پرش به محتوا

تولد پیامبر(ص)

افزودن پیوند
از ویکی شیعه
این مقاله دربارهٔ میلاد پیامبر است. برای آشنایی با جشن‌هایی با همین عنوان، جشن میلاد پیامبر(ص) را ببینید.
مکان منسوب به تولد پیامبر(ص) در مکه.

تولد پیامبر(ص) به باور مشهور شیعه در ۱۷ ربیع‌الاول عام الفیل در خانه‌ای نزدیکی شعب ابی‌طالب در مکه اتفاق افتاد. طبق دیدگاه مشهور اهل سنت این واقع در ۱۲ ربیع‌الاول رخ داده است؛ اما اکثر علمای شیعه مانند شیخ مفید، شیخ طوسی و علامه مجلسی بر هفدهم تأکید دارند. کتاب‌های عبادی شیعه نیز برای این روز اعمالی مانند غسل و دعا توصیه کرده‌اند که نشان‌دهنده اهمیت آیینی آن است. مسلمانان در بسیاری از کشورها این روز را جشن می‌گیرند و در این کشورها تعطیل رسمی است. با این حال، وهابیان برپایی جشن میلاد النبی را بدعت و حرام می‌دانند. بنا به گزارش‌های تاریخی مکان تولد پیامبر(ص)، خانه‌ای در نزدیکی شعب ابی‌طالب بود که با به قدرت رسیدن آل سعود و به دلیل اعتقادات وهابی مبنی بر حرمت تبرک جستن به آثار پیامبران، تخریب و در نهایت به کتابخانه مکه تبدیل شد.

همزمان با تولد پیامبر(ص)، وقایع خارق‌العاده‌ای گزارش شده که به آنها ارهاص می‌گویند. از جمله این وقایع می‌توان به لرزش ایوان کسری و فرو ریختن کنگره‌های آن، خاموش شدن آتشکده فارس پس از هزار سال، خشک شدن دریاچه ساوه اشاره کرد.برخی محققان به دلیل ضعف سند روایی در صحت آنها تردید کرده‌اند. در مقابل، عده‌ای دیگر از عالمان شیعه با استناد به وجود روایت‌های متواتر، آنها را دارای شواهد تاریخی قوی می‌دانند.

معرفی

بر اساس دیدگاه شیعیان پیامبر اکرم(ص) در خانه‌ای در مکه و در نزدیکی شعب ابی‌طالب به دنیا آمد.[۱] در منابع روایی شیعه، ۱۷ ربیع‌الاول به‌عنوان تاریخ ولادت پیامبر اکرم(ص) شناخته شده و این تاریخ به‌طور مشخص در گزارش‌های امام صادق(ع) و امام رضا(ع) نقل شده است.[۲] کتاب‌های عبادی و دعایی شیعه نیز اعمالی مانند غسل، دعا و صلوات را برای این روز ذکر کرده‌اند که اهمیت آیینی آن را نشان می‌دهد.[۳] مسلمانان در کشورهای مختلف، با برپایی آیین‌ها و مراسم‌هایی روز میلاد پیامبر جشن می‌گیرند[۴] همچنین روز میلاد پیامبر اسلام در برخی کشورها از جمله اندونزی، ایران،[۵] هندوستان،[۶] پاکستان،[۷] مصر[۸] و...[۹] تعطیل رسمی است. اما وهابیان برپایی جشن میلاد النبی را بدعت و حرام می‌دانند.[۱۰]

مکان تولد پیامبر(ص)

