طرماح بن عدی طائی

طرِمَّاح بن عدی بن جبلة بن عدی

مشخصات فردی
نام کامل	طرِمَّاح بن عدی بن جبلة بن عدی
خویشاوندان	حجر بن عدی
محل زندگی	کوفه
وفات	(زنده در ۶۰ق.)
مشخصات دینی
از یاران	امام علی(ع) • امام حسین(ع)
آثار	دیوان

طِرِمّاح بن عَدِیّ بن جَبَلَة بن عَدِیّ(زنده در ۶۰ق.) از یاران امام علی(ع) و امام حسین(ع) و از شاعران شیعه. او نامه امام علی(ع) را به معاویه رساند، میان او و معاویه گفت‌و‌گویی صورت گرفت.

طرماح از کوفیانی بود که در عذیب الهجانات با امام حسین(ع) دیدار کرد، وی ضمن رساندن خبر شهادت قیس بن مسهر، و آگاه کردن امام از احوال کوفیان، پیشنهاداتی نیز به آن حضرت داد که مورد پذیرش قرار نگرفت. او سپس با اجازه امام به سوی عیال و قبیله خود رفت، تا برگردد، اما هنگامی که برگشت در همین منزگاه خبر شهادت امام را شنید.

قبیله

از قبیله طی و برادر حجر بن عدی است. از او چندین بیت شعر نیز نقل شده است. ابن کثیر دمشقی از او با «الطرماح بن عدی الشاعر» یاد می‌کند.

شیخ طوسی از او در شمار یاران امام علی وامام حسین یاد می‌کند.

دوران امام علی

پس از جنگ جمل امام علی، در پاسخ به نامه‌ معاویه، نامه‌ای به او نگاشت، طرماح آن نامه را به شام و نزد معاویه برد. او وقتی که بر معاویه وارد شد گفت: السلام علیک ایها الملک؛ سلام بر تو ای پادشاه معاویه گفت: چرا مرا امیرالمومنین خطاب نکردی؟ طرماح در پاسخ گفت مومنین ما هستیم، چه کسی تو را بر ما امارت داده که تو را امیر بخوانم؟

او در مناظره با معاویه با فصاحت و بلاغت سخن گفت. آقا بزرگ از مناظره او با معاویه یاد کرده است.

ظاهراً یک محقق آلمانی دیوان ابوطفیل را همراه با دیوان طرماح به طبع رسانیده و كرنكو هر دو را به انگلیسی ترجمه كرده است.

دوران امام حسین(ع)

در میانه راهِ کربلا، در منزلگاه عذیب الهجانات، چهار سوار از کوفه به امام حسین(ع) پیوستند که طرماح راهنما و یکی از آنان بود، چون حرّ خواست آنان را بازداشت، امام اینان را یاران خود خواند و از آن‌ها محافظت کرد. در مسیر آمدن سوی امام، طرماح این اشعار را خواند.

طرماح:

نستعلیق

بلاذری، ج۳، ص۱۷۲

ترجمه:

نستعلیق

بلاذری، ج۳، ص۱۷۲

طرماح، خبر شهادت قیس بن مسهر را به امام رساند.

طرماح راهنمای کاروان امام حسین، از بیراهه به سمت کوفه بود او ضمن حرکت، اشعاری را در منزلت کاروانیان و مذمت بنی‌امیه و دشمنان امام ‏حسین زمزمه می‌کرد.

پیشنهاد به امام

طرماح به امام گفت: با شما یارانِ اندکی می‎بینم و همین لشکریان حرّ در مبارزه با شما پیروزند و من یک روز پیش از آمدن از کوفه، مردم انبوهی را دیدم که آماده جنگ با شما می‏‌شدند و من تاکنون چنین لشکر عظیمی ندیده بودم، تو را به خدا سوگند! تا می‏توانی به آنان نزدیک مشو.

• اگر می‌‏خواهی به سوی قبیله من بیا، چرا که در آن‌جا کسانی هستند که تو را یاری کنند، امام در جواب فرمود: که گریختن و زن و فرزند را رها کردن برای من عار است.
• بیا به کوه بنی طی برویم، او گفت بیست هزار طائی را برای جنگ خدمت امام می‌آورد. امام فرمود: خداوند تو و قبیله‌ات را جزای خیر دهد. ما و این گروه (اصحاب حرّ) پیمانی بسته‌‏ایم که نمی‌توانم از آن باز گردم.

سپس از امام اجازه خواست تا طعامی به خانواده‏‌اش برساند و بازگردد؛ ولی او در راه بازگشت، زمانی که به عذیب هجانات رسید، خبر شهادت امام حسین را شنید.

جستارهای وابسته

• واقعه عاشورا

منابع

• بلاذری، احمد بن یحیی، كتاب جمل من انساب الأشراف، تحقیق سهیل زكار و ریاض زركلی، بیروت، دارالفكر، ط الأولی، ۱۴۱۷ق/۱۹۹۶م.
• ابن کثیر دمشقی، اسماعیل بن عمر، البدایة و النهایة، بیروت، دارالفكر، ۱۴۰۷ق/۱۹۸۶م.
• شیخ طوسی، رجال الطوسی‏، جامعه مدرسین‏، قم‏، ۱۴۱۵ق‏.
• کوفی، احمد بن اعثم، كتاب الفتوح، تحقیق علی شیری، دارالأضواء، ط الأولی، بیروت، ۱۴۱۱ق/۱۹۹۱م.
• ابن عبدالبر، یوسف بن عبدالله، الاستیعاب فی معرفة الأصحاب، تحقیق علی محمد البجاوی، بیروت، دارالجیل، ط الأولی، ۱۴۱۲ق/۱۹۹۲م.
• ابن اثیر جزری، علی بن ابی الکرم،الكامل فی التاریخ، دارصادر، بیروت، ۱۳۸۵ق/۱۹۶۵م.
• شیخ مفید، الاختصاص،‏ كنگره شیخ مفید، قم،‏ ۱۴۱۳ق.‏
• نمازی، علی، مستدركات علم رجال الحدیث، ابن المؤلف، طهران، ۱۴۱۴ق.
• آقا بزرگ طهرانی، الذریعه، دارالأضواء، بیروت.
• ابومخنف کوفی، وقعة الطف، جامعه مدرسین، قم،۱۴۱۷ق.