عُذَیبُ الهِجانات، منزل‌گاهی در نزدیکی کوفه. در واقعه کربلا، امام حسین(ع) و یارانش در ۲۸ ذی‌الحجه سال ۶۰ق در آن منزل کردند. در عذیب الهجانات چهار تن از کوفیان به راهنمایی طرماح بن عدی به امام پیوستند. آنان خبر شهادت قیس بن مسهر صیداوی و گزارش اوضاع کوفه را به امام رساندند. طرماح در همین منزل خبر شهادت امام و یارانش را شنید.
| اطلاعات جغرافیایی | |
|---|---|
| نام منزلگاه | عذیب‌الهجانات |
| مسیر | مکه به کوفه |
| موقعیت | عراق |
| قبل از | قادسیه |
| وقایع تاریخی | |
| واقعه کربلا | پیوستن نافع بن هلال، مجمع بن عبدالله عائذی، عمرو بن خالد صیداوی و طرماح به امام حسین(ع) • رسیدن خبر شهادت قیس بن مسهر به امام • باخبر شدن طرماح از شهادت امام حسین(ع) |
موقعیت و وجه تسمیه
سرخ
عذیب الهجانات در چهار میلی قادسیه و سی دو میلی مغیثه و در مسیر راه مکه به کوفه قرار دارد. این منطقه متعلق به بنی‌تمیم بوده است.[۱]
عذیب مُصغّر عذب به معنای آب گوارا است.[۲] هجانات جمع هِجان به معنای شتر نجیب و برگزیده است این مکان چراگاه شتران نعمان بن منذر پادشاه حیره بوده است و به نام همین شتران معروف شده است.[۳]ابوحنیفه دینوری اسم این محل را «عُذَيب الحَمامات»(آبگاه پرندگان) ضبط کرده است. [۴]
وقایع
امام حسین(ع) با یارانش ۲۸ ذی‌الحجه سال ۶۰ هجری در آن منزل کردند. در این منزل خبر شهادت قیس بن مسهر صیداوی به امام رسید.[۵] مسیر پس از عذیب به قادسیه و حیره به کوفه ختم می‌شد، اما امام حسین به اجبارِ حر بن یزید ریاحی، مسیر را به سمت قصر بنی‌مقاتل تغییر داد.[۶]
در عذیب هجانات، نافع بن هلال، مجمع بن عبدالله عائذی، عمرو بن خالد صیداوی با راهنمایی طرماح بن عدی به امام حسین پیوستند.[۷] حرّ قصد دستگیر کردن یا بازگرداندن آنان را داشت، اما امام مانع شد. آنان از وخامت اوضاع کوفه، کشته‌شدن قَیس بن مُسَهَّر صیداوی و آماده شدن سپاهی بزرگ برای جنگ با امام خبر دادند.[۸] مجمع بن عبدالله عائذی گفت:
- اشراف و بزرگان کوفه به جهت رشوه‌هایی که گرفته‌اند علیه شما هستند، سایر مردم، دلشان با شما ولی شمشیرشان علیه شما است.[۹]
در این منزل بین امام حسین(ع) و طرماح گفتگویی صورت گرفت.[۱۰] طرماح پیشنهادهایی به آن حضرت داد که مورد پذیرش او قرار نگرفت. طرماح در همین منزلگاه یا نزدیکی آن از سماعة بن بدر خبر شهادت امام را شنید.[۱۱]
سید ابن طاووس گفته است در عذیب هجانات نامه ابن زیاد به حر رسید که فرمان به سختگیری داده بود.[۱۲] برخی منایع تاریخی رسیدن نامه ابن زیاد به حر را در نینوا گزارش کرده‌اند.[۱۳]
پانویس
- ↑ حموی، معجم‌البلدان، ۱۹۹۵م، ج۴، ص۹۲.
- ↑ حموی، معجم البلدان، ۱۹۹۵م، ج۴، ص۹۲.
- ↑ ابن‌اثیر، الکامل، ۱۳۸۵ق، ج۴، ص۴۹؛ نگاه کنید به طبری، تاریخ الأمم و الملوک، ۱۳۸۷ق، ج۵، ص۴۰۴.