پیامبر اکرم(ص) در خانه‌ای در نزدیکی شعب ابی‌طالب به دنیا آمد.[۱۱] به گفته محمد بن عمر بَحرَق عالم شافعی درگذشته ۹۳۰ق، اهالی مکه در شب میلاد پیامبر در مکان ولادت او جمع می‌شدند و به ذکر و دعا می‌پرداختند و به او تبرک می‌جستند.[۱۲] همچنین علامه مجلسی، نقل می‌کند که در زمان او مکانی به این نام در مکه وجود داشته و مردم آن را زیارت می‌کردند.[۱۳] طبق یک گزارش خانه محل تولد حضرت محمد (ص) در مکه، پس از رحلت ایشان در سال ۱۱ هجری قمری، ابتدا تحت مالکیت خاندان عقیل بن ابی طالب (پسر عموی پیامبر) باقی ماند.[۱۴] در قرن دوم هجری، خیزران بنت عطا، مادر خلفای عباسی هادی عباسی و هارون عباسی، هنگام سفر حج، این ملک را خریداری کرد و در حدود سال ۱۷۱ هجری قمری آن را به مکانی برای عبادت تبدیل کرد و بدین ترتیب، این محل به عنوان یک مسجد مورد احترام و زیارت قرار گرفت.[۱۵] این مکان بعدها دارای گنبد و مناره شد و قرن‌ها توسط خلفا و حاکمان مختلف حفظ و بازسازی گردید.[۱۶] طبق گزارشهای تاریخی این بنا تا زمان آغاز حکومت آل‌سعود بر حجاز؛ باقی بود به جهت اعتقادات مذهب وهابیت مبنی بر ممنوعیت تبرک جستن به آثار پیامبران و صالحان، آن‌جا را تخریب کردند.[۱۷] نهایتاً به کتابخانه مکه مکرمه تبدیل شد.[۱۸]

تاریخ تولد پیامبر(ص)

دیدگاه‌های مختلفی درباره تاریخ دقیق تولد پیامبر اکرم(ص) وجود دارد.[۱۹] معروف میان علمای شیعه، ۱۷ ربیع‌الاول و مشهور میان اهل‌سنت، ۱۲ ربیع‌الاول است.[۲۰] فاصله این دو تاریخ به هفته وحدت بین شیعه و سنی نام‌گذاری شده است.[۲۱]

دیدگاه‌ مشهور شیعه

در میان علمای شیعه، دو دیدگاه اصلی وجود دارد. در میان علمای شیعه نظر مشهور این است که پیامبر(ص) در هفدهم ربیع‌الاول متولد شده‌اند.[۲۲] شیخ مفید(۹۴-۱۰۳ق) در کتاب مسار الشیعة و برخی دیگر از آثارش، این تاریخ را روز تولد پیامبر می‌داند.[۲۳] شاگرد او، شیخ طوسی(۳۸۵-۴۶۰ق) نیز با پیروی از استاد خود، این تاریخ را در کتاب‌هایش مانند مصباح المتهجد و التهذیب مطرح کرده است.[۲۴] علامه مجلسی نیز معتقد است که بیشتر علمای شیعه بر هفدهم ربیع‌الاول اتفاق نظر دارند.[۲۵] برخی از علمای شیعه دوازدهم ربیع‌الاول را تاریخ میلاد پیامبر(ص) دانسته‌اند. کلینی(متوفای ۳۲۹ق) تولد پیامبر را جمعه، دوازدهم ربیع‌الاول، در عام‌الفیل می‌داند.[۲۶]

دیگر دیدگاهها

ارهاص‌های مربوط به تولد پیامبر(ص)

بنابر آنچه در کتاب‌های دلائل النبوة ابونعیم اصفهانی و بیهقی آمده،[۳۴] هم‌زمان با ولادت پیامبر(ص)، برخی وقایع خاص رخ داد که به آن‌ها ارهاص می‌گویند.[۳۵] از جمله این ارهاص‌ها این است که گفته‌اند در شب تولد او، ایوان کسری لرزید و ۱۴ کنگره آن فرو ریخت، آتشکده فارس پس از هزار سال خاموش شد، دریاچه ساوه خشک گردید و موبدان و پادشاهان ساسانی در همین شب خواب‌های عجیبی دیدند.[۳۶] این یکی از مهم‌ترین معجزات ذکر شده است که با تولد پیامبر(ص)، آتش مقدس زرتشتیان که برای هزار سال روشن بود، خاموش شد.[۳۷]

علاوه بر اینها، به گفتۀ جاحظ (ادیب و مفسر معتزلی: ۱۶۰-۲۵۵ق) رویداد نابودی سپاه ابرهه توسط پرندگان در سال ۵۷۰ میلادی، که در قرآن به آن اشاره شده، یک معجزه الهی بوده است.[۳۸] جاحظ استدلال می‌کرد که چون این واقعه در همان سالی که پیامبر متولد شده، رخ داده است، پس خداوند به وسیله این امرخارق‌العاده، زمینه را برای ظهور ایشان آماده کرده است. به عبارت دیگر، از نظر جاحظ نابودی دشمنان در همان سال تولد، یک علامت و سند الهی بود که نشان می‌داد پیامبرِ آینده فردی استثنایی خواهد بود.[۳۹]

