نگهبان، درج مطلب: ۲۴ تیر ۱۳۹۸ش، بازدید: ۱۱ مرداد ۱۴۰۰ش.
- «مراسم معارفه جدید حوزه‌علمیه بعد از ماه رمضان برگزار می‌شود»، خبرگزاری مهر، درج مطلب: ۱۳ تیر ۱۳۹۵ش، بازدید: ۱۲ مرداد ۱۴۰۰ش.
- «معرفی آثار برگزیده هفدمین همایش کتاب سال حوزه»، وبسایت کتاب سال حوزه، درج مطلب: ۲ اسفند ۱۳۹۴ش، بازدید: ۱۲ مرداد ۱۴۰۰ش.
- «معرفی نامزدهای مجلس خبرگان/ علیرضا اعرافی»، پایگاه اطلاع رسانی حوزه، درج مطلب: ۱ اسفند ۱۳۹۴ش، بازدید ۱۲ مرداد ۱۴۰۰ش.
- «نتیجه انتخابات مجلس خبرگان رهبری در تهران اعلام شد»، خبرگزاری جمهوری اسلامی، درج مطلب: ۱ تیر ۱۴۰۰ش، بازدید: ۱۲ مرداد ۱۴۰۰ش.
- فقیهان عضو شورای نگهبان در ایران
- اعضای جامعه مدرسین حوزه علمیه قم
- امامان جمعه قم
- شاگردان حسین وحید خراسانی
- روحانیان شیعه اهل ایران
- نویسندگان شیعه قرن ۱۴ (شمسی)
- نویسندگان شیعه قرن ۱۵ (قمری)
- نمایندگان مجلس خبرگان رهبری در ایران (دوره پنجم)
- نمایندگان مجلس خبرگان رهبری در ایران (دوره ششم)
- اعضای شورای عالی حوزه‌های علمیه ایران