- ↑ دینوری، الاخبارا لطوال،۱۳۷۳ش، ص۲۵۰.
- ↑ بلاذری، انساب‌الاشراف، ۱۴۱۷ق، ج۳، ص۱۷۲؛ ابن‌اثیر، الکامل، ۱۳۸۵ق، ج۴، ص۵۰.
- ↑ جعفریان، اطلس شیعه، ۱۳۸۷ش، ص۶۶، نقشه شماره۳۵.
- ↑ ابن‌اثیر، الکامل، ۱۳۸۵ق، ج۴، ص۴۹؛ بلاذری، انساب‌الاشراف، ۱۴۱۷ق، ج۳، ص۱۷۲؛ ابن‌کثیر، البدایه و النهایه، ۱۴۰۷ق، ج۸، ص۱۷۳.
- ↑ رجوع کنید به: بلاذری، انساب‌الاشراف، ۱۴۱۷ق، ج۳، ص۱۷۲؛ ابن‌اثیر، الکامل، ۱۳۸۵ق، ج۴، ص۵۰.
- ↑ ابن‌کثیر، البدایه و النهایه، ۱۴۰۷ق، ج۸، ص۱۷۴؛ ابن‌اثیر، الکامل، ۱۳۸۵ق، ج۴، ص۴۹.
- ↑ ابن‌اثیر، الکامل، ۱۳۸۵ق، ج۴، ص۵۰؛ بلاذری، انساب‌الاشراف، ۱۴۱۷ق، ج۳، ص۱۷۳؛ ابن‌کثیر، البدایه و النهایه، ۱۴۰۷ق، ج۸، ص۱۷۴.
- ↑ طبری، تاریخ الأمم و الملوک، ۱۳۸۷ق، ج۵، ص۴۰۷؛ ابن‌مسکویه، تجارب‌الامم، ۱۳۷۹ش، ج۲، ص۶۷.
- ↑ ابن طاوس، اللهوف، ۱۳۴۸ق، ص۷۸.
- ↑ طبری، تاریخ الأمم و الملوک، ۱۳۸۷ق، ج۵، ص۴۰۸؛ شیخ مفید، الارشاد، ۱۴۱۳ق، ج۲، ص۸۳.
منابع
- ابن‌اثیر، علی بن ابی‌کرم، الکامل فی التاریخ، بیروت، دارصادر- داربیروت، ۱۳۸۵ق/۱۹۶۵م.
- ابن‌طاوس، سید علی بن موسی، اللهوف، تهران، انتشارات جهان، ۱۳۴۸ق.
- ابن‌کثیر دمشقی، اسماعیل بن عمر، البدایة و النهایة، بیروت، دارالفکر، ۱۴۰۷ق/۱۹۸۶م.
- ابن‌مسکویه، ابوعلی رازی، تجارب الأمم، تحقیق ابوالقاسم امامی، تهران، سروش، ۱۳۷۹ش.
- بلاذری، احمد بن یحیی، جمل من انساب الأشراف، تحقیق سهیل زکار و ریاض زرکلی، بیروت، دارالفکر، ۱۴۱۷ق/۱۹۹۶م.
- جعفریان، رسول، اطلس شیعه، تهران، انتشارات سازمان جغرافیایی نیروهای مسلح، ۱۳۸۷ش.
- حموی بغدادی، یاقوت بن عبدالله، معجم البلدان، بیروت، دارصادر، ۱۹۹۵م.
- دینوری، احمدبن داود، الاخبارالطوال، ناشر: منشورات الشريف الرضي، قم چاپ اول، ۱۳۷۳ش.
- شیخ مفید، محمد بن محمد، الإرشاد فی معرفة حجج الله علی العباد، قم، کنگره شیخ مفید، ۱۴۱۳ق.
- طبری، محمد بن جریر، تاریخ الأمم و الملوک، تحقیق محمد ابوالفضل ابراهیم، بیروت، دارالتراث، ۱۳۸۷ق/۱۹۶۷م.