اعتبار ارهاص‌های منسوب به تولد پیامبر(ص)

اعتبار تاریخی و حدیثی گزارشهای مربوط به ارهاص‌های تولد پیامبر(ص) از سوی برخی متفکران مسلمان مورد تردید قرار گرفته است؛ چرا که نخستین گزارشگر آن (یعقوبی) مدرکی ارائه نداده، تاریخ‌نگاری مانند ابن‌سعد آن را ذکر نکرده و سند این روایت در کتاب‌های حدیثی ضعیف ارزیابی شده است.[۴۰] در مقابل، بعضی از عالمان مسلمان معتقدند که معجزات مربوط به تولد پیامبر(ص) به دلیل وجود علم حدیث و روایت‌های متواتر (روایت‌هایی که توسط افراد بی‌شماری در هر نسل نقل شده‌اند و توطئه دروغگویی آنها غیرقابل تصور است)، دارای شواهد تاریخی بسیار قوی و قابل اثبات هستند.[۴۱]

پانویس

  1. ↑ سبحانی، فروغ ابدیت، ۱۳۸۰ش، ج۱، ص۱۵۱؛ مقریزی، امتاع ‏الاسماع، ۱۴۲۰ق، ج۱، ص۶.
  2. ↑ شعیری، جامع الأخبار‌، بی‌تا، ص۸۱.
  3. ↑ شعیری، جامع الأخبار‌، بی‌تا، ص۸۱.
  4. ↑ «کشورهای عربی میلاد پیامبر(ص) را چگونه جشن می‌گیرند؟»، خبرگزاری ایکنا.
  5. ↑ Time.ir
  6. ↑ Holidays
  7. ↑ Public Holidays in Pakistan 2018
  8. ↑ «عيد المولد النبوى الشريف»، عيد المولد النبوى الشريف.
  9. ↑ «روز میلاد پیامبر اعظم در تمامی کشورهای اسلامی به جز عربستان تعطیل رسمی است»، قدس‌آنلاین.
  10. ↑ الدویش، فتاوی اللجنة الدائمة، ریاض، ج۳، ص۲۹.
  11. ↑ مقریزی، امتاع ‏الاسماع، ۱۴۲۰ق، ج۱، ص۶.
  12. ↑ بَحرَق، حدائق الانوار، ۱۴۰۹ق، ص۱۵۰.
  13. ↑ مجلسی، مرآة العقول، ۱۴۰۴ق، ج۵، ص۱۷۴.
  14. ↑ «مولد النبی(ص)»، سایت سازمان حج و زیارت.
  15. ↑ «مولد النبی(ص)»، سایت سازمان حج و زیارت.
  16. ↑ «مولد النبی(ص)»، سایت سازمان حج و زیارت.
  17. ↑ عاملی، الصحیح من سیرة النبی، ۱۳۸۵ش، ج۲، ص۱۴۷.
  18. ↑ «مولد النبی(ص)»، سایت سازمان حج و زیارت.
  19. ↑ مسعودی، مروج الذهب، ۱۴۰۹ق، ج۱، ص۳۶۲.
  20. ↑ سبحانی، فروغ ابدیت، ۱۳۸۰ش، ج۱، ص۱۵۱.
