احکام تأسیسی

مقاله قابل قبول
رده ناقص
کپی‌کاری از منابع خوب
شناسه ناقص
عدم جامعیت
از ویکی شیعه

احکام تأسیسی یا ابتدایی،[۱] در مقابل احکام امضائی، آن دسته از احکامی است که برای نخستین بار و بدون آنکه سابقه‌ای پیش از اسلام داشته باشد در شریعت اسلامی جعل شده است.[۲]درواقع این احکام از ابداعات و ابتکارات اسلام محسوب می‌گردد.

درباره حکم تأسیسی و حکم امضایی بحث روشنی در کتب فقهی و اصولی وجود ندارد و این دو عنوان با بیان مصداق‌هایی شناخته می‌شوند.[۳] بسیاری از احکام پنج‌گانه تکلیفی همچون نماز، روزه و ارث و نیز احکام کیفری، همچون قطع انگشتان دست دزد از جمله احکام تأسیسی به حساب می‌‎آیند.[۴]هم‌چنین پاره‌ای ا ز احکام شریعت‌های سابق که در اسلام با تغییراتی مورد تأیید قرار گرفته و امضا شده نیز از احکام تأسیسی برشمرده شده‌اند.[۵]

پانویس

  1. نوری، «تأسیسی»، ص۲۶۹.
  2. جمعی از محققان، فرهنگ‌نامه اصول فقه، ۱۳۸۹ش، ج۱، ص۱۰۴؛ محقق داماد یزدی، قواعد فقه، ۱۴۰۶ق، ج۱، ص۶.
  3. مکارم شیرازی، دائرة المعارف فقه مقارن،۱۴۲۷ق، ج۱، ص۵۶۱.
  4. مؤسسه دائرة المعارف فقه اسلامی بر مذهب اهل‌بیت(ع)، فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل‌بیت(ع)، ۱۳۹۲–۱۳۹۵ش، ج۳، ص۳۵۴.
  5. مکارم الشیرازی، موسوعة الفقه الاسلامي المقارن، تهيه و تنظيم جمعى از فضلاء، ج۱، ص۵۲۵.

جستارهای وابسته

منابع

  • نوری، سید مسعود، «تأسیسی»، دانشنامه جهان اسلام(ج۶)، تهران، مؤسسه دایرةالمعارف اسلامی، ۱۳۸۸ش.
  • جمعی از محققان، فرهنگ‌نامه اصول فقه، قم، پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی، ۱۳۸۹ش.
  • محقق داماد یزدی، سید مصطفی، قواعد فقه، تهران، مرکز نشر علوم اسلامی‌، ۱۴۰۶ق.
  • مکارم شیرازی، ناصر، دائرة المعارف فقه مقارن، قم، مدرسه الامام علی بن ابی‌طالب(ع)، ۱۴۲۷ق.
  • مکارم الشیرازی، ناصر، موسوعة الفقه الاسلامي المقارن‌، تهيه و تنظيم جمعى از فضلاء، چاپ قم، بی تا، بی نا.
  • مؤسسه دائرة المعارف فقه اسلامی بر مذهب اهل‌بیت(ع)، فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل‌بیت علیهم‌السلام، قم، مؤسسه دائرة المعارف فقه اسلامی بر مذهب اهل‌بيت(ع)، ۱۳۹۲–۱۳۹۵ش.