قصد رجا
| بخشی از احکام عملی و فقهی |
|---|
 |
قَصْدِ رَجا (به امید ثواب) در مقابل قصد ورود، نوعی نیت است که در آن مُکَلَّف، عملی را نه با یقین به اینکه حتماً مورد رضایت خداوند و تأیید پیامبر(ص) یا امامان معصوم(ع) است، بلکه صرفاً به این نیت که شاید خدا آن را قبول کند و به خاطر آن ثواب بگیرد.[۱] در مسائل مختلف فقهی، مانند نماز[۲]و حج،[۳] از قصد رجا سخن گفته شده و معمولا با عبارت «رجاءً» بیان میگردد.[۴]
از نظر فقیهان شیعه، در مواردی که دلیل شرعی معتبری بر استحباب یا کراهت عملی وجود ندارد و تنها روایات ضعیف یا غیرمعتبری در تأیید آن موجود است، انجام یا ترک عمل با قصد ورود (به نیت اینکه مستحب یا مکروه شرعی است) جایز نیست و بدعت محسوب میشود.[۵] اما انجام چنین اعمالی با استناد به همین دلیلها با قصد رجا مجاز است.[۶]
برای نمونه، برخی فقها مانند سید ابوالقاسم خویی، سیدعلی سیستانی و ناصر مکارم شیرازی، استحباب غسل زیارت را نپذیرفته و انجام آن را تنها به قصد رجاء جایز میدانند.[۷] همچنین به فتوای فقیهان، اعتکاف باید در یکی از مساحد مسجدالحرام، مسجدالنبی، مسجد کوفه و مسجد بصره انجام شود و در سایر مساجد جامع بنا بر احتیاط واجب باید به قصد رجا انجام شود.[۸]
جستارهای وابسته
پانویس
- ↑ مؤسسه دائرةالمعارف فقه اسلامی، فرهنگ فقه، ۱۳۸۵ش، ج۶، ص۶۱۶.
- ↑ طباطبایی یزدی، العروة الوثقی (المحشّی)، ۱۴۱۹ق، ج۳، ص۴۰۱.
- ↑ مکارم شیرازی، مناسک عمره مفرده، ۱۴۲۸ق، ص۲۹۷.
- ↑ فاضل لنکرانی، جامع المسائل، ۱۳۸۳ش، ج۲، ص۱۷۲.
- ↑ برای نمونه نگاه کنید به: خویی، مؤسوعة الإمام الخوئی، ۱۴۱۸ق، ج۱۹، ص۲۳۱؛ سبزواری، مهذب الأحکام، ۱۳۸۸ش، ج۶، ص۵۸.
- ↑ فاضل لنکرانی، جامع المسائل، ۱۳۸۳ش، ج۲، ص۱۷۲.
- ↑ راشدی، رساله توضیح المسائل ۹مرجع، ۱۳۸۵ش، ص۳۶۸-۳۶۷.
- ↑ امام خمینی، تحریر الوسیلة، ۱۳۹۲ش، ج۱، ص۲۸۸.
منابع
- امام خمینی، سید روحالله، تحریر الوسیلة، تهران، موسسه تنظيم و نشر آثار امام خمينى(ره)، ۱۳۹۲ش.
- خویی، سید ابوالقاسم، مؤسوعة الإمام الخوئی، قم، نشر توحید، ۱۴۱۸ق.
- راشدی، لطیف، و سعید راشدی، رساله توضیح المسائل ۹مرجع، قم، انتشارات پیام عدالت، چاپ اول، ۱۳۸۵ش.
- سبزواری، سید عبدالاعلی، مهذب الاحکام، قم، دار التفسیر، ۱۳۸۸ش.
- طباطبایی یزدی، سید محمدکاظم، العروة الوثقی فیما تعم به البلوی (المحشّی)، تصحیح: احمد محسنی سبزواری، قم، دفتر نشر اسلامی، ۱۴۱۹ق.
- فاضل لنکرانی، محمد، جامع المسائل، قم، نشر امیر، چاپ یازدهم، ۱۳۸۳ش.
- مکارم شیرازی، ناصر، مناسک عمره مفرده، تهیه و تنظیم: مسعود مکارم، قم، مدرسه امام علی بن أبیطالب(ع)، چاپ سوم، ۱۴۲۸ق.
- مؤسسه دائرةالمعارف فقه اسلامی، فرهنگ فقه مطابق مذهب اهلبیت(ع)، زیرنظر: سید محمود هاشمی شاهرودی، قم، مؤسسه دائرةالمعارف فقه اسلامی، ۱۳۸۵ش.