  21. ↑ نگاه کنید به امام خمینی، صحیفه امام، ۱۳۷۸ش، ج۱۵، ص۴۴۰ و ۴۵۵.
  22. ↑ سبحانی، فروغ ابدیت، ۱۳۸۰ش، ج۱، ص۱۵۱.
  23. ↑ شیخ مفید، مسار الشیعة، ۱۴۱۴ق، ص۵۱.
  24. ↑ طوسی، مصباح المتهجد، ۱۴۱۱ ق، ص۷۹۱؛ طوسی، التهذیب، ۱۴۰۱ ق، ج۶.
  25. ↑ علامه مجلسی، بحارالانوار، ۱۴۰۳ق، م ج۱۵، ص۲۴۸.
  26. ↑ کلینی، الکافی، ۱۴۰۱ ق.، ج۱، ص۴۴۰.
  27. ↑ سبحانی، فروغ ابدیت، ۱۳۸۰ش، ج۱، ص۱۵۱.
  28. ↑ ابن‌اسحاق، سیره ابن‌اسحاق، مكتب دراسات التاريخ و المعارف الإسلامية، ص۴۸.
  29. ↑ ابن‌طاووس، الإقبال، ۱۳۷۰ ش، ص۵۹۹.
  30. ↑ یعقوبی، تاریخ یعقوبی، دار صادر، ج۲، ص۷.
  31. ↑ ابن‌سعد، الطبقات الکبرى، مکتبة الصدیق، ۱۴۱۴ق۷ ج۱، ص۸۰.
  32. ↑ حبیب، المحبر، ۱۳۶۱ ق.، ص۹؛ مسعودی، مروج الذهب، ۱۳۸۴ ق، ج۲، ص۳۷۴.
  33. ↑ طبرسی، اعلام الوری، مؤسسة آل البيت عليهم السلام لإحياء التراث ـ قم، ج۱، ص۴۲.
  34. ↑ بونعیم اصفهانی، دلائل النبوة، ۱۴۱۲ق، ج۱، ص۱۳۹، ح۸۲؛ بیهقی، دلائل النبوة، ۱۴۰۵ق، ج۱، ص۱۲۶.
  35. ↑ فاضل مقداد، اللوامع الالهیة، ۱۴۲۲ق، ص۲۸۴.
  36. ↑ ابونعیم اصفهانی، دلائل النبوة، ۱۴۱۲ق، ج۱، ص۱۳۹، ح۸۲؛ بیهقی، دلائل النبوة، ۱۴۰۵ق، ج۱، ص۱۲۶و۱۲۷؛ طبرسی، اعلام الوری، ۱۴۱۷ق، ج۱، ص۵۷؛ بحرانی، مصابیح الانوار، ۱۴۲۶ق، ج۱، ص۳۵-۳۶.
  37. ↑ بیهقی، دلائل‌النبوة، ۱۴۱۲ق، ج۱، ص۱۲۶و۱۲۷؛ ابن‌کثیر، البداية والنهاية، دارالفکر، ج۲، ص۲۶۸؛ شیخ صدوق، امالی، ۱۳۷۶ش، ص۲۸۵؛ طبرسی، اِعلام‌الوری، ۱۴۱۷ق، ج۱، ص۵۶.
  38. ↑ Sanusi, The Birth of Prophet Muhammad, P86.
  39. ↑ Sanusi, The Birth of Prophet Muhammad, P88-89..
  40. ↑ «آیا هنگام ولادت پیامبر اسلام(ص)، ایوان کسری فرو ریخت؟ آتشکده فارس خاموش شد؟ دریاچه ساوه خشکید؟»، سایت اسلام‌کوئست.
  41. ↑ https://yaqeeninstitute.org/read/paper/the-physical-miracles-of-prophet-muhammad?download=1

منابع

  • «آیا هنگام ولادت پیامبر اسلام(ص)، ایوان کسری فرو ریخت؟ آتشکده فارس خاموش شد؟ دریاچه ساوه خشکید؟»، سایت اسلام‌کوئست، تاریخ انتشار مطلب‌: ۲۷ تیر ۱۳۹۴ش، تاریخ بازدید: ۲۵ آبان ۱۴۰۴ش.
  • «عيد المولد النبوى الشريف»، عيد المولد النبوى الشريف، تاریخ بازدید: ۲۵ آبان ۱۴۰۴ش.
  • «مولد النبی(ص)»، سایت سازمان حج و زیارت، تاریخ انتشار مطلب‌: تاریخ بازدید: ۲۵ آبان ۱۴۰۴ش.
  • ابونعیم اصفهانی، احمد بن عبدالله، دلائل النبوة، تحقیق محمد روّاس قلعه‌جی و عبدالبرّ عباس، بیروت،‌ دار النفائس، ۱۴۱۲ق/۱۹۹۱م.
  • ابن‌سعد، محمد، الطبقات الکبری، طائف، مکتبة الصدیق، ۱۴۱۴ق.
  • ابن‌کثیر، اسماعیل بن عمر، البدایة و النهایة، بیروت، مکتبة المعارف.
  • اقبال، سید ابن طاووس، الإقبال، قم، ۱۳۷۰ش.
  • امام خمینی، سید روح‌الله، صحیفه امام، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، ۱۳۷۸ش.
  • بحرانی، سید هاشم، مصابیح الانوار، قم، دار المودة، ۱۴۲۶ق.
  • بحرق، محمد بن عمر، حدائق الانوار و مطالع الاسرار فی سیرة النبی المختار، تحقیق محمد غساق نصوح عزقول، جده، دار المنهاج، ۱۴۱۹ق.
  • بیهقی، احمد بن حسین، دلائل النبوة، بیروت، دار الکتب العلمیة، ۱۴۰۵ق.
  • حبیب، محمد بن حبیب، المحبر، بیروت، دارالآفاق الجدیدة، ۱۳۶۱ق.
  • سبحانی، جعفر، فروغ ابدیت، قم، بوستان کتاب، ۱۳۸۰ش.
  • سید ابن طاووس، الإقبال، قم، ۱۳۷۰ش.
  • طبرسی، اعلام الوری، مؤسسة آل البيت عليهم السلام لإحياء التراث ـ قم، بی تا.
  • طوسی، محمد بن حسن، التهذیب، بیروت، دارالتعارف، ۱۴۰۱ق.
  • طوسی، محمد بن حسن، مصباح المتهجد، بیروت، مؤسسة فقه الشیعة، ۱۴۱۱ق.
  • عاملی، سید جعفر مرتضی، الصحیح من سیرة النبی الاعظم، مؤسسه علمی و فرهنگی دارالحدیث، ۱۳۸۵ش/۱۴۲۶ق.
  • فاضل مقداد، مقداد بن عبدالله، اللوامع الالهیة، قم، دفتر تبليغات اسلامی حوزه علميه قم، ۱۴۲۲ق.
  • کلینی، محمد بن یعقوب، الکافی، بیروت، دار صعب و دار التعارف، ۱۴۰۱ق.
  • مجلسی، محمدباقر، بحارالانوار، ج۱۵، ص۲۴۸، بیروت، داراحیاء التراث العربی، ۱۴۰۳ق.
  • مجلسی، محمدباقر، مرآة العقول فی شرح أخبار آل الرسول، محقق و مصحح: سید هاشم رسولی، تهران، دارالکتب الإسلامیة، چاپ دوم، ۱۴۰۴ق.
  • مسعودی، علی بن حسین، مروج الذهب و معادن الجوهر، مصر، مطبعة السعادة، ۱۳۸۴ق.
  • مفید، محمد بن محمد بن نعمان، المقنعة، قم، مؤسسة النشر الاسلامی، ۱۴۱۰ق.
  • مفید، محمد بن محمد بن نعمان، مسار الشیعه، ۱۴۱۴ق، ۱۹۹۳م، دارالمفید، بیروت.
  • مقریزی، احمد بن علی، امتاع الأسماع بما للنبی من الأحوال و الأموال و الحفدة و المتاع، تحقیق: محمد عبدالحمید نمیسی، بیروت، دارالکتب العلمیة، چاپ اول، ۱۴۲۰ق.
  • یعقوبی، احمد بن ابی یعقوب، تاریخ الیعقوبی، بیروت، دار صادر.
  • «روز میلاد پیامبر اعظم در تمامی کشورهای اسلامی به جز عربستان تعطیل رسمی است»، قدس‌آنلاین، تاریخ انتشار مطلب‌: ۱۴ دی ۱۳۹۳ ش، تاریخ بازدید: ۲۵ آبان ۱۴۰۴ش.
  • Azmi, Ahmad Sanusi, "The Birth of Prophet Muhammad in the Qur'an: A Critical Analysis of al-Jāḥiz's Thought in his Kitāb al-Hujja fi Tathbīt al-Nubuwwa", KEMANUSIAAN the Asian Journal of Humanities, Vol. 25, Supp. 1, 2018.
برگرفته از «https://fa.wikishia.net/w/index.php?title=تولد_پیامبر(ص)&oldid=1438747»